Bilge Kağan: Ey Türk! Titre ve kendine dön!…
Göktürk Devleti’nin sınırlarının genişlemesini sağlayan Türk hükümdarı Bilge Kağan‘ın en büyük hedefi göçebe olan Türkleri yerleşik hayata geçirmekti. Bilge Kağan sözleri, Orhun yazıtları ve daha fazlası haberimizde…
İNAL’I DEVİREREK GÖKTÜRK HÜKÜMDARI OLDU
Büyük Türk hükümdarı Bilge Kağan, 683 ya da 684 yılında doğdu. Babası Göktürk Devleti’ni yeniden kuran İlteriş Kutlug Kağan, annesi İlbilge Hatun’dur. 8 yaşında babasını kaybeden Bilge Kağan, 24 yıl boyunca Göktürk Devleti kağanlığı yapan amcası Kapağan Kağan tarafından büyütüldü. Amcası öldüğünde yerine geçen oğlu İnal’ı devirerek 32 yaşında 716 yılında Göktürk Devleti’nin başına geçti.Bilge Kağan’ın ilk işi ordunun başına 31 yaşındaki kardeşi Kül Tegin’i, vezirliğe de Tonyukuk’u getirmek oldu.
GÖKTÜRK DEVLETİ’NİN TOPRAKLARINI GENİŞLETTİ
Bilge Kağan’ın en büyük hedefi Türkleri yerleşik hayat geçirmekti.Bilge Kağan döneminde Göktürk Devleti’nin sınırları Çin’in Şan-Tung ovasından, İç Asya’da Karaşar bölgesine, kuzeyde Bayırku sahasından Ani Irmağı havalisi ve Batı Demir Kapı’ya (Ceyhun Irmağı’nın yakınında Semerkand-Belh yolu üzerinde) kadar ulaştı. Tonyukuk, Bilge Kağan’a vezirlik yapmanın yanı sıra, ona kızını vererek kayınpederi de oldu.
BAKAN’I TARAFINDAN ZEHİRLENDİ
Önce veziri Tonyukuk’u sonra kardeşi Kül Tegin’i kaybeden Bilge Kağan’ı, Çinlilerle işbirliği yapan bakanı Buyrak Cor (Buyrukçur) zehirledi. Yatağında hasta yatarken, kendisini zehirleten bakan ve yardımcısını öldürten Bilge Kağan, 25 Kasım 734’de hayatını kaybetti. Cenazesi 22 Haziran 735 tarihinde defnedildi.
ORHUN YAZITLARI
Orhun Yazıtları, Göktürk Yazıtları ya da Köktürk Yazıtları olarak bilinen Türklerin bilinen ilk alfabesi Orhun alfabesi ile Göktürkler tarafından yazılan yapıtlardır. Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarını Yolluğ Tigin yazmıştır. Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarını Yolluğ Tigin yazmıştır. Yolluğ Tigin aynı zamanda Bilge Kağan’ın yeğenidir. Yazıtlarda bu abidelerin sonsuzluğa kadar kalması temennisi ile “Bengü Taşlar” denmiştir. Yazıtlar, 1889 yılında Moğolistan’da Orhun Vadisi’nde bulunmuşlardır. Bu yazıtlar II. Göktürk Kağanlığı’na aittir. Yazılış tarihleri MS. 8. yüzyılın başlarına dayanmaktadır. Yazıtlardan Kül Tigin Yazıtı 732 yılında, Bilge Kağan Yazıtı 735 yılında yazılmışlardır.
“Türk-Oğuz beğleri, milletim, işitin! Üstte mavi gök çökmedikçe, altta yağız yer delinmedikçe, senin ilini ve töreni kim bozabilir… Ey Türk! Titre ve kendine dön!…”
(Bilge Kağan – Göktürk Kitâbeleri)
