SEYRAN SÜLEYMAN’IN ŞİİRLERİ ÖZBEKÇEYE ÇEVRİLDİ

ŞU QIRIMDA…

Şu Qırımda Zöresini taptı Tair,

Şu Qırımda medhiyeler yazdı şair:

Olsun Aşıq, olsun Bekir yaki Şakir.

Şu Qırımda sonetlerni yazdı Adam*,

Şu Qırımda sevda oldı nice adam:

Olsun çoban, olsun sultan yaki atam.

Şu Qırımda…

Şu Qırımğa…

Antlarımnı qalp töründen

                                   alıp aytam:

“Seni sevem – aziz Vatan,

Sevgimni yoq etmez hicran.

Yañğırasın aks-i sadam:

Vatanım bir – yeşil adam!”.

*Adam Mitskeviçniñ meşhur “Qırım sonetleri”

SENİÑ KÖZLERİÑDE

Seniñ közleriñde

Yıldızlar kördim,

Deñizler kördim,

Bulutlar kördim.

Yeşil-yeşil ormanlar,

Güzel yansılar kördim.

Körmese edim –

Yaşamaz edim,

Quvanmaz edim,

Yazamaz edim.

Seniñ közleriñde

Ağrılar kördim.

Tamçı-tamçı közyaşlar,

Sual-nidalar kördim.

Kâde bir küneş,

Kâde bir aynı kördim.

Körmese edim –

Ağlamaz edim,

Küneşke, ayğa

Quvanmaz edim.

Seniñ közleriñde

Seni körem ana.

Kerek degil sözler

Közleriñ olğanda.

ESKİ GEMİ

(sonet)

                         ( Zakir Kalmıkovğa)

Bir limanda kördim seni, eski gemi,

Sen paynozü turdıñ, ağır yas tutqanday,

Öz içine nice elemni yutqanday,

Endi erkin dalğa oplay seni, demir.

Sen çoq kezdiñ, nice güzel iller boylap,

Deñiz üzre quşday uçtıñ mağrur-mağrur,

Şimdi unutılmaz o künlerni oylap,

Ah çekesiñ. Saña yolğa çıqmaq zarur.      

Bunı añlasa añlay faqat çağala,

Acizdir o, boşuna seni çağıra, –

Yañı gemi seyahatqa azırlana.

Quvañ, seni yıqtıralmadı furtuna,

Ebediy olacam degenler aldana.

Sen batmadıñ. Qaytıp kelgensiñ yurtuña…

BİR ERKİNLİK DUYARIM…

(verlibr)

         “Canı darağaçta olğan bir adam içün duanıñ küçü büyüktir” (Cengiz Dağcı)

1.

Canım bugün

Kene darağaçta.

Kim onı asqan?! Sen degilsiñ kök,

Sen degilsiñ – anam.

Men özüm astım.

Bilmey, ister-istemezden

Suvuq bataqlarğa batıp.

Biñ kere yañılıp, yaqılıp, tirilip…

Taldım. De qalqmaq, de batmaq.

 Aldım qalem. Tüştim sözler deryasına.

  Dım qaranlıqta ne yaza bilem?!

Qan aqızıp, ağlamasa yürek,

Añlarmı nedir – buğavlı yürmek!

2.

Canım bugün

Kene darağaçta.

Küneş bugün kene kökte.

Quşlar bugün kene öte.

Kene rüzgâr uzaqlardan kele

Yol-ızlarda toz-çöpni obalap,

Çetke taşlap, yolun devam ete.

Canım yarın

Olmaz darağaçta.

Men inanam. Tañ atqanda turıp,

Canım secde etmez bataqlarğa.

Meni ğamdan azat eyler

Serin hava. Nurlı sabah.

O an

Bütün darağaçlarnı unutıp,

Sıñırsız bir erkinlik duyarım…

Seyran SÜLEYMAN

Сейран СУЛАЙМОН

– 1979 йили Фарғона вилоятининг Қува шаҳрида таваллуд топган. 1991 йилда Қримга кўчиб кетган. Иқтидорли ёшлар учун мўлжалланган хусусий турк лицейида таҳсил олган. 2002 йилда Қрим муҳандислик-педагогика университетининг филология факультетини тамомлаган.

Айни вақтда «Янъы дюнья» (“Янги дунё”) газетаси Бош муҳаррири. “Маорифчи” ассоциацияси аъзоси. Сейран Сулаймоннинг асарлари Украина, Туркия ва Озарбойжон журналларида чоп этилган. Украин адабиётидан намуналарни қрим-татар тилига таржима қилган.

ИШОНДИ
У ишонди теракка,
Терак ёнди – кул бўлди.
У ишонди гулларга,
Гуллар сарғайди, сўлди.

У ишонди елларга,
Еллар парвосиз ўтди,
Ишонди суйганига,
У ҳам ўзгага кетди.

Ишонди дўст сўзига,
На дўст қолди, на сўзи.
Энди ишонмас одам,
Ёқар ўзини ўзи.

РАББИМ
Раббим, асра бизларни
Турли бало-қазодан,
Сақла, эгри йўллардан,
Ёмон кўздан, назардан.

Яна асра бизларни,
Заҳар тилли зотлардан,
Душманларга ёл тутган
Кўр ва нодон отлардан.

СЕНИНГ КЎЗЛАРИНГДА
Сенинг кўзларингда
Юлдузлар кўрдим,
Денгизлар кўрдим,
Булутлар кўрдим.
Яшил-яшил ўрмонлар,
Гўзал нигоҳлар кўрдим.
Кўрмасайдим –
Яшамасдим,
Қувонмасдим,
Ёзолмасдим.

Мен сенинг кўзларингда,
Мангу заволлар кўрдим.
Томчи-томчи кўзёшлар
Узун саволлар кўрдим,
Гоҳо қуёш,
Гоҳо ой кўрдим.

Кўрмасайдим –
Англамасдим,
Кўрганимга
Қувонмасдим.

Сенинг кўзларингда
Сени кўрдим, Она,
Сўзламоққа йўқ ҳожат,
Кўзингга термулганда.

ДУНЁ ЗИЙНАТИ
Тақдир хиёнатига –
Бир кулдим, бир йиғладим.
Бу дунё зийнати не –
Сенга боқдим, англадим.
Юзимдаги ғамларим –
Cен кулганда йироқлар.
Сени кўрган дамларим
Қалбим шамсдек чарақлар…

* * *
Эй кўк, қанот бердинг, қаноат қайда?
Юрагимда бўрон, айт, нажот қайда?
Пешонам шўрланди, турмушим тўзди,
Нечун сўнди қуёш, айт, ҳаёт қайда?!

Тўзиган борлиғим – умримнинг ўзи.
Қайга боқсанг дўст йўқ – душманлар сўзи.
Ипакдек ёйилган чалкаш йўлларда
Бахтга қучоқ очсам, терс бурди юзин.

Қочиб кетолмасман, фисқу фасоддан,
Келди ёш бошимга кексалик бирдан.
Шукур, бир юрагим ўшандай қолар,
Тақдир, қувончимни қайғулар чалар.

Узун-узун йўллар яна ястанар,
Бундан кимлар ўтиб, қайтмаган кимлар.
Йўлчига тош отмоқ бир одат асли,
Арслонлар дунёси итларга тўлар.

ТЎРТЛИКЛАР
* * *
Юрак учун ўқдир нафрат,
Соф юракда йўқдир нафрат,
Юрак учун юкдир нафрат,
Зарра бўлса – кўпдир нафрат.

* * *
Инсон бор – онгли, инсон бор – онгсиз,
Бири пок диндору, бири имонсиз,
Оҳ, деймиз, дунёнинг ўзи вафосиз,
Ким даврон суради, кимдир сафосиз.

* * *
Ҳар бир жароҳатнинг ўз малҳами бор,
Ҳар сўзнинг ўз ери, ўз маҳрами бор,
Ким гадо, ким подшо, кимимиз пирмиз,
Ҳаммамиз тупроқнинг остида бирмиз.

* * *
Кўзлардан не фойда,
Қалбинг кўр бўлса.
Сўзлардан не фойда,
Халқинг хор бўлса.

Қрим-татар тилидан
Камолат ШАМСИДДИНОВА таржималари