Qırım Devletiniñ Ükümdarı, Şair – Bora Ğazı Geray Han (Ğazaiy)
Bora Ğazı Geray 1501 senesi doğdu. O Qırım devleti tahtında 1588 seneden ta 1607 senesine qadar bulunıp, memleketni idare etti, yani padişalıq yaptı. Bora Ğazı Geraynıñ padişalığı devirinde, Qırım devleti em iqtisadiy ceetten, em içtimaiy-siyasiy ceetten bayağı ileriledi.
Memleketniñ arbiy quvetleri – silâsı islâat yapıldı. Ateş açqan silâ ile silâlanğan mahsus ordu meydanğa ketirildi. Neticede, o em avropa yönelişinde, em de asiya yönelişindeki arbiy seferlerininiñ ekseriyetinde misli yoq arbiy ğalebelerni elde etti. Bundan ğayrı o, Qırım devleti tahtına minüv meselesinde de adaletli islâatlarnı amelge keçirdi. Yüksek bilgige malik olğan Bora Ğazı Geray Han meşur serasker em de devlet erbabı olmaq ile beraber arap, fars, türk ve mıtlaqa doğmuş qırım tilini mükemmel bilgen ve şu tillerde serbest şiir yaratqan öz deviriniñ büyük intellektidir.
Bu yüksek mertebeli zat, aynı zamanda muzıkanı çoq güzel añlağan ve türlü çalğı aletlerde, bu cümleden sazda da çala bilgen istidat saibi edi. Bora Ğazı Geray acayip hattat olmaq ile beraber meşur şair edi. O özüniñ Ğazaiy namındaki edebiy tahallüsile, dünya yüzüne çıqarğan şiirlerinde – nazm satırlarında bu fani dünyanıñ mürekkep ve aynı zamanda ğayet meraqlı, atta neşeli taraflarını urğulay, teren felsefiy mana taşığan ilham incilerile bezete.
Bora Ğazı Geray Han – Ğazaiy 1607 senesi vefat etti. O qadimiy Bağçasaray şeeriniñ Hansaray Dürbesinde babası Devlet Geray Hannıñ yanında defn olundı. Allanıñ rahmetinde olsunlar.
*Bora (boran) – bazı bir menbalarğa köre özüniñ coşqun, taşqın, deşetli tabiatı içün Bora Ğazı Geray Hanğa halq tarafından işte, Bora (Boran) namı berildi.
ĞAZEL
Yıqıldı zulm elinden hane-i dil,
Vetandan ğayrı lâzim keldi menzil.
Bilinmez oldı qadri merd olanıñ,
Cefai-i tañnı çekmek cana müşkül.
Raiyyet-perver olmaz ehrimende,
Şeh-i dana ki bundan dahi ğafil.
Haqqa çin tanı keldi çün qulağa,
Ki, biz çıqtıq ve lâkin qaldı mahfil.
Ğazayiı yaqubdır nar-ı ğayret,
Vetan terkin qılurmı yoqsa aqıl.
Menba : http://leylaemir.org/lat/literary-gallery/gazi/gazi-poems.php
