İSLÂMNIÑ QALESİ – DUALARIMIZ
Qırımtatar halqında diniy degerliklerini yaşağan adetlerinden birisi de dualarımızdır. Bu merasimge olğan bağlılıq vesilesinen milletimiz keçirgen qıyın devirleri devamında, Allahnen bağını coymamaqnı ve musulman şahsiyetini muafaza etmekni becerdi.
Zamannen diniy yaşayışımız camilernen, namazlarnen daa da aydınlandı ve inkişaf etti, amma dua merasiminiñ özüne has ayrı yeri deñişmedi. Zengin sofralar başında belirli künlerde soy-sop, qomşular ve dostlar toplana, dualar oquna. Bu güzel manzarağa baqqanımızda şikâyet etilecek bir sebep yoq kibi körünse de, sañki bir şeylerniñ deñişkenini, ğayıp ola yatqanını köremiz. Aceba neler deñişti? Neni ğayıp etmek telükesindemiz? Duağa azırlıq körgen qartanam kele köz ögüme. Başta güzelde abdestini alıp, hususan dualarğa kiymek içün ayırğan uzun yeñli anterini kiyer, yañı peşmalçığını baylar, maramasını sarar edi. Yañı ve pek kösterişli urbalarnı kiymekni yañlış körüp, başqalarınıñ da böyle kiyinmesini qınar edi.
Quran saifelerinden teşkil olğan öz kitabını alıp evden çıqar edi. Bu örnekniñ yerini apaylarımıznıñ açıq yaqalı ve qısqa anterleri, tek eki daqqalıq kiyilip ve başnıñ tek kiçik bir qısımını qapatıp ta aman çaqarılğan yavluqlar alması keder berici. Bir musulman olaraq qırımtatar apayınıñ tışqı qiyafeti mevzusında belli bir norma olğanını ep köz ögünde tutmaq yaraşır hanımlarımızğa! Hususan Allah içün yapılğan dualarımızda!
-Abdestli kelmek
Dua merasimi – Quran oquvından, yalvarmalardan ve zikirden ibaret olğanı sebebinen, bu vaqıtta abdestli olmaq şart olmasa da güzel edep sayılır. Qurannı ezberden oqur eken temiz olmaq dualarımıznıñ qabul olmasınıñ bir vesilesi olabilir. Zaten, musulmannıñ künlik yaşayışında namaz kibi müim bir ibadeti olğanı içün, abdest yaşayışınıñ ayırılmaz bir parçasıdır. Dua merasimlerinde de oña yer bermekni ihmal etmemek kerek.
-Boş laflardan uzaq olmaq
Bir arağa kelgen birqaç insannıñ lafqa tutlması, çeşit mevzularnı muzakere etmesi tabiiy bir aldır. Lâkin Qurannı oqumaq sunnet (yapılması şart olmağan amma Peyğamberimiz tarafından tafsiye etilgen) ise, onı diñlemek farzdır (mıtlıq yapılması kerek olğan şey). Bu sebepten Quran oqunğanda onı diñlememek, atta laf etmek günahtır. Ayrıca dualar – bizlerge ahiretni hatırlatmaq, dünyanıñ keçiciligini bir kere daa tüşünip, Allahqa yaqınlaşmaqnı temin etmek kerekler. Aksi alda areket etip özümizni maneviy bereketten mahrum qaldırabilirmiz.
-İsraf ve kösterişten saqınmaq
Musafirperverlik halqımıznıñ eñ qıymetli vasıflarından biridir. Kelgen insanlarnı eñ güzel şekilde sıylamaq, toydurmaq ve hayırlı dualarını alıp savap qazanmaq ümüti ile çeşit yemekli sofralar quramız. Bu noqtada unutulmaması kerek olğan bir husus daa – yemeklerniñ er birisiniñ, şekerinden ötmegine qadar elâl olması ve israf etilmemesidir. İnsanlar ögünde öz baylığını köstermek niyetinen pek çoq yemek pişirip masraf etmekten saqınmaq, ecdatlarımız tarafından ep teşviq etile edi.
