Necip Hacı Fazıl Qırımtatarların Milli Şehidi
NECIP HACI FAZIL
Güner Akmolla’nın hatırasında
(1906 – 1948)
Necip Hacı Fazıl qırımtatarların Milli Şehidı.En ağır zamanın (1942-1948) butun mesuliyetını ustune cıgıtçe alğan ve haysietmen becergen Balabanımız.Onın yazğanları – şiir, piyes, konferans, hikâye, etno-folklor eserlerı ve etüdlerı, fikir ve tıl baqımından epı mızge ornek. 1929 da Berlin de şıqqan Milli Yol da, no.12 de, iyun mecmuasında, Necıp Hacı Fazıl “art poetique”bolğan “Tılegım” şiirımen bızlernı, yani Dobrucalılarnı, milliyetçı kıbı tanıta oz qırımtatar dünyamızğa. Uşuncı edisyasın ekı tılde şığarğan ekı balası ( I -cı, II- cı lernı de ep ekı balasın emgegımen bağışlağamızdır ) Suyum Memet ve Bora Fazıl-Ülküsal Milli Davamız cölında EMEL’ nı de canlandırdılar. 2004 ten başlap canı seryasını yaşatıp sonra bızım niyetımızde 2018 Nisan ğa ketırdık. Resımde onın Azaplar da qı mezarı ve qızı, ulı, kiyevı bar.
Azaplar da mezar: Bora, Suyum ve Nureddin
“Atın, eşın cöytqan oğırsız bır cölşıday
Izsız cölda, cayau-calpı lapşıp cürgende,
Arzulayman terlı başıma salqın bır kolge.
Yoqsa da kop vaqıt celpıregen Kok Bayraq,
Bari bolsa filizınden qopqan bir yapraq!
Cürtımdan uzaq tuşkenmen; oksız baladay,
Anda, mında qorlanıp, tentıgıp cürgende ,
Anıyman üyüm bolğan balaban bır ulke.
Bugun onın uşın şekkenıme kore zar
Bari nasıp etse cürt cerınden bır mezar !”
(Milli Yol no.12 İyun 1929, Berlin; canı EMEL nın seryasında tekrarlandı 1,3,10,14,20 no).
1930 cıllarında onın üyünde Çelebi Cihan’ın resımı duvarda asılı tura eken,hatta 1943 te korgen dr.Meryem Ozenbaşlı anasından, Anife hanımdan soray:”bo onların Alla’sımı?” dep. 1933 – te Çelebi Cihanın piyesı Azaplar’ da oynala ve koy caşları şala:
“Cılama, Sen, Çelebi Cyan / ep berermız cölında Can!”
Tepreş, 16 Mayıs 1933 lerde Azaplar kenarında.,
Necıp Hacı Fazıl’ın eserlerınde, şiir bolsın, tyatro bolsın, milli uyanma ve vatan süygısı qızıl cıpmen baylay yazğanlarını. Kunumızge dayandı piyeslerı: Qırım, Caş Fidanlar, Cauşılıq. Qızıl” Ordı zapt etkenson da Romanye’nı, Balabanımız saqlanıp qalğan Qırım muacirlerını qardeşçe qaradı. 17 Ekim 1948 de, Qurban Bayram da, onı Mirça soqağından Kostence’nın tutuqladılar ve 22 Ekim de koyınde cenazesı boldı.Bız oğa destan yazdıq, şiirlermen, eserlermen anıdıq. Destanından ekı katren tanıtamız:
“Duburdedı temır qapı / Necıp catır çiment ustı / Yorğın, yorğın vücüdı / Oğadar da ziyet Alla’m / Dünyamızda bar eken/ Oğadar da
ziyet, Alla’m!” (…) Koy mezarı, koy kenarı / Abay, babay catqan yerı / Necıp kırdı destanğa / Otlar kene oser endı / Yetmış sene otlar ostı / Necıp kırdı destanğa!”
1924, Azaplar qızları Seyfedin Fazıl’ın canında: Qalide, Macübe, Nasya, Zülfiye, Saly
