DÜNYADA KOMÜNİZM KAPİTALİZM ÖLDÜ SAĞ SOL YOK İNSAN VAR
Eşitlikten yola çıkan Sosyalizm Komünizm”e dönüştü ve öldü. Özgürlükten yola çıkan Kapitalizm de Emperyalizm”e dönüştü ve öldü. Komünizm”in sonu geldi. Kapitalizm”in de sonu geldi. Büyük Buhran sonrasında, ünlü iktisatcı J.M. Keynes ”Kapitalizm bir başarı değildir, zeki değildir, güzel değildir, adil değildir, erdemli değildir, üstelik kendisinden beklenenleri de yerine getirmez” demek zorunda kaldı.
*
Ekonomik sorunlar ve farklı çözüm yolları, A. Smith ve K. Marks”dan önce de vardı, sonra da var olacaktır. Ekonomi yalnızca ekonomik hayatı dönüştüren işletmeler ve kurallardan ibaret değildir. Kültürel, ekonomik ve siyasal kurum ve kuruluşların arkaplanında, insanların tutumları, davranışları, beklentileri ve değerleri vardır. İnsanın olduğu yerde ekonomi vardır. Ekonominin tarihi insanla başlar. Bütün yönleriyle insanı bilenler, değişik boyutlarıyla ekonomiyi bilir.
*
İnsan ve insanı bilmek sözkonusu olduğunda, akla gelen isimlerin başında, bütün dünyada sevgi ve saygıyla anılan Mevlana gelir. Kitaptaki söz gibi, hem konuşan, hem de susan insanı, Mevlana hayatın ağacı olduğu kadar, meyvası olarak da görür. Nasıl ağaç meyvasından bilinir, meyva ağacına göre olursa, insan da ekonomisinden bilinir, ekonomi insanına göre olur. Ekonomi rengini ve tadını insandan alır.
*
Ne Doğulu, ne de Batılı, yalnızca dünyalı olan Mevlana, sürekli yeni olan, hem akıllara, hem de gönüllere seslenen Mesnevi”sinde insanı gemiye, ekonomiyi de denize benzetir. Tarihin her döneminde gemiyi yüzdüren de, batıran da denizdir. Nasıl gemisiz deniz, denizsiz gemi olmazsa, insansız ekonomi, ekonomisiz insan olmaz. Ekonomi Komünizm ve Kapitalizm” de olduğu gibi, amaç değil, araçtır. Hayatın odak noktasında ekonomi değil, insan vardır.
*
Kazanç herşeydir diyenler, 1929 ve 2008 ekonomik bunalımlarına yol açtılar. Paradan daha çok para kazananlar, bütün bir dünyayı, büyük bir ”Las Vegas”a çevirdiler. Paradan para kazanmayı tek amaç edinenler, baş tacı edindikleri para ticaretinin tetiklediği büyük borç patlamasının altında kaldılar. Yalnızca karlarını büyütmeye çalışanlar, karlarını büyütmek için, herşeyi yaptılar. Açgözlü insanların, doyma bilmez para açlığı, bütün insanlığın yeni bir ”Nuh”un Gemisi” arayışına, büyük bir hız ve yoğunluk kazandırdı.
*
Yirmibirinci yüzyılda dünya denizlerinde, açzgözlülüğü baştacı edinenlerin gemilerinin yerine, tok gözlülüğü baştacı edinenlerin gemileri geçmelidirler. Bütün dünya, gözleri doyurmayı amaçlayan tüketime değil, karınları doyuran üretime odaklanmalıdır. Her biri bir ”Titanic” gururuyla yola çıkan gemileri, fırtınalı denizlerin buzdağları bekliyor.
*
İnsanlar dünyadaki kaynakların değerlerini bilirlerse, hiçbir şeyin kıtlığı çekilmez, herkesin karnı doyar, kimse kimseye el açmak zorunda kalmaz.
*
Sağlıklı bir ekonomi, faizsiz üretime, alkolsuz topluma ve kumarsız hayata dayanır.
*
Sürdürülebilir ekonominin simgesi terazidir.
*
Terazi başarının habercisidir.