Balıq qarğışı – Rivayet
Açıq deñiz yanında,sarı altın tüslü kumlu yalı boyunda evelde Oyrat köyü yerleşken.Bu köy balaban degil,olğanı-olacağı 20-30 haneden ibaret eken.Köyde yaşağan adamlar pek çeber,işkir,şeñ ve pek temiz olğanlar.Deñizden balıq tutup,tuvar baqıp yaşağanlar.Köynüñ o bir başındaki car kenarında bir zengin baynıñ balaban evi olğan.Bay çölde arpa,boğday asray,hayvan besley,bunuñnen beraber pek oqumuş ve merhametli bir adam eken.
Deñizdeki balıqlar bu etraftaki suvuqlarğa havyar taşlamaq içün kelgende,köydeki balıqçılar qayıqlarnen deñizge çıqıp,balıq tutqanlar.Tutqan balıqlarını soñundan bayğa ketirip boğdayğa,arpağa deñiştire ekenler.Bay ise kimerde balıqlarnı tazlay,quruta,kimerde taze balıqlarnı arabağa yüklep,Kezlev bazarına ketirip sata ve öz baylığını daha da arttıra eken.Lakin,teesüf ki,baylığı artsa da,evladı olmağanın pek yana eken…
Künlerniñ birinde üylege yaqın köyde hava birden deñişip,küçlü yel köterile,deñiz dalğalana,furtuna başlana.Sabah,hava daha tınç ekende deñizge çıqqan bir qart balıqçınıñ qayığını dalğalar deñizniñ ortasına alıp kete,şay etip balıqçı birqaç kün devamında quturğan furtunada deñizde ölüm-qalım halında buluna.Nihayet,deñiz tınçlanğan soñ yalığa kelgen adamlar dalğalar qart balıqçınıñ qayığını parça-parça etip yalı boyuna çıqarıp taşlağanını köreler.Yalıdaki qum üstünde yatqan balıqçını birinci olup abaylağan bay qartnı öz evine alıp kele.
Taqattan bütünley kesilegen,hastalanğan qart balıqçı birqaç kün baynıñ evinde yatqan soñ özüñe kele ve:”Men taa balalığımdan balıq tutam,amma bütün ömrüm fuqarelikte keçti.Bir qayığım bar edi,o da parça-kesek oldu.Endi ne yaparım,nasıl kün keçiririm?,dep bayğa şikayetlene ve sözünü devam ete.
-Halq arasında balıq qarğışı bar,deyler,amma buña qulaq asmağanım.Balıq şöyle qarğış aytqan:
“Meni tutqan oñmasın,
Aşağan-toymasın,
Satqannıñ pulum qadar parası olmasın,
Asabası da artmasın.”
Bu laf elbet de nafile aytılmağan.Men buña endi özüm qani oldum.Sen ise bay adam olsañ da,pek merhametli insan ekensiñ,-dey qart balıqçı.
Qartnıñ elemli sözlerini diñlegen bay adam oña özünüñ efkarını bildire,yani bol-sal yaşasa da,evladı olmağanını haqqında ayta.
-Maña yapqan yahşılığıñ içün Allah saña evlat bağışlasın”,-dey qart ve Allah’a yalvarıp dua oquy.Duasını bitirgen soñ baynı yanına çağırıp şu sözlerini ayta:”Evlat körsen,onu mutlaqqa fuqarege evlendirmek kereksiñ ve tek soñ torun körersiñ”
Doquz aydan soñ baynıñ balası doğa.Bay pek quvana ve qart balıqçı aytqan sözlerini hiç bir vaqıt unutmay.Bay balıq satuvdan vazgeçe.Baynıñ qızı ösken soñ onu şu köyde yaşağan bir fuqare yigitke aqayğa bereler.Vaqıt keçmesinen qızından torunlar da köre ve,böylelikle,asabası artqanına pek quvana,özünü dünyada eñ zengin,eñ bahıtlı adam dep hesaplay.
Tarhankut yarımadasınıñ açıq deñiz boyunda,Oyrat köyünüñ yalısında sarı altın tüslü qum bar.Küneşli künde bu qum balıqnıñ ufaq pullarınday yıltıray,yalığa yaqın say yerlerge ise balıqlar deñizden kelip havyar taşlaylar,hem kimse balıqlarnı tutmay,olarnıñ rahatlığını bozmay.
