Qırımtatarlarnın Ulu Qızı Ayşe Seytmuratova
Ayşe Seytmuratova 1937 senesi Şubat 11 künü dünyağa keldi Bu narin, bir baqqanda yuvaş, sessiz olup körüngen qadınğa Allah misilsiz cesürlük ve irade bağışlağan. Yedi yaşında Ayşe anası, beş ağası ve qız qardaşınen beraber bütün qırımtatar halqı kibi Qırım dan sürgün etildi. Ayşe niñ babası Seitmurat bey cenkniñ birinci künü cebhege ketip, bellisiz ğayıp ola, Aziz emcesi ise almanlar tarafından Bagerovo endeginde qurşunlana. Mektepten soñ Ayşe Samarkand universitetiniñ tarih fakültetini bitire ve bir yıl degende SSSR İlimler Akademiyasınıñ yüksek lisan kiriş imtianlarını bere. Amma onu Özbekistan İlimler Akademiyası Tarih institutına yollaylar, anda ise qabul etmege istemeyler. Sebebini añlatmasalar da, buña onuñ ırqı mania olğanını her kes bile edi.
Soñundan, endi 1967 senesi defalarca kirmek hareketini tekrarlağan Ayşe Seitmuratova nı Özbekistan İlimler Akademiyası Tarih institutına almağa mecbur olalar, lâkin onu bitirip yetiştiralmay, çünki millî hareketiniñ faal iştirakçisi olğanı içün Tehlükesizlik olganınıñ daimî nezareti altında ola. Ayşe Seytmuratova eki kere ( 1967 ve 1971 senelerde) yaqalana ve Özbekistan Cinayet kodeksiniñ maddesi boyunca sovet devlet qurumunu qaralağan vesiqalarnı hazırlağanı ve dagıtqanı içün Morodva ülkesindeki Baraşevo ve Yavas kamplarında tutula. Lâkin mahkeme ve hükümler Ayşe Seitmuratova nı seçken yolundan saptırmaylar, azatlıqqa çıqqan soñ o, kene millî hareket iştirakçileriniñ safına qoşula senesi Ayşe Seytmuratova SSSRni terk etmege mecbur ola senesi Ocaq ayında ABD ga kelgen Ayşe endi yañı sıfatta Amerika sedası radiosınıñ alıp barıcısı olaraq qırımtatar halqınıñ haqları içün küreşni devam ettire. Mecburî icret yıllarında Ayşe Seytmuratova çoqtan-çoq halqara seminar, konferentsiyalarda iştirak ete, Amerika senatında çıqışta buluna, çoq devlet ve halqara teşkilât yolbaşçılarınen körüşüp, qırımtatar halqınıñ ağır vaziyeti haqqındaki haqiqatnı yetkize ve Vatanğa qaytmağa istegen halqqa yardım bermelerini rica ete. On bir yıllıq icretten soñ 1990 senesi Qasım ayında Ayşe Seytmuratova kene qaytıp kele ve başta Özbekistan da vefat etken anası, soy-aqrabalarınıñ qabirlerini ziyaret ete, soñra ise millî hareketniñ işine kirişe senesi Aqmescit te Haziran 26 künü olğan Qırımtatar halqınıñ qurultayında fahrî musafir sıfatında iştirak ete senesi Ayşe Seitmuratova oña has ğayret ile qırımtatarlar içün Amerika ve Türkiyeden ilâc, saqatlar içün tibbî donatmalar, aşayt erzaqları kibi yardım toplap, Qırım ğa ketire. Onuñ hareketleri sayesinde 2001 senesi Aqmescitt e kimsesiz qırımtatar qartları içün Merhamet evi açılıp, müessise müdirligini boynuna ala ve bugünge qadar şu vazifede çalışa. Aynı zamanda Ayşe Seytmuratova Aqmescit te qırımtatarlar toplu yaşağan bir qasabada qırımtatar halqı millî hareketiniñ arhivi saqlanılğan kütüphane arhivni qura ve aça. Ayşe Seitmuratova adaletsizlikke hiç dayanmağan,haqiqatnı tik baqıp söylegen insandır
