Kırım Tatar Kuşak Güreşi
Kuşak güreşinde Bele bir kuşak sarılır ve sporcular birbirlerinin sadece kuşaklarından tutarak hasmının sırtını yere getirmesi amacına dayanır. Bu spor bugün hala Orta Asya’da, Türkiye’de Tatarların tepreş şenliklerinde görülebilir ve Japonlarda Sumo Güreşi olarak yaşatılmaktadır. Kırım lehçesinde “küreş ” denilen bu güreşler ülkemizde hıdrellez,tepreş denilen eğlencelerde ve düğünlerde gelin geldikten sonra Kırım Türklerinin gelenekleri olarak yapılmaktadır.
Davul zuma eşliğinde yapılan bu güreşleri bayanlar da seyredebilmektedirler. Kuşak güreşinin kendisine has özellikleri ve uyulması gereken kaideleri vardır. Bunlar şöyledir: güreşilecek yer çim veya biraz yumuşak toprak olmalıdır. Güreşçiler yaş ve ağırlık göz önünde tutularak üç boya ayrılır. Pehlivanlar soyunmazlar; yalnız ceketlerini ve ayakkabılarını çıkarırlar. İki metre uzunluğunda yünden dokuma kuşak hazır bulundurulur.
Kuşak; Kuşak 15-25 cm genişliğinde örme yün beyaz kuşaktır. Yün kuşak beli en az iki defa dolanacak şekilde düğümlendikten sonra 20-30 cm sarkacak şekilde kalacaktır.
Kolek” Gömlek”; Güreşçilerin gömlekleri sarı ve gök mavisi renginde hakim yaka olacak. Göğüste yalnız kafanın geçeceği kadar açıklık olmalı,bağırda düğme olmamalıdır. Vücudu sarmayan gayet bol kollar uzatıldığı zaman el bileği üzerinden 5 cm kısa olması gerekmektedir.
İştan”Pantolon”; Üzerinde herhangi bir işareti olmayan lacivert renkte en çok ayak bileğine kadar uzun olan bacak boyunda bandaj dahil bacak ile paça arasında 10 cm açıklık olmalıdır. Kol ve paçalar kıvrılmalıdır. Ayaklar yalın ayak olmalıdır.
Kuşak Güreşinde Güreş Alanı
Güreşin yapıldığı alana (Azbar) adı verilir. Bu alan köy meydanı, harman yeri, çim alan,olabilir. Spor salonlarında ise judo veya güreş minderlerinde yapılabilir. Yapılan alanın güreşçilerin sakatlanmasını önleyecek ve hareketleri engellemeyecek şekilde çim alan olmalı sporcunun sakatlanmasını önlemek için sahanın temizlenmesi, tümsek ve çukurların olmamasına dikkat edilir. Alanın miktarı her çift güreşçi için en az 12 m çapında yuvarlak alan olması gerekmektedir. Kalabalık güreşlerde ise alan: aynı anda 4-5 çift güreşçinin güreşeceği büyüklükte olmalıdır.
Kuşak Güreşinde Başlama –Güreş
Sporcuların kuşakları kuşak hakemi tarafından sıkı şekilde bağlandıktan sonra Güreşçiler Meydan Hakeminin emrine girer. Sporcuların birbirlerine başarı dilemesinden sonra Meydan Hakemi “-Kuşak tutuşun” der. Güreşçilerin sağ elleri içten sol eli dıştan gelecek şekilde birbirlerinin kuşaklarından kavrarlar. Güreşçilerin iki elini birleştirmesi yasaktır. Eller kuşaklara bağlandıktan sonra Meydan Hakemi sözle “-Kureş” derken iki sporcunun da omuzlarına hafifçe değer. Hakemin komutu olmadan güreşçiler ellerini çözemezler, çözdükleri zaman yenik sayılırlar. Güreş alanının dışına çıkma anında, meydan hakemi “Tokta” komutu vererek güreşi durdurur. Tekrar kuşaklardan tutuş pozisyonu aldıktan sonra güreş başlatılır.
Tokta (Dur): Hakemin sporculara kurallar ile ilgili, yasak hareketlerin yapılması halinde ve tehlike alanına çıkıldığında “tokta” komutu verilir. Her iki sporcu da “tokta” komutundan sonra kesinlikle bir hareket yapamazlar. “Tokta” komutundan sonra yapılan teknik geçerli sayılmaz.
Kuşak Güreşinde Yenme-Yenilme
Kuşak güreşinde yenme ve yenilme biçimleri şunlardır;
a) Güreşçi kuşaktan elini bıraktığı an yenik sayılır. Yenen güreşçinin sağ eli meydan Hakemi tarafından yukarı kaldırılarak galip ilan edilir.
b) “Şalka” düşen (sırtın, belin veya kalçalarının yere gelmesi) güreşçi yenik sayılır.
c) Herhangi bir nedenle sakatlanarak güreşi bırakan güreşçi yenik sayılır.
d) Baş güreşleri hariç diğer boylardaki güreşçiler birbirlerine üstünlük sağlayamazsa, hakem kararı ve ihtaren yeniş olur.
e) Güreşçi kurallarda belirtildiği şekilde koyan koltuk oyununu ani olarak yapmayıp 15 saniyeden fazla bekleyip tekrar nizami tutuşa geçmezse yenik ilan edilir.
f) 3 İhtar alan sporcu yenik sayılır. Yenilen güreşçi elenir.
g) Güreşçi müsabaka esnasında sakatlanırsa en fazla 3 dakika bir süre ile oyun durdurulur, eğer bu süre 3 dakikayı aşarsa sakatlanan güreşçi yenik sayılır.
h) Şalka düşmeyle rakibini yenen güreşçi 0 ceza puanı alır. Kaybeden 4 ceza puanı alır. İhtarla rakibini yenen güreşçi 1 ceza puanı, yenilen 3 ceza puanı alır.
i)İhtarlar eşitse altın puan uygulanır. İlk ihtar veya şalka düşmede maç sonuçlanır.
Kuşak Güreşinde Müzik
Kuşak güreşinde akordeon elle çalınan davul ,klarnet,kopuz ve tulum güreş boyunca kaytarma havasını,Ağır Hava Kaytarması, Akay Havası gibi geleneksel kuşak güreşlerinin havası çalınır.
KAYNAK : TÜRKİYE GELENEKSEL SPOR DALLARI FEDERASYONU
