Kültür Sanat

Maktavuq

Özü Tılimizden…
Bır azbar köşesi, aralıq başı yada bır quyunun aşlav kenarı, bitmeyen mabetleri ve kulüşleri ile qartlarımızın hafızalarımızda qalğan hikâyeleri…
Maktavuq,
Qoyümüzde eskiden pek sanakâr,işkir adamlar var edi.Çapçaqçı, saraç, demirci, marangoz, taş ustaları…Kimi tükânında, kimi de ev tübünde bır köşede işley ediler.
Ablâmit Aqay, Sudaq’ın Suvuqsu köyünden, bizim köye sonradan yerleşken,bayırın töpesinde topraq damlı,azbarı taş duvarlarla çevrili bır evde otura edi.
Bala eken bayramlarda asabaları aylanğan son çapışa çapışa Ablamit Aqay’ın evine kite edik.Qarısı pek dülber qurabiyeler yapa edi.Ayat qapısının önünde bosağaya tikilip elini öptürdükten sonra tepsideki sarı ve kırmızı renkli qurabiyelerden bırer tene verip bizi sevindire edi.Köyün balası çağası bayramda Ablâmit Aqay’ın evinde…
Niçün kitgenim hatırma kelmiy, köyün öteki ucu, belli ki bır şıy kötürgenim…
Ablâmit Aqay sofanın ucuna oturğan,elinde yip bağlı yay şeklindeki bır dalı tüverip geri çekken son yerdeki ağaç aylana, öbür elinden tuttuğu pıçaqnanda tozlar,talaşlar çıqa edi.
Pek meraqlı bala edim.Elimi arqama baylap sıyretmeğe başladım.Mana baqıp külgen son: “Bu işlik olacaq, en iyi işlik quru ide dalından olur.İde dalının ortası pamuk kibidir” dep ayttı.Bır tosat daa aylandırdıqtan son yapqan işliği eline alıp tellen ortasını teşdikten sonra ağzına alıp üflemeye başladı.
İşlikten “Tüüü, tü… sesler ve tozlar çıqa edi. Küneşe tutup bır közunu qapataraq uzun uzun baqtı.” Kördün mü, işliğim oldu” dep ayttı.
Gümüş renkli tabaqasını çıkarıp sigarasını sarğan son bır qarış uzunluğundaki işliğin ucuna takıp keyften tüttürmeğe başladı.
Ablâmit Aqay bır garip adam,maqtanmayı pek seve eken,nerde bır mabete tursa, able işlik yaptım, atım, arabam, ekinim, nesi var nesi yok maqtay..
Bu maqtavuqlardan qarısıda nasibini ala eken, menin Şerife bır Çibörek yapar…
Milleti bıqtırğan.Ablamit Aqay’ı kördülermi: ” Kele avu maqtavuq cenabet” dep qaçışa ekenler..
Ablamit Aqay turarmı, maqtanmadan yapamay! Azbar qapıların ağzına turup: “Hasaaan! Kurt Amet Ağa.. ken mında baq ne aytacam.” dep qıçırıp, başlay eken anlatmağa..
Bal derelerinden kelem: “Bır arpası var Qazaq köyün qamışı kibi olğan….”
Mabete başladımı turğuzana aşk olsun..
“Atım…Arabam…Civan’ım…
Qonşu Aqay ve genç deliqanlılar bır kün toplaşıp qarar vereler ” bu maqtavuğa bır oyun oynasaq!” En çoq atını sevgenini bilğenleri içün,
atını aqırdan çalıp, başqa bırının aqırına balayıp köyü bır güzel aylandırıp qıdırtacaqlar….
Gençler başlağanlar evi qollamağa, Ablamit Aqay nerye ketse takip etile eken lakin kendisi evde omadığı vaqıt qarısı tura eken ev bır türlü boş qalmay…
Bır aqşam vaktı, o vakit keğen, her ikisinin olmadığı anda at aqırdan coyula…
Gece keç vakıt eve kelğen Ablâmit Aqay’ın ilk işi Civan’a baqmaq, qapının yanındaki dikmeye asılı idareyi alıp aqırı aylanır, aqır ve azbar qayıpı erezeleyip bastırdıqtan son yuqlay eken…
İdare ışığında qapıyı bır aça ki! Qıyamet qopa “Şerifeeeee!” “Civanıım!” taaa yuqarı maalleden sesi duyulğan…
Bır şıyden qaberi olmayan Şerife Apte yuqlay eken.
“Pismilla dep tura.Bu bizim Aqayın sesi, qayır olsun dep tışarı çıqa.
Ablâmit Aqay: “Civan, Civan nerde yerinde yoq!”
“Ne bileyim qonşudan kelğen son kirip yattım”
Başlaylar qarı qoca ağlaşıp azbarda çapışmaya…
Bütün köylü duyğan seslerini telaşeynen kelip sora ekenler: “Qayır olsın ne oldu?”
“Civanım yoq…”
Alla..alla..nerye kiter gece vaktı, kelir meraq etmen” dep aytsalarda, qıçıra eken.
“Yo.. yo.. men olmadan Civan’ım qapı tışarı çıqmaz! Çaldılaar! dep eki köz eki çeşme…
Zavallı qarısına pek acığanlar. Şerife Tetay’a aytmağa qarar vereler.
“Anladım” değen zavallı.sen yat biz şunu sabaya qadar bır aylandırayıq”
Ablâmit Aqay’ı alıp ellerinde fenerler azbar azbar kapı kapı sabaya qadar at kıdırğanlar…
Bırde ayta ekenler ” Ya..köyümüzün en dülber atı..Ne baqadı adam, Civan’ın başı nı kelin başı kibi süsley edi.Qamçıda bile püskül var vurmaya qıyamay…
Lafları duyan Ablamit Aqay qıçırıp ağlay eken” Anlatıp turman şunu zaten canım yandı”
Aq! Civan’ım sen mensiz bır yere kitmezdin!”
Epey kezgen son yorulduqlarını bahane eden şaqacılar..
“Hadi kit yat, saba devam eteriz” dep aytsalar da..
“Kitmem…kitmem tapmadan bır yere kitmem…”
Qınzırlıqlarından da geri durmay ekenler..
Ablamit Aqay acınıp ağladıqça onlarda atı maqtap tura ekenler..
Tabi şaqacı taqımı köyü aylanırken,Civan çoqtan aqıra bağlanğan…
Sizce Ablâmit Aqay maqtanmağa devam etecek mi?
Bilmem ama “quylu quyundan vazkeçmez kibi…”
Ablâmit Aqay, yıllar sonra köyümüzden ayrılaraq Turğutlu’ya köçken…
Qarısının yapqan qurabiyeleri aqlımızdan hiç çıqmay..
Kendisinin de yardımsever iyi bır insan olğanı aytıla..
Eskiden pek ağır şaqalar yapıla eken ne olursa olsun küsme darılma olmay eken,
Künümüzde bıraqın şaqayı,
endi millet bırbırıne selam vermiy?
Qartlarımızı rahmetle anıyorum..

servet odaman

Yazğan Servet ODAMAN.
Her hakkı saklıdır.04/02/2021

Kırım'ın Sesi Gazetesi

27 Şubat 2015 Tarihinde hizmet bermege başlağan www.kiriminsesigazetesi.com maqsadı akkında açıklama yapqan Mustafa Sarıkamış İsmail Bey Gaspıralı’nıñ bu büyük mirasına sahip çıqmaq ve onun emellerini yaşatmaqtır. Qırımtatar Türkleriniñ ananevî, körenek, ürf, adet kibi yaşamlarında ne bar ise objektif şekilde Dünya cemiyetine taqdim etilmektir.

Pin It on Pinterest