GenelGüncelKültür SanatTürk Dünyası

Jalpi Türk Tili

Jalpi Türk Tili nedir?
Jalpi Türk Tili bir yapay Türk dilidir ve ortak Türk dili çalışmalarına model olarak tasarlanmıştır.

Jalpi Türk Tili ne demektir?
Jalpi Türk Tili “Genel Türk Dili” anlamına gelmektedir.

Jalpi Türk Tili hangi lehçelerden sözcük alır?
Jalpi Türk Tili Türkiye, Azerbaycan, Kazak, Kırgız, Özbek, Türkmen ve Uygur Türkçelerinden sözcük alır. Bazı durumlarda hangi sözcüğün ne şekilde kullanılabileceğine karar vermek için Başkurt ve Tatar Türkçeleri de kıyaslamaya dahil edilebilir.

Jalpi Türk Tilinin özellikleri nelerdir?
Hem Türklerin hem de yabancıların kolay öğrenebilmesi açısından Jalpi Türk Tilinde çekim eklerinin sayısı azaltılmıştır. Ayrıca bir ekin ünlü ve ünsüz uyumları bakımından en fazla 2 şekli bulunabilmektedir. Bu rakam Türkiye Türkçesinde 8′e, Kırgız Türkçesinde 12′ye kadar çıkabilmektedir.

Jalpi Türk Tilinde bir sözcüğün birden fazla telaffuz şekli olabilmektedir. Bu şekilde Türk lehçeleri arasındaki bazı ses değişimleri Jalpi Türk Tilinin yapısına dahil edilmiş ve farklı okunuş biçimleri yazıda tek biçimde temsil edilmiş olmaktadır.

Jalpi Türk Tilinde bir kaç cümle örneği:

Ating nedir?
/Atıñ nedir/
Adın nedir?

Atim Ismail.
/Atım İsmail/
Adım İsmail.

Qay jerde jashaysing?
/Qay yerde yaşaysıñ/ veya /Qay jerde jaşaysıñ/
Nerede yaşıyorsun?

Istanbulda jashaymin.
/İstanbulda yaşaymın/ veya /İstanbulda jaşaymın/İstanbul’da yaşıyorum.

Qay jerden kelesing?
/Qay yerden kelesiñ/ veya /Qay jerden kelesiñ/
Nereden geliyorsun?

Qay jerge ketesing?
/Qay yerge ketesiñ/ veya /Qay jerge ketesiñ/
Nereye gidiyorsun?

Khosh kelding.
/Xoş keldiñ/ veya /Qoş keldiñ/
Hoş geldin.

Elifbe

Jalpi Türk Tilinde latin elifbesi qullanıla. Jalpi Türk Tili elifbesinde 34 arif bar.

A aB bC cCh chD dE eF f
G gGh ghH hX xI iJ jK k
Kh khQ qL lM mN nngO o
Ö öP pPh phR rS sSh shT t
U uÜ üW wY yZ zZh zh

Kırım'ın Sesi Gazetesi

27 Şubat 2015 Tarihinde hizmet bermege başlağan www.kiriminsesigazetesi.com maqsadı akkında açıklama yapqan Mustafa Sarıkamış İsmail Bey Gaspıralı’nıñ bu büyük mirasına sahip çıqmaq ve onun emellerini yaşatmaqtır. Qırımtatar Türkleriniñ ananevî, körenek, ürf, adet kibi yaşamlarında ne bar ise objektif şekilde Dünya cemiyetine taqdim etilmektir.

One thought on “Jalpi Türk Tili

  • B. Talasova

    Bir ara Jalpi Türk Tili ve Türükçä gibi yapay dil çalışmaları olmuştu. Sonradan bu çalışmalardan vazgeçilmesinin sebebi diğer lehçelerden Türkiye Türkçesine kelimelerin alınması düşüncesi olmuştur. Zira yapay diller yapılsa bile bunları öğrenen kişi sayısı çok az olabilirdi ancak ortak kelimelerin sayısının artması karşılıklı anlaşabilirlik seviyesini zaten artırabilirdi. Zaten diğer lehçelerden sınalgı, ünalgı, bağdarlama, ve daha birçok sözcük Türkiye Türkçesine geçmeye başlamıştır ve bu proses devam etmektedir.

Yorumlar kapatıldı.

Pin It on Pinterest