Tarihin ilk savaş fotoğrafları 1855 yılında Kırım’da çekildi

Dünyanın ilk savaş fotoğrafları 1855’te Kırım’daki Osmanlı – Rus Savaşı sırasında İngiliz fotoğrafçı Roger Fenton tarafından çekilmişti.

Roger Fenton, Kırım’a 5 fotoğraf makinası, 700 cam levha, fotoğrafları yıkamak için şarap arabasından bozma bir atlı araba,

Fenton, Londra’dan Kırım’a 1 ayda ulaştı, 3 ay sonra toplam 360’dan fazla fotoğrafla geri döndü. 

Fenton’ın çektiği 360 kare arasında İngiliz askerleri dışında savaştaki Osmanlı Ordusu fotoğrafları ve ordunun başında bulunan İsmail ve Ömer Paşalar da vardı. Yani dünyanın ilk savaş fotoğrafları arasında Türk paşalar da var.

Ömer Lütfi Paşa

İsmail Paşa 

Osmanlı ordusuna bağlı bir grup Tatar Balaklava bölgesindeki yolları tamir ederken.

Fenton, her defasında fotoğraf arabasına geri döner, levhaları diğer kimyasal tanklara boşaltır, görüntüleri geliştirmek ve sabitlemek için, kuruyana kadar bir alev üzerinde gezdirir ve son olarak onları verniklerdi. Tüm bu işlem sırasında bir top güllesinin arabasına çarpıp kötü bir zamanda ışığı içeri almamasını ümit ederdi. Bu konuda çok şanslıydı, çünkü bu yalnız bir kez başına geldi.

Fenton’ın en büyük derdi sıcak havaydı. Daha sonra verdiği bir röportajda o anları şöyle anlatıyor : “Levhaları hazırlamak üzere arabanın kapısını kapadığımda ter basıyor, gözyaşları gibi yüzümden süzülüyor. Geliştirme banyosu öylesine sıcak ki, ellerimi içine zorla sokuyorum”. Poz süresi üç ila yirmi dakika arasında değişiyordu ve bütün fotoğrafları parlak güneş altında çekmek zorundaydı.

Fenton, 22 Haziran’da İngiltere’ye döndüğünde koleraya yakalanmıştı. Hastalığı atlattı. Savaş fotoğrafları Paris ve Londra’da sergilendi ve Illustrated London News’da yayınlandı. (Paris’te fotoğrafları gören 3. Napolyon, fotoğraflardan çok etkilenmiş ve hemen iki fotoğrafçıyı Jean-Charles Langlois ve Leon Mehedin’i Fransa adına Kırım’a Sivastapol’e gönderdi. Kasım 1855′te Kırım’a ulaian bu iki Fransız fotoğrafçı da tarihteki ikinci ve üçüncü savaş fotoğrafçılar. Langlois ve Mehedin’in çektiği fotoğraflar gazetelerde yayınlanmadı ancak bu fotoğraflar bugün Bibliothèque Nationale de görülebilir)

Fenton’ın çektiği 360 kare fotoğrafta dikkat çeken en önemli özellik, Kırım’da Ruslara karşı Osmanlılarla birlikte savaşan İngiliz askerlerini ölü ya da yaralı tek bir kare bile çekmemiş olmasıdır. Bundan dolayı fotoğrafların savaşın gerçek yüzünü yansıtmadığı tartışıldı. Bununla ilgili net bir bilgi bulunmuyor. Fenton’ın masraflarını İngiliz Krallığı karşıladığı için ölü ya da yaralı İngiliz askeri fotoğrafı çekmemesinin hükümet tarafından kendisine belirtildiği söyleniyor. Bir diğer tahmin de aslında bir avukat olan ve Londra’da saygın bir kişiliğe sahip olan Fenton’ın ilişkilerini zedelememek için İngiliz askerlerini kötü gösteren fotoğrafları çekmediği yönünde. Kesin neden bilinmemekle birlikte Fenton’ın fotoğraflarında bir sansür ya da otosansür olduğunu söyleyebiliriz.