MILLI TATAR HAREKETI ROMANYA DA Güner Akmolla
MILLI TATAR HAREKETI ROMANYA DA
Bonday systemalar dünyada er milletın taryhındecanlandı zamanman,kımlıknın tanılmasında cerleşıp. Milliy koruma,din ve asıllık koruma, maksat boldular kultur çerçevede.Romanya da yaşağan qırım tatarları uyanuv zamanın ekı dünya harb arasında yaşadı,yanı XIX-cı asır sonunda ve XX-cı asır başında. Melek Fetısleam doktır hanımga teşekkürler etemız dokturlık tezınde yazğanı uşun:”Romanya tatar areket liderı bolğan Cafer Seydahmet Bey kurdu Pro methe sistemını canı organ yaratıp ve çalışmalarından anlaymız ki 107/1935 Kostencede, sayılarında Emel mecmuasının bonı bıldırdı.O tarihte Romanya tatarları onun 25 senelık jubilesın yasaylar fikir anlaştırıp.
CNSAS arşivlerınde kosterıle ki bugun qurulğan Istanbul” da Qırım komitetı.Men, on columda Qırım da Ayşe Muratova hanımnı tanıdım ve Milli hareketnın tarihi maksadın anladım. Riza Fazıl ağamız, Qırım da tatar Yazıcılar Bırlıgının prezıdentı o zaman, Ural dan kurtulğan bo Milli areketnın faaliyetlerımen.Dertke dalıp okudum ki tauğa bır caş aqay kele, kore terek kemır genlerın ve epısını olımden kurtara şığarıp surgunden.Aynı meselenı o zaman 14 yaşında Sadık amca Eskı Qırım da anlattı.Pıkare ozbeklerde eskı otmek bergenler, onı suvğa batırıp olımden kurtulğanlar…
1992 de yazğan NEDEN şiirımde, anlattım dertımıznı ve Rıza Yusuf artıst repertuarında alıp tanıttı Asya bozkırına bızım ağır alımıznı.
NEDEN ?
Neden qorqıp qartbabaylar șu Qırımdan qaşqanlar?
Neden urkıp oz Vatannı duşmanlarğa aşqanlar?
Bayır geşıp, bızlar ışıp, başqa topraqlar qarap
Dağılğanlar dort-bır yaqa, asır boyınca cılap!
Dobruca’ğa cerleşkenler “aq topraq”dep dedeler!
Qırım yaqın, Istambul da onday yaqın degenler!
Asret kozmen qartayğanlar, oz koyım, dep, Vatanım!
Onlarındır butun dertım, seslerıdır cılawım!
Yıllar geşıp, asırlarğa dertnı turmay anlatqan,
Dobruca’nın koylerınde Hayal bolğan artıq “Han”!
Medrese de oquğanlar Niyazi men bır seste,
Vatan uşun tırışqanlar, uyan Tatar degende.
Neden qorqıp bırleşmiymız asırların sonında?
Neden urkıp tartışamız duşmanların qolında?
Er tuvğan kun bır fırsattır, qaşırmayıq zamannı,
Haqqımıznı bız almasaq, Tarih untar Tatarnı!
Neden ketken qartbabaylar şu Qırımdan ayrılıp?
Neşın cılay qartanaylar torunların ostırıp?
Ğurbetlıkte, oksız alde, tatar halqı oğraşa,
Asırlardır, Tatar halqı Vatan qarap dolaşa!
Tarihımız onday şanlı, neden qayıb bolayıq?
Bastırıqtır qara kunler, neden qorqıp yuqlayıq?
Bır vaqıtta Avrupa’nı qamşılağan Atamız,
Unutmasaq o kunlernı, ozımıznı cöytmamız!
1992 s.
Anca I-cı dünya harbınden son kurula ve genışliy dünyada TATAR Milli Hareketı. Romanya da onun liderlerı EMEL mc. tanıla Mustecep Fazıl Ülküsal Azaplarlı ve Cafer Bey Qırımlı, Qırımda çare bolmağanı uşun. Liderler şiir ya tyatro yazalar, epısı Medcidiye seminar mezumları ekende milletke tanıtıp meşhur tarihımıznı.
Ve anlaşıla kele yabancılar uşun komunistlerın etken şıllelerı 1945 te, 1948 de, 1952 de, ağır mahpuslerge atılıp Milli arekette bolğan liderlerımız.Olar mahpus cezalarıman sonduler, men kop liste yazdım atlarıman ve ceza senelerımen. Dorttane lider şehit boldılar mahpuste olıp,Negıp Hagı Fazıl – 1906-1948 de, onu tanıdık Milli Şehit kıbı. Musa Şevket, Kostencı Türk konsolosluğunda sekreter, oldı ceza evınde, Ali Sacit, prof ve mufettış ep ceza korgende oldı.Politik cezalıların 52 tanesı Qırım davasında cezalandılar ve kalğan 100 tanesı romen tarihi partilerde de tabıldılar Sehitlıgımıznı bıldırıp, Romanye de ve Dobruca da Qırımcılıknı unutturmadan.
