Gıybet – Öşek
Sağılı cemaat!
İnsanlıqnıñ hastalıqlarından biri– ğıybet, yani öşek, musulman toplumında da mevcuttır. Ğıybet – ağa-qardaşlıqnı, dostluqnı ve, umumen, cemiyetni bozğan ve fitne-fesatqa yol açqan büyük günahlardan biridir.
Gıybet bir insannı hoş olmağan sözlernen añmaqtır. Yoqluğında, arqısından onıñ begenmeycegi, onı utandıracaq şeyler aytmaqtır. Ğıybet – qul aqqına kirmektir, fitnege yol açacaq bir sebeptir. Yüce Rabbimiz Quran-ı Kerimde ğıybetni haram etkenini bildire. “Hucurat” suresiniñ 12 ayetinde böyle buyurıla: “Ey, iman etkenler! Zannıñ çoqusından uzaq oluñız. Çünki bazı zanlar–günahtır. Bir-biriñizniñ (şahsiy ayatını) izlep araştırmañız. Bir-biriñizniñ gıybetini (öşegini) yapmañız. Sizden biriñiz ölü qardaşıñıznıñ etini aşamaqtan iç hoşlanırmı? Bundan igrendiñiz, degilmi? Aysa, Allahqa qarşı kelmekten saqınıñız. Şübesiz, Allah, tövbeni çoq qabul etici, çoq merhametlidir”.
Rabbimiz öşekni, ğıybetni ölü qardaşımıznıñ etini aşamaqnen qıyaslay ve buña nefret etilmesi kerekligini açıqlay.
Aziz ağalarım, qardaşlarım!
Hazret-i Ebu Hureyra (r.a.) rivayet etkenine köre, Peyğamberimiz (s.a.v.) böyle sorağan: “Ğıybet ne olğanını bilesizmi?” Sahabeler: “Allah ve Resuli daa yahşı bileler!”– degenler. Peyğamberimiz (s.a.v.): “Sizden biriñiz qardaşını o hoşlanmağan şekild yeañmasıdır!” – degen. Biri: “Ya aytqanım onda olsa?” (Yani, “bu da gıybet olamı?”)– dep, sorağan. Peyğamber Efendimiz (s.a.v.): “Eger aytqanıñ onda olsa, gıybet yapqansıñ. Eger aytqanın onda olmasa, aysa, iftira etkensiñ”, – degen (EbuDavud, Tirmiziy, Müslim).
Bu hadiste Allah Resuli (s.a.v.) bizim içün ğıybetni açıqlap, iftiranen farqını kösterdi. Bir insannıñ arqasından laf etmek ğıybettir, yalan aytıp laf etmek ise, iftiradır.
Aziz müminler!
Bir kün Peygamberimizniñ (s.a.v) apayı Ayşe anamız Safiye anamıznıñ boyunı alçaq olğanını ayttı. Bunı eşitken Peyğamberimiz (s.a.v.) ğıybetniñ ne qadar yaramay bir areket olğanına diqqat çekip, böyle tenbiye etken: “Ayşe! Sen öyle bir söz ayttıñ ki, o söz deñizge karışsa, deñizniñ suvunı bile kirletiredi”. (Tirmiziy).
Bu hadis de bizlerge ğıybetniñ ne qadar büyük bir gunnah olğanını açıqlamaq içün yeterlidir.
Aziz dindaşlarım!
Künlük ayatımızda yayılıp ketken ğıybet daima tillerimizni ve qulaqlarımıznı günahqa batıra. Şeytan o qadar şu çirkin laflarnı tatlı ve hoş köstereki, haram olğanı aqqında nasiat etilgende, itiraz etip, özümizni qorçalamağa tırışamız. Bir-birimiz aqqında yahşı tüşüneyik, husnuzan yapayıq. Bir-birimiz aqqında yahşı laflar aytayıq. Güzel tüşünceler güzel laflar meydanğa ketirir. Ğıybetnen öşeyek ise, em Allah qatında bizge gunnah yazdırır, em de cemaat arasınd abizni bozğuncılıqqa alıp barır.
Ürmetli cemaat!
Başqa bir hadiste Peyğamberimiz (s.a.v.) ğıybet etken kimseniñ mashara olacağını bildirgen. Peyğamberimiz (s.a.v.) degen: “Bir-biriñizniñ ğıybetini yapmañız. Gizli allarıñıznı araştırmañız. Çünki er kim insanlarnıñ gizli allarını araştırsa, Allah da onıñ gizli alını araştırır. Ve, neticede, onı, evinde olsabile, mashara eter”. (EbuDavud).
Hutbemni Peyğamberimizniñ (s.a.v.) bir hadisinen bitirmege isteyim. Allah Resulü (s.a.v.) böyle degen: “Allahqa ve Ahiret kününe inanğan kimse ya hayırlı bir şey aytsın, ya da indemesin” (Buhariy)
Rabbim tilimizniñ fitne, fesat ve qavğa içün degil, er daim hayır, işançlıq, huzur ve tınçlıq içün sebep olmasını nasip etsin. Ğıybet etmekten ve eşitmekten epimizni saqlasın.
Emirali Ablayev
Kırım Müftüsü vaazı
