İlk Türk Kadın Hakim Muhlise Bubi

Muhlise Bubi. 20 yıl boyu kadılık yaptı. 1937’de Türkçülük suçlamasıyla Sovyet zindanında şehit edildi,

Hayatı:

Muhlise Bubi, 21 Şubat 1869 yılında Vyatka bölgesinde Sarapul’a bağlı İj-Bubi köyünde doğdu . Babası Abdülallam Hazret’den ve annesi Bedrülbenat Hanım’dan tahsil gördü; ayrıca çevredeki bazı meşhur ilim sahiplerinden istifade etti .

1887’de Mevlevî Celaleddin Ahmedcanoğlu isimli bir imamla evlenmişse de pek olumlu bir evliliği olmadı.  Kızı Münciye’nin doğumunun ardından, eşinden ayrılarak, 1898’den itibaren, Bubi köyündeki Bubi Medresesi’nde kızlar için sınıflar açtı ve orada çeşitli dersler okuttu. Daha ileri bir tarihte, 1917’de, ise eşinden resmen boşandı. Bu medreseyi büyük ve küçük kardeşleri idare ediyordu. Kendisi de Kızlar Medresesi’nin müdürlüğünü yapıyordu. 1910-1912 tarihindeki Bubi olaylarından sonra Troitski’ye geçti ve orada Yavuşeflerin kızlara mahsus Medrese-i Ayniye’sinde Ulûm-ı Arabiye dersleri verdi. 1917’de Orenburg Müftülüğü’ne kadı seçildi, 1918’de ve sonraki nedvelerde tekrar kadı seçildi. 1919’da Orenburg Müftülüğü’nde imtihan edilerek muallimelik ve kızlar medresesinde müderriselik derecesini aldı. Muhlise Bubi, Bolşevik devrimi sonrasında Ufa’da yayımlanan (1924-1927) İslâm Mecellesi ‘nde çeşitli yazılar yayımladı. 1937’de suçlanarak hapse atıldı ve o sıralarda vefat etti.

 Eserleri:

Muhlise Bubi’nin herhangi bir risâlesi bilinmemektedir. Ancak onun yazma ve basma çeşitli makaleleri mevcuttur. Onun yazılarının çoğu, 1924-1927 tarihleri arasında Ufa’da Diniye Nezâreti (Müftülük) tarafından çıkarılan İslâm Mecellesi’nde yayımlanmıştır. Makaleleri şunlardır:

1. “Bubi’de Kızlar İçin Terbiyehane”, Ülfet, 1906/38 (6 Eylül)

2. “İdarege Mektup”, Ahbar, 1908/45 (28 Mart)

3. “İslâm Dünyasında Hatunlar”, İslâm Mecellesi, 1924/1, s. 28-30.

4. “Hatunlar Gineşi İle İş  Kıluv”, İslâm Mecellesi, 1924/2, s. 72-73.