ADIGEY CUMHURİYETİ – Efsanevi Kafkas Sıradağları’nın başladığı yer
“Adıge özerk Oblastı”, 27 Temmuz 1922’de Rusya SFSC’ne bağlı olarak kuruldu, ilk adı “çerkes(Adıgey)” idi.
24 Ağustos 1922’de Adıgey (çerkes), 13 Ağustos 1928’de de Adıgey özerk Oblastı adını aldı.
İlk kuruluşunda yüzölçümü 2.660 km.kare, nüfusu 113.5 bin kadardı.
Bu nüfusun % 44.8’i Adıge (50.821), % 25.6’sı Rus (29.102), yönetim merkezi de, oblast sınırları dışındaki Krasnodar kentinde idi.
1936’da AöO’nın toprakları genişletildi, yönetim merkezi de Maykop’a taşındı. Ama, genişleme ve Stalin’in Rusları ulusal bölgelere yerleştirme politikaları sonucu, Adıge oranı da % 20’ler düzeyine düştü, Rus oranı ise 1979’a değin % 70’ler düzeyinde seyretti (1939’da % 71.1;1970’de % 71.7).
Daha sonra Adıge sayısı ve oranı yükselmeye, Ruslarınki ise düşmeye başladı.
Ekim 1990’da egemenlik kararı alarak cumhuriyet ilan eden AöO, 3 Temmuz 1991’de Adıgey öSSC statüsüyle Rus Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSC) devlet yapısı içine alındı ve Aralık 1991’de statüsü yükseltilerek Cumhuriyeti oldu. Rusya Federasyonu’nun oluşturan federal cumhuriyetlerden biridir.
(1880’lerde Orta Laba boyundan, Karadeniz kıyısındaki eski yerlerine dönebilen Adıgeler için de 23 Eylül 1924’te Tuapse merkezli Şapsığ Ulusal Rayonu (ilçe) kuruldu, ama Şapsığ rayonu, 20 yıl sonra, 24 Mayıs 1945’te kaldırıldı. Rusya yönetimi, 55 yıl boyunca baskı altında tutulan ve yöresel-toplumsal özerklikleri geri verilmeyen Şapsığları,1999’da bir tür “koruma altına” aldı ve onlara kısıtlı haklar ve küçük bir “yerli toplumu statüsü” verdi.)
