Tanrı Dağı

Dağlar hem engel ve sınırdır, hem de sığınılan, tehlikelerden koruyan bir kaledir. Tanrı Dağları Ergenekon Efsanesi ’ne konu olmuş, Türklerin yok olmaktan kurtulup tekrar güçlü bir millet olmasını sağlayan kutsal bir coğrafyadır.

Türkistan’ın tam merkezinde yer alan Tanrı Dağları görkemli görsellikleri, nehirleri, gölleri, bitki örtüsü yanında manevi açıdan da çok anlamlı bir konumda yer almaktadır; çünkü on binlerce yıldır Türklerin yaşadığı coğrafyanın tam kalbinde bulunur. Atalarımız buradaki muhteşem güzellikler yüce Yaratan’ın gücü ve kudretine, cömertliğine en temiz bir örnek teşkil ettiğinden olsa gerek, bu dağlara Tanrı Dağları demişlerdir. Ergenekon efsanesine konu olan olaylar bu muhteşem dağların gizemli bir köşesinde vuku bulmuş, Türklerin çoğalıp, tekrar güçlü bir millet haline gelmesi bu dağlar sayesinde mümkün olmuştur. Bu bakımdan coğrafya ile tarihi; varlık ile duyguyu ve inancı birleştiren Tanrı Dağları Türkler için kutsaldır,

Tanrı Dağları İç Asya büyük dağ silsilesinin en kuzeyinde yer almaktadır.  Çungarya Aralığı ve Tarbagatay vasıtasıyla Altay Dağları ile Güney Sibirya ve Moğolistan’ın diğer dağlarına irtibatlanır.  Tanrı Dağları, Pamir, Kunlun Dağları ve Karakurum Çölü vasıtasıyla Tibet ve Himalaya Dağları’na; Pamir ve Hindukuş Dağları vasıtasıyla ise Kopetdağ ve İran Platosu’na bağlanır.

Bütün bu coğrafi bağlantılar, Tanrı Dağlarındaki bitki ve hayvan varlığını zenginleştirici bir etkide bulunmanın ötesinde bu doğa harikası dağları Türkistan bölgesinin eşsiz bir hazinesi haline getirir.

Batı Tanrı Dağları Kırgızistan, Kazakistan ve Özbekistan Türk Cumhuriyetleri sınırları içinde Kızılkum ve Moyunkum çölleri arasında uzanırken; Kuzey ve İç Tanrı Dağları ise Çin sınırları içinde Doğu Türkistan’da yer alır. Batı Tanrı Dağları, Kuzey, kuzeybatı ve doğu cepheden Fergana Vadisi’ne bakar. Burası Tanrı Dağları’nın diğer bölümlerinden farklı özellikler gösterir. Burada yükseklikler daha az, iklim daha yumuşak, yağışlar daha mülayimdir.

Tanrı dağları müthiş bir su rezervuarıdır ve bu özelliğiyle Türkistan için ayrıca önemlidir.

Batı Tanrı Dağları bünyesinde Doğa Koruma Alanları olan Milli Parklar mevcuttur. Bunlardan Sarı Çilek, Beş Aral ve Padişah Ata Milli Parkları Kırgızistan; Aksu Yabaglı, Karatağ ve Sayram Ugan Milli Parkları Kazakistan; Çatkal Milli Parkı ise Özbekistan sınırları içindedir.

Bu koruma alanlarının her biri bioçeşitlilik açısından birbirini tamamlarken; müthiş manzaraları, paleontolojik kalıntıları ile kendilerine has özelliklere sahiptir. Batı Tanrı Dağları müthiş orman ekolojisinin içinde barındırdığı bioçeşitliliği ile dünyanın en değerli ekolojik bölgelerinden birini oluşturmaktadır.

Sarı Çilek Milli Parkı’nda deniz seviyesinden 1800-1900 m. yukarıda yer alan bir platoda, on bin yıl önce çok kuvvetli depremlerde meydana gelen toprak kaymaları ile nehir vadilerinin kayalarla kapanması sonucu oluşmuş 7 adet göl bulunur.  Bu göllerden en büyüğü ve meşhuru Sarı Çilek Gölü’dür. Göl 7 km. uzunluğunda, 650 m. genişliğindedir ve en derin yeri 234 m.’ye ulaşmaktadır. Göle bakan yamaçlar Ladin ve Köknar ormanları ile kaplıdır. Bu göl dünyadaki en güzel göllerden biri kabul edilmektedir. Milli Park’taki diğer göller ise Kila Göl, İri Göl, Bakalı Göl, Aram Göl, Çiçek Göl ve Çaça Göl’dür. Bu göller Sarı Çilek Göl’ünden hem daha ufak, hem de daha sığdır.

Beş Aral Mili Parkı Türkistan’daki yüksek dağ silsilesinin Kızılkum ve Moyunkum çöllerinin yer aldığı geniş Turan Düzlüğü ile kesişme noktasında yer alır. Burada dağ, orman ve çöl ortamı birbiriyle buluşur ve bitki ve hayvan çeşitliliğini zenginleştirir.

Burası da, güçlü depremsel faaliyetler neticesinde oluşmuş derin kanyonları, düzlükleri, yalçın tepeleri, eğimli vadileri, çağlayan nehirleri, şelaleleri ve karlı zirvelere bakan buzul gölleri ile bir doğa harikasıdır.

Çatkal bölgesinin güney doğu eğiminde bulunan Padişah Ata Milli Parkı; kendi ismini taşıyan nehri ve onu besleyen dere ve kaynakları; söğüt, kavak, ardıç, ladin, köknar ve fıstık gibi yaprak döken ağaçlardan oluşan ormanları, dereleri, bin bir çeşit çiçeğin açtığı çayırları ile hayranlık uyandıran ve benzersiz manzaralar sunmaktadır.

Buradaki Kapçigay Kanyonu inanılmaz derecede dik,  geçit vermez ve yekpare kayalardan oluşmuş yapısıyla diğer bir doğa harikasıdır. Bu kanyon o derece dik ve geçit vermezdir ki, geçiş sadece aşağısındaki nehir boyunca mümkün olur.

Türkistan’ın eşsiz hazinesi, kutsal Tanrı Dağları var oldukça Türk Milleti de var olmaya devam edecektir.

Kürşad Marşı

Yufka yüreklilerle çetin yol aşılmaz,
Çünkü bu yol kutludur gider Tanrı Dağı’na
Halbuki yoldaşını bırakıp kaçanların
Değişilir topu da bir sokak kaltağına.

*****
Kürşad’ın narasıyla indik Tanrı Dağından
Ruhumuzu kandırdık Orhun’un kaynağından
Bu kaynaktan içenin yürekleri tunç olur
Türk’e kefen biçenin ölümü korkunç olur.

*****
Delinse yer ,çökse gök, yansa kül olsa dört yan
Yüce dileğe doğru yürürüz yine yayan.
Moskoflardan, yankeden, masonlardan yılmayan
Ölümlerle eğlenen tunç yürekli Türkler’iz

Sözler: Hüseyin Nihal ATSIZ