ABD’NİN OKLAHOMA EYALETİ ve BEŞ UYGAR (UYGUR) KABİLE
Oklahoma, ABD’nin orta bölgesinde yer alan bir eyalettir. Amerika’nın orta kesimlerindeki bölge uzun yıllar İspanyol yönetimi altında kaldıktan sonra 1800’de Fransızların eline geçti. 1803’te “Louisiana Alımı” (ABD tarafından Fransa’dan satın alınması) çerçevesinde ABD’ye bağlandı. 1828’de ABD Kongresi’nde alınan bir kararla bu bölge Kızılderililere ayrıldı. Amerikan İç Savaşı başlangıcında beş Kızılderili kabilesinin birleşerek oluşturduğu Beş Uygar (Uygur) Kabile isimli birliğin Güney eyaletleriyle bir dizi antlaşma imzalamaları üzerine 1865’ten sonra federal hükümet bölgeye daha fazla müdahalede bulunmaya başladı.
1880’e gelindiğinde “Kızılderili Toprakları” olarak anılan bu bölgeye 60’tan fazla Kızılderili kabilesi yerleşmişti. 1889’da Kongre kararıyla Kızılderili Toprakları’nın bir bölümü beyazların yerleşimine açıldı. 1907’de Kızılderili Toprakları’nın geri kalan bölümünün Oklahoma topraklarına katılmasıyla oluşturulan Oklahoma Eyaleti ABD’nin 46. eyaleti oldu. Eyaletin en büyük şehri ve başkenti Oklahoma City’dir.
Beş Uygar (Uygur) Kabile, sürgün edildikleri yeni bölgeye Oklahoma adını vermişlerdir. Oklahoma Eyaleti’nin adı Çoktav dilinde “OK’lar” anlamına gelen “Okla” ve “human” (insan) kelimelerinden türetilmiştir. Çeroki dilinde, Oqalahoma şeklinde söylenmektedir. Oqalahoma kelimesinin anlamı muhtemelen, “Ala (karışık) – Oq – insanı” anlamına gelmektedir.
Oqlar (Oklar), Orta Asya’da yaşamış olan ön Türk halklarından birinin adıdır. Oğuzların atasıdırlar.
Kızılderililerin Oklahoma Eyaleti’ne OK (OQ) ismini vermesi, Kâzım Mirşan’ın Amerika’daki Türk yazıtlarını doğru okuduğunu kanıtlamaktadır.
- ABD’nin Minnesota eyaletinde bulunmuş olan Kensington Runestone Yazıtı:
2.Satır: Bu bitigtaş ile hatırlanan kral mücadele edilen savaşın (savaş mücadelesinin) kralıdır. (Bu yazı ile) hâtıra edilen şey OQ stratejisine dayanan aklın başarısıdır.
3.Satır: Bu hâtıranın konusu OQ’lar, kralının açık zaferini izah eder.
11.Satır: OQ’ların mücadelesi sonucunda edilen “zafer anıtı” dolayısı ile Tanrı’ya saygı duruşu edilen OQ mücadelesi, Tanrı zaferidir.
12.Satır: Mezar başına (zafer mücadelesinde başarı elde edilir ise) OQ anıtı yazma kral (kağan) talimatıdır.
- ABD’nin Maine eyaletinde bulunmuş olan 3 numaralı Spirit Pond Yazıtı:
13. Satır: Kozmosu idrak hakkında Tanrı’yı yetkili gör; kozmostaki Oq zaferini Tanrı’dan bil.
Beş Uygar (Uygur) Kabile, Cherokee, Chickasaw, Choctaw, Creek (Krik) ve Seminole kabilelerinden oluşmaktadır. Bu kabileler günümüz Oklahoma’sına yerleştirilmelerinden önce ABD’nin güneydoğusunda yaşamaktaydı. Beş Kızılderili kabilesinden biri olan Creek (Krik) kabilesinin günümüzde kullandığı bayraklarının üzerinde “Ay-Yıldız” bulunması ise oldukça ilginçtir.
Ayrıca, piramit şeklindeki Creek höyük mezarları (kurganları) henüz incelenememiş Kızılderili eserleridir. ABD/Batı Virginia/ Moundsville ilçesinde 2006 yılında bulunan Creek (Krik) Kurganı (höyüğü) MÖ 250-150 yılları arasına tarihlenmektedir.
Creeklere ait höyükler haricinde diğer kabilelere ait çok sayıda kurgan (höyük) Amerika’nın farklı bölgelerinde de mevcuttur. Örneğin; Louisiana Eyaleti’nde bulunan ve MÖ 3500 yıllarına tarihlenen Watson Brake Höyüğü, Orta Arkaik Dönem’e ait 11 höyükten biridir. Yaklaşık 5400 yıl öncesine (İÖ 3500) tarihlenmektedir. Amerika’daki en eski höyük olarak kabul edilir. Mısır piramitlerinden ve İngiltere’nin Stonehenge’inden daha eskidir.
T.Tuğçe Türkoğlu
