Nazim Əhmədli – Dünya bir yarpaq boydadı
Dünya bir yarpaq boydadı
ürəyimə bir səs düşüb,
bilmirəm, bu nə səsdi, nə;
qönçələr təzə doğuldu,
küləklər durub qəsdinə;
yaz gəldi, sular qaynadı,
göydə ulduzlar oynadı;
dünya bir yarpaq boydadı,
biz də qonmuşuq üstünə;
say görüm, dərdin neçədi,
ömrün bir yanı gecədi;
ürəyim sapdan incədi,
bir də, könlümü küsdürmə;
ötən günləri saymışam,
ruhumu söz-söz oymuşam;
bir dəstə çiçək qoymuşam,
həsrətin soyuq büstünə;
ütülürəm, ütüm-ütüm,
hara gedim, harda itim;
alışdırıb hara getdin,
gəlib baxarsan tüstümə.
Şairə qız verməzlər
deyir, duman çəkilir,
yollar üzü bəridi;
bulaqlar qurumayıb,
hələ sular diridi;
dəli külək atlıdı,
çapıb, suya qatıldı;
sular daşdan atıldı,
aşağıda kiridi;
yarpağı kim qurutdu,
dərdin məni unutdu;
yazın nəfəsi tutdu,
buz qalmadı, əridi;
quşların alacası,
uçub, yolun açası;
evin lap balacası,
uşaqların kürüdü;
bu həsrətim yüz ildi,
hara axdı, süzüldü;
əlin məndən üzüldü,
üstümə dağ yeridi;
o qapıdan girməzlər,
bir də, bizi görməzlər;
şairə qız verməzlər,
o, dəlinin biridi.
Ürəyim daha yoxdu
hardan gəldi bu ağrı,
ürəyimi nə sıxdı;
hansı yolu aradım,
gedib həsrətə çıxdı;
könlümü söz tutubdu,
ruhumu toz tutubdu;
elə bil, buz tutubdu,
canım yaman soyuxdu;
ömür-gün də azıymış,
sevgilər ayazımış;
uzaq sularda azmış,
könlüm tənha qayıxdı;
kimlər məni ağladı,
dərdimi qucaqladı;
qara bulud çağladı,
bilmədim, hara yağdı;
mən, niyə kür imişəm,
dinmirəm, kirimişəm;
onu sənə vermişəm,
ürəyim daha yoxdu.
Yağışlı yuxu
yatanda elə yatırıq,
elə bil daşıq, yuxuda;
bilmirəm, gördüyüm nədi,
mən, bu qarışıq yuxuda;
fələk mənə göz-qaş atır,
göz-qaşını bom-boş atır;
o kimdi, mənə daş atır,
bu, bircə qaşıq yuxuda;
gözlərim niyə səyriyir,
buzlu bulaqlar əriyir;
üstümə dağlar yeriyir,
ruhum dolaşıb, yuxuda;
yenə tutub ağrım-acım,
bilmirəm ki, hara qaçım;
atam, anam, bir də bacım
hamı yığışıb, yuxuda;
yoluma bir yağış düşüb,
bir yağışlı yoxuş düşüb;
alnıma bir naxış düşüb,
bu nə naxışdı, yuxuda;
göy üzü gölmə-gölmədi,
sular yerə tökülmədi;
gecə buludlar ölmədi,
hələ yağışdı, yuxuda.
Ürəyimə məktub
salam, necəsən ürəyim,
sinəmin altı necədi;
məni hər yana çapırsan,
mindiyin atın, necədi;
bu qələmim lələk deyil,
şair hələ mələk deyil;
hamı sənə ürək deyir,
adın, soyadın, necədi;
bezmədin canımdan mənim,
dərd ötmür yanımdan mənim;
doymursan qanımdan mənim,
qanımın dadı, necədi;
bilmirəm ki, qışam, yazam,
saçıma baxdım, bəyazam;
gərək sənə nəsə yazam,
şeir, bayatı, necədi;
bir gün gələn, bir gün gedər,
dərd-sərin məni əridər;
ürəyim, bir məktub göndər,
görüm, həyatın necədi.
Unutduğum göyüzü
unutduğum göyüzü,
tanrıya daha yaxın;
burdan dağlar görünmür,
hardan boylanım, baxım;
dünya bağlı qalaça
gedib harda qalacam;
bir cüt qanad alacam,
yeri tutmur, ayağım;
mən daha nə görəcəm,
bağ becərəm, yer əkəm;
saçlarına hörəcəm,
çiçəklərin ən ağın;
ömrün qırışığı var,
dərdin qarışığı var;
üzümdə işığı var,
gözündəki çırağın;
günüm harda keçinə,
döndüm bulud köçünə;
nə yazılıb içinə,
alnımdakı varağın.
Şəklimi divardan as
göy üzü yaman dolub,
buludlar daraq daraq;
gəl, uşaq olaq, bir az,
burda bir evcik quraq;
hərə bir çiçək üzək,
suların üstə düzək;
kağızdan qayıq düzəlt,
üzək, dənizi yoraq;
bulud harda yuxalır,
sular axıb yox olur;
ayrılıqlar çoxalır,
bizdən iraq, min iraq;
nə istədin, bu yazdan,
yel əsdi, aramızdan;
mən uçacam, bir azdan,
daha, əlimi burax;
daha saçlarım bəyaz,
mənə düşərmi, bu yaz;
şəklimi divardan as,
yadına düşəndə bax.
Tanrı kimə vaxt verib
payız nə tez qayıtdı,
yarpaqlar sarı-sarı;
yenə döndü könlümə,
ürəyimin qubarı;
ulduzlar kürə-kürə,
gəldik, dərd görə-görə;
alnımdan düşüb yerə,
fələyin dərkənarı;
həsrətimə acıma,
əlini qoy ovcuma;
yağdı, qara saçıma,
bu qışın ağca qarı;
göy üzünün köçündə,
buludlar kündə-kündə;
bax, ovcumun içində,
cızıqlar, yarı-yarı;
tanrı kimə vaxt verib,
dərdi ikiqat verib;
deyir, orda çat verib,
babamızın məzarı;
bu nə səsdi, kiridi,
qəlbi dağlar əridi;
gecə yuxuma girdi,
göy üzünün kənarı.
Ulduzların gözü var
gözümüzün kökündə,
şirin-şirin yuxular;
bu ömür ağacından,
hərə bir cür yıxılar;
nə yalan, nə gerçəkdi,
nə qardı, nə çiçəkdi;
gözümə pərdə çəkdi,
uydurulmuş nağıllar;
bu dərd yükü nə imiş,
yolu min sənə imiş;
görən, bu gümüş-gümüş,
sular hara axırlar;
fələk bizi küsdürüb,
dəli yellər əsdirib;
qapımızı kəsdirib,
nə istəyir, yağılar;
bu qar, hər yanı hördü,
itlər ulduza hürdü;
adamlar iki cürdü,
dəlilər, ağıllılar;
kimin mənə sözü var,
hərənin bir üzü var;
ulduzların gözü var,
göy üzündən baxırlar.
Tanrı bizdən razı deyil
keçdiyimiz işıqfor da,
qaradı, qırmızı deyil;
sözdü də, cızıb gedirik,
yazdığımız yazı deyil;
kim işləyər, kim qazanar,
kim sərvət, kim qəm qazanar;
yüz il də, ömür uzanar,
heç bu da, bir arzu deyil;
bura kim gətirib, bizi,
imanlı, dinli, dinsizi;
kasıbın tox olur gözü,
heç nəyə tamarzı deyil;
kim tanrıdan haqq götürüb,
tac götürüb, taxt götürüb;
hərə bir çomaq götürüb,
bəşər qoyun-quzu deyil;
bilmədim, bu nə xınadı,
buz tutmuş sular qaynadı;
ağlımızı dərd oynadır,
gözəllərin nazı deyil;
iş bilirik, nə çox, nə az,
molla, dinbaz, quşbaz, işbaz;
başımıza dəyən qapaz,
özgənin qapazı deyil;
heç nəyi düz eləmədik,
ocaqda köz eləmədik;
dünyanı təzələmədik,
tanrı bizdən razı deyil.
Hər şeyi, hər şeyi unut
hər şeyi, hər şeyi unut,
qorxma, ağrıdan-acıdan;
bax, biz yaşda adamların,
payız tökülür, saçından;
indi də, dərdin yaşıdı,
bu da, fələk naxışıdı;
deyirlər, dünya yaxşıdı,
indi kim ölür, acından;
ötən sevgi çətin dönə,
saçlarını dara, günə;
bir el düşür qara günə,
tək bir axmağın ucundan;
o kimdi, bizi talayır,
ruhunuzu qurdalayır;
elə qızıl xırdalayır,
vicdanının hərracından;
axı, kim durub qəsdimdə,
boğuluram, öz tüstümdə;
şair bir kəlmə üstündə,
sallanır dar ağacından.
çin olurmu, yuxularn,
daha unut, nağılları;
ömrün-günün cığırları,
boylanıb baxır, ovcundan;
onsuz da, həsrət qarıyır,
dünyanı dərd-qəm darıyır;
bəşər yarımçıq yarıyır,
Tanrının ömür borcundan.
Ruhuma savaş qayıdır
bu nə havadı bilmirəm,
deyən, yenə qış qayıdır;
ruhum havalanıb gedir,
canıma sərxoş qayıdır;
harda itirdim yaşımı,
ağrılar kəs di qarşımı;
altına tutum başımı,
göy üzündən daş qayıdır;
qaldım uçuna-uçuna,
lənət, kafirin xaçına;
həsrətim gedir Laçına,
dönüb əliboş qayıdır;
nə karəyik, nə karə bə,
gül olduq, farsa, ərəbə;
el-oba qalıb xaraba,
evlərə bayquş qayıdır;
