Harezmşahlar devletinin başkentliğini yapmış antik şehir: Köhne Ürgenç
Birçok kadim medeniyetin merkezi olan Türkmenistan, sınırları içerisinde bulunan anıtlar, eski şehir kalıntıları, kaleler ve çeşitli tarihi yapılarının izleri ile geçmişe ışık tutuyor.
Türkmenistan sınırları içinde kurulan tarihi şehirlerden biri de Harezmşahlar devletinin başkentliğini yapmış olan Köhne Ürgenç’tir.
Büyük devletlerin yıllarca hüküm sürdüğü, bir dönemin ilim ve sanat merkezi olan Köhne Ürgenç, birçok kültürel mirasa ev sahipliği yapıyor. 2005 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine dahil edilen Köhne Ürgenç, Türkmenistan’ın Daşoğuz vilayetinde Ceyhun nehrinin güney kısmında yer almaktadır.
Harezmşahlar devletinin başkenti olan Köhne Ürgenç, Fahreddin er-Razi, Mahmut Zamahşari gibi önemli alimlere, sanatkarlara ve devlet adamlarına ev sahipliği yapıyordu.
13. yüzyılla birlikte Cengiz Han, Orta Asya bozkırlarına kadar gelerek bu bölgeyi istila etti, birçok kent yağmalandı, külliyeler ve değerli kütüphaneler yakılıp yıkılmıştı. 1221’de bu istilalardan payını alan ve yıpranan Köhne Ürgenç şehrindeki değerli yapıların çoğunluğu, günümüze kadar ulaşamamıştır.
Moğol istilası sonrası yeniden canlanan bölgede 14’üncü yüzyılla birlikte Altın Orda Hanlığı’nın valiliğini yapan Kutluğ Timur’un imar girişimleriyle Köhne Ürgenç, mimari açıdan yine önemli bir konuma yükseldi.
17. yüzyılın ortalarında burada yaşayan insanlar, yeni şehre göç etmeye başlayınca önceki şehir “Köhne Ürgenç” olarak anılmaya başlamış. Bir dönem İpek Yolu gibi önemli ticaret yollarının bulunduğu şehirler için bir geçit görevi görmüş bu şehirde, özellikle 11 ila 16’ncı yüzyıllar arasında yapılmış türbeler, kaleler, bir minare, bir kervansaray kapısı ve bir de cami bulunuyor.
Çoğunluğu 14’üncü yüzyıldan kalma tarihi eserleri barındıran Köhne Ürgenç şehri, Moğolların yapmış olduğu tahribata rağmen birçok kültürel mirası bünyesinde barındırıyor.
Necmeddin Kübra’nın türbesi, Piryar Veli’nin türbesi, İl Arslan’ın türbesi, Sultan Tekiş’in türbesi ile camisi, Türebeg Hanım Türbesi ve Kutluk Timur minarasi gibi Orta Asya-Türk mimarisinin görkemli yapılarını barındıran bu şehir ziyaretçilerini bekliyor.
