AHISKA TÜRKLERİ SÜRGÜNÜ / 14 KASIM 1944
AHISKA TÜRKLERİ SÜRGÜNÜ / 14 KASIM 1944
İsmail CİNGÖZ
Sovyet Rusya Devlet Başkanı Stalin’in emriyle Kafkaslarda (Şimdiki Gürcistan’ın Mesheti bölgesinde) Kars-Ardahan sınırının hemen öbür tarafında yaşayan Ahıska Türklerine karşı gerçekleştirilen sürgün ile 212 köyde yaşayan yaklaşık 95.000 Ahıska Türkü; zorla Orta Asya’ya içlerine sürgün edilmiştir.
Trenlerin hayvan vagonlarına doldurulan Ahıska Türklerinin çoğu başta Özbekistan olmak üzere 7 ayrı Sovyet ülkesine gönderilmiştir. Sürgün, bölgede yaşayan diğer Müslüman etnik unsurlardan Kürtler, Hemşinliler ve Lazlar’dan da yaklaşık 20.000 kişinin dahil edilmesiyle toplamda yaklaşık 115.000 kişiyi bulmuştur.
Sürgün edilenlerin iskân edildikleri bölgelerde zorla çalıştırılacakları alanlara yerleştirildikleri görülmektedir. Ayrıca gerek sürgün esnasında gerekse iskân edildikleri bölgelerde yaşanan zorlu ve sert koşullara bağlı olarak yaklaşık 13.000 kişi hayatını kaybetmiştir.
Stalin’in ölümünden sonra başa geçen Sovyet lideri Nikita Kruşçev, Stalin döneminde uygulanan sürgünleri 1956 yılında iptal etmesiyle bir kısmı geriye dönebilmeyi başarmıştır. Ancak 1991 yılında bağımsızlığını kazanan Gürcistan, Ahıska Türklerinin eski yurtlarına gelmelerine izin vermemiştir.
Stalin dönemindeuygulanan sürgünler başta olmak üzere yaşananlar dünya kamuoyundan gizlendiği için birçoğu Sovyet Rusya’nın dağılma döneminde duyulmuştur.
Sonuç olarak;
Günümüzde 350.000 oldukları değerlendirilen Ahıska Türklerinin çoğu Stalin döneminde sürgün edildikleri 7 eski Sovyet ülkesinde dağılmış ve vatansız olarak zorluklar içerisinde yaşamaya çalışmaktadırlar.
Ahıska Türkleri örneğinde olduğu gibi Stalin döneminde uygulanan sürgünlerden dolayı mağduriyetleri devam eden Türk Topluluklarının sorunların çözümü için Türk Devletleri Teşkilatı’nın 2040 Vizyonu planlamalarına dahil edilmelidir. Bu sayede geçmişteyaşanan büyük acıları dindirmese de bir nebze olsun hafifleteceği değerlendirilmektedir.
:
İsmail CİNGÖZ; Uluslararası Siyaset Uzmanı/M.A. – BULTÜRK Ankara Temsilcisi. TDPB Basın Kulübü Başkanı. [email protected]
