Dubaralı toy

Kimseni pervasız qaldırmağan “Dubaralı toy” numayışı.
Teatrniñ binası.Kiyingen-quşanğan kelgen ziyaretçiler toplanıp başladılar.Vaqıt yaqınlaşqanda salonğa kireler.Salonnuñ qoqusu ve serinligi birden bir heyecanğa daldırta.Ve saat 18.00.Luiza hanup seyircilerni numayışqa hazırlay,telefonlarını qapatmağa rica ete.Perde açıla ve orkestra çalıp başlay.Sahnada “Dubarali toy” spektakli.

Yufaçıq bir köyçükte yaşağan Osman degen fuqare bir oğlan Amet bay degen zengin köydeşiniñ qızı Niyar’ğa sevda ola. Qız da Osman’nı seve, lâkin yaşlar Amet bay olarğa evlenmek razılığını bermecegini bile. Amma Niyar kene de umütini kesmey. Sevgilisine yüzük bağışlay, qarşılıq sevgi temsili olaraq ondan poşu ala da evine qayta. Yolda o Amet baynen körüşe. Amet bay yalanğa urula ve Osmanğa “Qızım seni aldattı ve yaqında onu sorap, zengin bir oğlan söz kesmege kelecek”, dey. Osman bayğa inanmay, lâkin kene de şübhelenip başlay.

Osman’nıñ qız qardaşı Aygül Amet baynı qudalar kelecegine hazırlamaq içün onuñ evine kele. Baqlada fal baqıp, Osman’dan qudalar kelip onuñ qızını soracağını ayta. Amet bay Aygül’ge açuvlanıp onu azbarından quva. Ve acele sürette qızı Niyarnı qomşusı qasap Asanğa bermek niyetine kele. Asan ahmaq ve qorqaq açköz olsa da, Amet bay onuñ zenginligine qızışa. Amet bay hızmetçisi Çömezni qasap Asman’ğa yollap onu musafirlikke davet ete. Amet bay qasap Asannıñ zenginligini elde etmekni arzulap qızını elverişli satacaq ola.

Amet baynıñ evinde hızmet etken Ferişte degen tul qadın Amet bay onu yahşı yerge işke kirsetecegini çoqtan berli umüt ete. Amma yazıq ki Amet bay öz sözünü tutmay, aytqanlarını keri ala.
Qasap Asan ise Amet baynıñ yalvaruvına boysunup, Niyar’ğa evlenmege razı ola ve kelin içün qalım bermege vade ete. Qasap Asan kelin babasınıñ tevsiyesini diñlep, qıznıñ penceresine kelip bir-eki türkü yırlamağa qarar ala. Çömez ise qasap Niyar’nıñ közünde Asan’nı ahmaq etip köstermek içün, qasap Asan’nıñ deliliklerine yalandan qol tuta. Niyar qasap Asan’nıñ davranışlarını ciddige almayıp onuñ üstünden küle.

Çomez olacaq toy haqqında eşitip, ağası Osman’nıñ tarafını tutqan Aygül’nen beraber Amet baynı aldatıp qasap Asan’nı Ferişte’ge evlendirecek olalar. Çömez Amet bayı cadılardan qorqanını bilip Aygül’ni cadı sıfatında onuñ qarşısına çıqmasını tevsiye ete. Aygül’nen Niyar qasap Asan’nı kelin kerçekten de cadı olğanına inandıra ve ondan Ferişte’ge evlenecegine söz alalar. Lâkin Niyar içün qalım bermege ve toy yapmasını isteyler.
Aygül’nen Niyar, Ferişte qasap Asan’nen olacaq söz kesimine Niyarnıñ yerine kiyinip çıqmasına kelişe.
Neticede Amet baynı aldatıp toyğa azırlıq köreler. Aynı bu vaqıt Osman Niyarnı hırsızlay. Yalan açıla. Amet bay yaşlarnıñ evlenmesine razı olmağa mecbur, hem de qızı içün qasap Asan’dan alacağını aldı. Köyniñ bütün sakinleri Osman’nen Niyarnıñ ve qasap Asannen Ferişte’niñ toyuna kele.
Böylece numayış soñuna yete ve oyuncular sahnağa çıqa.Yuzlerinde seyircilerge sevgenleri içün minnetdarlıq ellerinde çiçekler.Her kes bu aqşamdan memnun qalıp evine qayta.Veseirciler bu aynı bu aqşam kene ve kene kelmege qarar bere.

Кимсени первасыз къалдырмагъан “Дубаралы той” нумайышы.
Театрнинъ бинасы.Кийинген-къушангъан кельген зияретчилер топланып башладылар.Вакъыт якъынлашкъанда салонгъа кирелер.Салоннунъ къокъусу ве серинлиги бирден бир хееджангъа далдырта.Ве саат 18.00.Луиза хануп сейирджилерни нумайышкъа хазырлай,телефонларыны къапатмагъа риджа эте.Перде ачыла ве оркестра чалып башлай.Сахнада “Дубарали той” спектакли.

Юфачыкъ бир койчюкте яшагъан Осман деген фукъаре бир огълан Амет бай деген зенгин койдешининъ къызы Нияр’гъа севда ола. Къыз да Осман’ны севе, лякин яшлар Амет бай оларгъа эвленмек разылыгъыны бермеджегини биле. Амма Нияр кене де умютини кесмей. Севгилисине юзюк багъышлай, къаршылыкъ севги темсили оларакъ ондан пошу ала да эвине къайта. Ёлда о Амет байнен корюше. Амет бай ялангъа урула ве Османгъа “Къызым сени алдатты ве якъында ону сорап, зенгин бир огълан сёз кесмеге келеджек”, дей. Осман байгъа инанмай, лякин кене де шубхеленип башлай.

Осман’нынъ къыз къардашы Айгюль Амет байны къудалар келеджегине хазырламакъ ичюн онунъ эвине келе. Бакълада фал бакъып, Осман’дан къудалар келип онунъ къызыны сораджагъыны айта. Амет бай Айгюль’ге ачувланып ону азбарындан къува. Ве аджеле суретте къызы Ниярны къомшусы къасап Асангъа бермек ниетине келе. Асан ахмакъ ве къоркъакъ ачкозь олса да, Амет бай онунъ зенгинлигине къызыша. Амет бай хызметчиси Чёмезни къасап Асман’гъа ёллап ону мусафирликке давет эте. Амет бай къасап Асаннынъ зенгинлигини эльде этмекни арзулап къызыны эльверишли сатаджакъ ола.

Амет байнынъ эвинде хызмет эткен Фериште деген тул къадын Амет бай ону яхшы ерге ишке кирсетеджегини чокътан берли умют эте. Амма языкъ ки Амет бай озь сёзюню тутмай, айткъанларыны кери ала.
Къасап Асан исе Амет байнынъ ялварувына бойсунуп, Нияр’гъа эвленмеге разы ола ве келин ичюн къалым бермеге ваде эте. Къасап Асан келин бабасынынъ тевсиесини динълеп, къызнынъ пенджересине келип бир-эки тюркю йырламагъа къарар ала. Чёмез исе къасап Нияр’нынъ козюнде Асан’ны ахмакъ этип косьтермек ичюн, къасап Асан’нынъ делиликлерине яландан къол тута. Нияр къасап Асан’нынъ давранышларыны джиддиге алмайып онунъ устюнден куле.

Чомез оладжакъ той хакъкъында эшитип, агъасы Осман’нынъ тарафыны туткъан Айгюль’нен берабер Амет байны алдатып къасап Асан’ны Фериште’ге эвлендиреджек олалар. Чёмез Амет байы джадылардан къоркъаныны билип Айгюль’ни джады сыфатында онунъ къаршысына чыкъмасыны тевсие эте. Айгюль’нен Нияр къасап Асан’ны келин керчектен де джады олгъанына инандыра ве ондан Фериште’ге эвленеджегине сёз алалар. Лякин Нияр ичюн къалым бермеге ве той япмасыны истейлер.
Айгюль’нен Нияр, Фериште къасап Асан’нен оладжакъ сёз кесимине Ниярнынъ ерине кийинип чыкъмасына келише.
Нетиджеде Амет байны алдатып тойгъа азырлыкъ корелер. Айны бу вакъыт Осман Ниярны хырсызлай. Ялан ачыла. Амет бай яшларнынъ эвленмесине разы олмагъа меджбур, хем де къызы ичюн къасап Асан’дан аладжагъыны алды. Койнинъ бутюн сакинлери Осман’нен Ниярнынъ ве къасап Асаннен Фериште’нинъ тоюна келе.
Бойледже нумайыш сонъуна ете ве оюнджулар сахнагъа чыкъа.Юзлеринде сейирджилерге севгенлери ичюн миннетдарлыкъ эллеринде чичеклер.Хер кес бу акъшамдан мемнун къалып эвине къайта.Весеирджилер бу айны бу акъшам кене ве кене кельмеге къарар бере.