KÖYÜMDE ORAZA
Men 1942 cılında tuvganman, balalığımda oraza caz kününe veya cıllı valarga raskeldi. Balaban bir azbarda amcalarım, dedem, biz ayrı üylerde oturur, ama epimiz askanada asımızdı cer edik. “Keşe meni temiştke (sahur) turguzunuz” dep catar, ertengi kün yanganda, “Turguzmadınız” dep mugayır edim. Dedem de “Kişkene balalar temiştke turmay, üylege gadar tuttumu 1 kün sayılır” der edi. Akşam ezanına tuvra köyümüzdün orta cerindeki camige keter, camidin kalavına bitisik orta şeşmedin basında ballar cıylısıp oynar edik. Epimizde misir unundan kavurulup yasalgan ve işine şekerli suv kosulup tumalak etilgen “Talkan” bolur ve avuşumuzda turur edi. Akşamga tuvra köyümüzdün imamı Şepıyık Babay kelir ve onun tögeregine cıyılıp, kimimiz; “men orazaman,” kimimiz “men zapparman (oruç olmayan)” der ve kimiz de “men erten turup oraza bolganımdı mıtıp azakay piyner cedim” der, O da basımızdı sıypar ve “mıtıp cegende, oraza buzulmaz, zappar bolganlar öskende tutarlar” der edi. Ezan okur okumaz “Ezan okudu şülberek kokudu” dep bakırıp, cuvura cuvura üylerge keter ve colda da sözde orazamızdı talkanman aşar edik. Akşamman terabi arasında gene cıylısır, üy üy kıdırıp şeramazan aytar, bizge berilgen paralarman dükkandan leblebi, kuru yüzüm, pıstık, leblebi şekeri, iyde diy kuru cemisler alıp genelde Salim Babay’dın şeşmesindin kasında cer edik. Ay carık bolsa; dıgay, uzun eşek, atlanşık atlankonak, birdirbir oynar edik.
Köydün casları da orazadın onbeşinci kününde sora keşe temiştke tuvra üy üy kıdırıp “Elvidaya” (elveda ya ramazan) aytarlar, onlarga da berilgen ediye ve paralarman şeker un alıp, elva yasatıp cer ediler.
Orazada köyümüzde davuldu, aslen bizim köyge cerlesip, soradan Eskişehir’ge köşgen, Urpat Akay şalar edi. Urpat Akay er orazada köyge kelir, köydün misapir odasına cerlesir, davulun şalıp maneler aytar ve arpe künü bir aylık akkın cıyıp keter edi. Urpat Akayga er üydün akşam ası aketkenin ve keşe temiştte gene as bergenin mıtmayman.
Köydün kurtkalarıman, kişkene balası bolmagan bikeleri orazadan 5-6 kün eveli camide kündüzleri okungan “mukabala”ge keterler, akşamları da kollarına birer penerlik (gemici feneri) alıp, terabige barır ve özlerina ayrılgan asma katlı cerde camide terabi namazın kılıp gene penerliklerin cağıp, “kayırman barınız, kayırlı kalınız, kayırga karşı” dep aytar ediler.
Iptarda misapir almalar da eksik bolmaz; köbete, şülberek, sarıbırma, cantık, tay kamır asları köp yasalır ama temiştte bulardın kasında “talkan” mutlaka celinir edi. Talkandın tok tutkanın ve suvsatmağanın kartlar aytar ediler.
Köyüm Rıpkıye’de balalığımdan esimde kalgan orazalardı ayttım, eksik yakları bar bolsa da bilgenler tamamlasın. Epinizdin orazalarınız kabul, korantanız aman bolsun.
Savlukman kalınız.
