ALTIN BEŞİK

Efsane

Qadimiy zamanlardan Qırımnıñ dağlarında ve çöllerinde adamlar özara tınç ve muabbet, bir qoranta kibi yaşağan. Dağlarda yaşağanlar bağça ve bağlar asrağanlar, avcılıq yapqanlar, tuz tapqanlar, kömür azırlağanlar. Çöllerde yaşağanlar ise ayvan baqqanlar, yün işlep, urba tikkenler, kilimler toquğanlar.

Cinler ise adamlarnı özara qavğalaştırmağa başladılar. Çünki qavğalı adamlarnı boysundırmaq, yaşağan yerlerinden quvmaq qolaydır. Dava de sakinley, de yañı küçnen tutaşa edi. Qabilelerniñ hanları batırlarnı ölüm-qalım tutuşuvına çıqara ediler. Ayvanlar ve quşlar bile özara davalı olğanlar.

Vaqıt keçe, dağ qabileleri hanınıñ oğlu olğan. Han-zadeniñ terbiyesini çölde doğıp ösken askerge buyuralar. Qart asker onı em arbiy sanatına ögrete, em de Qırım çölleriniñ alanlıqları, at çapuvları, ay kibi dülber qızları aqqında ikâye ete edi.

Çöl halqınıñ hanında ise qızı öse edi. Onıñ dülberligi, aqılı aqqında laflar dağlarğa da yetti.

Han-zade er şeyni bilgen bazirgânlardan çölde büyük bayram olacağını eşitti. Bu bayramda han-qızına kiyev seçilecek eken. Han-zade çoban urbasını kiyip, sevgen atını egerley de, çölge çaptıra. Çöldeki bayramğa meşur batırlar, cesür yigitler yetip keldiler. Han-zade qıznı körgende, yüregine süngü sançıla. O, küreşte yeñgen soñ, han qızınen yay atuvda yarışmaq kerek ola. Qız yay çekti, artından han-zade attı. Onıñ oqu han-qızınıñ oquna yetip, ekige böle. Qız atta yel kibi uçıp kete, lâkin yigit oña yete ve olar han çadırına beraber qaytalar.

Han-zade çoban urbasını deñiştire ve o, kim olğanını er kes bile. Qırımda tınçlıq olması içün çöl hanı yaşlarğa evlenmege razılıq bere.

Vaqıt keçip, hannıñ qızı oğul tapa. Ustalar altından beşik yasap, onı tılsımlı örneklernen yaraştıralar. Beşik sallanğanda aynenni sesi çıqa eken. Dağ halqınıñ hanı ğayıp olğan oğlunı çoq qıdıra. O, duşmanları tarafında bulunğanını añlağan soñ, cenk ilân ete. Eki büyük ordu biri-biriniñ qarşısına cenkke azır olıp tizile.

Bu arada dağ halqınıñ ordusı qarşısına han-zade ve onıñ qadını çıqalar. Olar öglerinde içinde oğlan balaçıqları yatqan altın beşikni tuta ediler. Dağ halqı han-zadeni, han da öz oğlunı ve kelinini tanıdılar. Cenk yerine şeñ bayram oldı.

Lâkin cinler altın beşikni hırsızladı. Çölde bu işni dağda yaşağan adamlar yaptı, dağlarda – çöl halqınıñ işi, degen emiş-demişler tarqatıldı. Kene dava qozğaldı. Kene adamlar elâk olmağa başladılar.

Künlerniñ birinde yedi oğlu olğan bir bağcınıñ qapusına bir qart kele. O, altın beşikni cinler padişası hırsızlağanını ve zalımnı tek onıñ oğulları yeñip olacağını ayta.

Babası oğullarına bu sırnı ayta. Yigitler cinlerniñ padişasınen uruşmağa keteler. Tañdan kün batqance tutuşuv kete. Yigitler cinlerniñ padişasını yeñeler. Amma o, soñki nefesini bermezden evel yigitlerni taşlarğa çevire.

Altın beşikni ise bugünge qadar birde-bir dağnıñ qobasında cinler saqlı tuta. O, cesür, azamat, Vatanını can-yürekten sevgen yigitlerni bekley.

Öz Altın beşigini tapqan halq Yurtuna saip olur!

ANA-VATAN – ALTIN BEŞİKTİR!

Memba : armanciq