ÇİN’DE TATARLAR
Düzgün giyimli, medeni ve aile düzeni olan insanlardır. Uzun yıllar Uygur Türkleri ile iç içe yaşamışlardır. Gelenekleri, Türkistan’da yaşayan Türk topluluklarının gelenekleriyle birebir örtüşmektedir. Çin de Resmi rakamlara göre 5 bin Tatar yaşamaktadır.
Çin’deki Tatar Etnik Grubu’nun ataları, Çin’in kuzeyindeki bozkırlarda yaşayan göçebe aşiretlerdi. “Dada”, “Dadan”, “Baida” ve “Wengjici”, Çin’in değişik dönemlerine ait tarihi kayıtlarda Tatar etnik grubuna verilen adlar olarak biliniyor.
Çin’de yaşayan çağdaş Tatarların oluşumu, Orta Çağ’da Avrasya bölgesindeki değişimlerin sonucu olarak kabul ediliyor. Tatarlar, tarihte uzun süre Xinjiang’daki diğer etnik gruplarla bir arada yaşamış ve ekonomi, ideoloji, gelenek ve görenekler açılarından değişim geçirmiş ve böylece aşamalı olarak günümüzdeki halini almıştır.
1934 yılında düzenlenen 1. Xinjiang Halk Kongresi’nde “Dadan” ve “Nogai” gibi Tatar etnik grubunun eski Çince isimlerinin “Tatar” a dönüştürülmesi kararlaştırıldı. Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonra, Tatar halkının iradesi doğrultusunda “Tatar” ibaresi, Tatar etnik grubunun resmi ve yasal adı haline geldi.
. Çin’de yaşayan Tatarlar esas olarak Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nde ikamet ediyor; toplam nüfusları ise 2010 yılındaki sayımda 4 bin 950 olarak belirlendi. Xinjiang’ın Changji Hui Özerk İli’nin Qitai ilçesine bağlı Daquangou Tatar Özerk Nahiyesi, Tanrı Dağları’nın doğu kesiminin kuzey kolunda yer alan Bozdağ Tepesi’nin eteğindedir. 25 Temmuz 1989 tarihinde kurulan nahiye, Çin’de Tatarlıların nüfus açısından çoğunlukta olduğu tek özerk nahiye konumundadır. Tatarca, Altay dil sisteminin Türk dilleri koluna bağlı Batı Hun dilleri grubunun Kıpçak alt grubunda yer alır. Tatarlar, tarihte Rünik, Uygur, Arap, Fars ve Çağatay yazılarını kullandı. Tatarların günümüzde kullandığı dil, Arap alfabesi temelinde oluşturulmuştur. Buna rağmen, Tatar aydınların çoğu Latin ve Slav alfabeleri temelinde oluşturulan Tatar karakterleriyle yazılan kitap veya dergileri okuyabilir.
Tatarlar, Yakın Çağ’da genellikle Avrupa ve Asya’nın birleştiği bölgelerde, Ukrayna ve Rusya’nın sanayi ve tarım bölgeleriyle Orta Asya ve Batı Asya’nın merkezinde yer alan göçebe bölgelerinde yaşadı. Ticaret için elverişli ortama sahip olan bu bölgelerde yaşamalarından dolayı Tatarlar ticaret yapmak konusunda adeta uzmanlaştılar. Tarihte esnaflık yapan, tarım ve çobanlıkla uğraşan az sayıdaki nüfus hariç olmak üzere, Çin’e göç eden Tatarların çoğu, ticaret veya özel girişimcilik yaptı. Tatarların bu kesimi esas olarak Xinjiang’a bağlı Taçen, Altay, Qitai, Urumçi ve İli bölgelerinde bulundu. Bunun yanı sıra, Tatarlar Çin’in kuzeydoğusundaki Harbin ve Çiçiha’er kentleri ile sahil kenti Tianjin ve Shanghai’da da bir zamanlar etkili oldu.
Tatar etnik grubuna mensup birçok insan, el sanatlarının birçok kolunda beceriklidir.
Mesela ahşap işlerini bilen biri, aynı zamanda demircilik, dericilik, dekorasyon, saat tamiri veya fotoğrafçılık yapabilir. Bu tür insanlar, zengin hayat deneyimlerine sahip olmanın yanı sıra, günlük yaşam eşyalarının hemen hemen hepsini kendi elleriyle yapar; konuttan tencereye ve çanaktan leğene kadar hemen hemen her eşyayı üretebilirler.
