Altay Qartalı Osman Batur

 Sənan Qılıncarslan Qacar/KırımınSesi/Azerbaycan

Doğu Türkistan ‘ın bağımsızlığı için
mücadele etmiş
olan direnişçi lider. Altay
Kazaklarındandır . 20. yüzyılın ilk yarısında Çinliler ve Ruslara karşı bağımsızlık
mücadelesi vermiş
ve 1951 yılında Çinliler tarafından idam edilmiştir. Yaşam öyküsü Asıl adı Osman
İslamoğlu’dur.
“Batur” ona
kahraman, cesur
anlamında
milletinin verdiği bir ünvandır. 1899
yılında Altay ‘ın Köktogay
bölgesinde
Öngdirkara
mevkiinde
doğmuştur. Altay
Kazaklarından orta halli bir çiftçi olan
İslâm Bey’in
oğludur. Göçebe
Kazak hayatını
yaşayarak
büyüdü. 10 yaşından önce iyi
bir binici ve usta
bir avcı olan Osman
Batur, savaş
sanatının
inceliklerini 12 yaşında hizmetine
girdiği Kazak
Türklerinden olan
Böke Batur’dan
öğrenmiştir. Böke
Batur’un Çinlilere yenilmesi akabinde
Böke Batur’un Tibet üzerinden Türkiye ‘ye ulaşmaya çalışırken
yakalanıp başının
kesilmesinden
sonra doğduğu
yerde 40 yaşına
kadar çiftçilikle uğraştı. 1940 yılına
gelindiğinde Çin
yönetiminin
baskılarını iyice
arttırması üzerine
silahını alarak tek başına dağa çıktı.
Tek başına
başladığı
mücadeleyi 29
Nisan 1951’de Urumçi’de idam edilene dek
sürdürdü. Mücadelesi 1911 yılında Çinlilere ve Ruslara karşı mücadeleye
başlayan Osman
Batur bütün Altay
topraklarının ve Doğu Türkistan ‘ın Çinlilerden ve Ruslardan kurtarılmasını
amaç edinmişti. II. Dünya Savaşı yıllarında Doğu Türkistan topraklarındaki
Türklere yönelik
baskıların
kuvvetlenmesi ile
birlikte tepki
hareketleri de kuvvet kazanmış
ve Osman Batur’un
yükselmesine
zemin hazırlamıştı. Altayları Çinlilerden temizlemeye
başlayan Osman
Batur, 1943 yılında
hedefine ulaşmış
gözüküyordu. 22
Temmuz 1943’te Bulgun’da yapılan
törenle Osman
Batur Altay
Kazakları’nın Han’ı ilân edildi. 1945’e
gelindiğinde Doğu
Türkistan’da birkaç
şehir haricinde
kontrol Türklerin
eline geçmişti. Durum Çinliler için
artık tahammül
edilemez ve
tehlikeli bir hâl
alınca Çin orduları
bölgeye sert ve yoğun
operasyonlar
uyguladı.
Targabatay ve Altaylardan çıkarılan Osman
Batur mücadeleye
otuz bin kişi ile
başlamış olsa da
1950’ye
gelindiğinde bu sayı yaklaşık dört
bin idi. Alibek
Hakim ve silah
arkadaşlarının
mücadelesi de
vardı. 1951 yılında
Kanambal’da
sıkıştırılan Osman
Batur esir düştü ve Urumçi’ye götürüldü. Osman Batur, halk
arasında
dolaştırılarak teşhir
edildi ve 29 Nisan
1951 tarihinde
kulakları ve kolları kesildikten sonra
şehit oldu. ↑Bir Bölüm Geri
Atla Konuyla
bağlantılı eserler Halife Altay, Anayurttan
Anadoluʹya,
Ankara: Kültür
Bakanlığı Yayınları,
1981. Halife Altay, Kazak Türklerine
Aid Şecere,
İstanbul, 1997. Hasan Oraltay, Hürriyet Uğruna
Doğu Türkistan
Kazak Türkleri,
İzmir: İstiklal
Matbaası, 1961. Hızırbek Gayretullah,
Altaylar’da Kanlı
Günler, İstanbul:
Ahmet Sait
Matbaası, 1977. İklil Kurban, Şarki Türkistan
Cumhuriyeti (1944
– 1949), Ankara:
Türk Tarih
Kurumu, 1992. Ömer Kul, Baturlar Doğu
Türkistan Milli
Mücadele Tarihi
(1930- 1949),
Ankara: Berikan
Yayınevi, 2009. Jaksılık Samiytulı, Kaharlı
Altay, çev. M. H.
Kazakkızı, Ankara:
Bengü Yayınları,
2007. Godfrey Lias, Göç, çev. Mehmet
Çağrı, İstanbul:
Boğaziçi Yayınları,
1992. Gülçin Çandarlıoğlu,
Özgürlük Yolu,
İstanbul: Doğu
Kütüphanesi, 2006. Ömer Kul, İsa Yusuf Alptekin’in
Mücadele Hatıraları
Doğu Türkistan
İçin- 1, Ankara:
Berikan Yayınevi,
2010. Ömer Kul, İsa Yusuf Alptekin’in
Mücadele Hatıraları
Doğu Türkistan
İçin- 2, Ankara:
Berikan Yayınevi,
2007. Yusuf Ziya Arpacık, Osman
Batur ve Asrın
İbretli Olayları,
İstanbul: İlteriş
Yayınları, 2009. Hayati Yavuzer, “20. Yüzyılda
Altaylarda Bir Yeni
Kürşad Osman
Batur”