Cebbar qartbabanıň hikayesi
Ötmek ufağınıň qıymeti.
Qartlarımız aşnıň,sunuň qıymetini pek bileler.Mesela,eger erge tüşken ötmek parçasını körseler,bu parçanı yerden köterip,öpeler ve:”Bismillah, mübarek”, dep çetke alıp qoyalar.
İşte,bu rivayet de yerge tüşken ötmek ufağınıň qıymeti haqqındadır.
Eski zamanlarda keniş çöl otlağımda Smail degen bir qart çoban her kün qoylarını baqıp,ömürünü keçire edi.Smail çoban evden çölge çıqqanda öz çantasına evde pişirilgen ötmek ve su ala eken.Üyle maali kelgende qart çoban çölde bir taş üstüne oturup çantasından ötmek ve su çıqarıp üyle yemegini aşay.Ötmegini bölgende bir qaç ufaçıq yerge tüşe.”Bismillah,mübarek”,dep yerge tüşken ötmek ufaqlarnı qıdırıp başlay.Şu arada ise qoylar nedendir qorqup çeşit tarafqa qaçıp keteler.”Yerge tüşken mübarekni qoylarımnı qaytarğan soň qıdırırım”,dep çoban ötmek ufaqlarnı tüşken yerge öz çoban tayağını sançıp qaldıra ve yerge tüşken ötmek ufaqlarını hiç aqlından çıqarmay.Kün batqan soň,qoylarını toplap çoban tayağını saplap qaldırğan yerge qaytıp kele ve şaşıp qala.”Ğaliba,ötmek ufaqları tüşken yerge qaytıp keldim,oturğan taşım ve çantam yerinde,amma bu nedir?”,dep elini yerge qadalıp turğan çoban tayağına uzata ve yerden çıqara.Çoban tayağı kün batqan küneşniň şavlelerinden yıltıray.Altınğa çevrilgen tayağına tayanıp çoban taşqa otura ve üylede yerge tüşken ötmek ufaqlarını tapa.Çoban tayağı altınğa nasıl çevrilgenini endi aňlay.Çoban biraz rahatlanğan soň evine qayta.
Yolda oňa Sabit degen yaş çoban rast kele.Yaş çoban qart çobannıň altın tayağından közlerini almay ve sabırsızlıqnen soray:
-Smail ağa,siz tayağıňıznı nenen boyaladıňız,altın kibi parılday?-dey.
-Men bir şey yapmadım,tayağım öz-özünden altınğa çevirildi,-dep cevaplana qart çoban ve bugün olğan şeyni tafsilatlı hikaye ete.Olar sağlıqlaşıp öz evlerine qaytalar.
Sabit çobannıň yüregi hıyanet tola,o bütün gece yuqlamay,oylana.Sabahtan öz çantasına evde pişirilgen ötmek ve sunen toldura ve qoylarını çölge hayday.Sabit çoban qart çoban aytqan yerini tapa da,üyle maalini beklep taşnıň üstüne otura.Ötmekni bölgende ufaqlarnı yerge taşlay ve taş atıp qoylarını aselet qorquta.Olar çölge qaçıp keteler.Yaş çoban quvanıp:”Ğaliba,doğru yaptım!”,dep ötmek taşlanğan yerge öz çoban tayağını saplap qoya.Kün batqance o,tayağı altınğa çevrilgenini bekley.Aqşam yaş çoban qoylarınen ötmek ufaqlarını taşlağan yerge qaytıp kele.Tayağını saplağan yerge yaqınlaşqanda,öz közlerine inanmay,tayaq başqa renkke boyalğan.Yaş çoban tayağına atılıp çapa,amma tayağı şu arada yılanğa çevirilip yaş çobannı tişlep öldüre.
İzaat:
Ötmek ufağınıň qıymeti.Bu mübarek ötmekniň küçünü açıqlağan rivayettir.Aqmescit vilayetiniň Qızı Çıňrav köyünde yaşağan rahmetli Cebbar qartbabanıň hikayesi.
