Şeyh Şamil’in vefatı 4 Şubat 1871
Kafkas Kartalı Şeyh Şamil Tüm hayatını ülkesinin bağımsızlığı ve İslam adına mücadele için geçiren, askeri ve siyasi dehasını tüm Dünya’ya kabul ettiren İmam Şeyh Şamil, 25 yıl boyunca devam eden Kafkasya-Rusya savaşlarında Rus ordularını perişan eden büyük bir halk kahramanıdır. Ömrünü esaret altında bulunan Kafkasya topraklarını kurtarmaya adamıştır. Türkiye tarafından Kafkasya Kartalı olarak adlandırılmaktadır. Şeyh Şamil 1797 yılında Dağıstan’ın Gimri köyünde doğdu. Bölgede önemli bir din adamı olan Şeyh Cemalettin Gazi Kumuki’den dersler aldı. At binme ve kılıç kullanmada üstün becerilere sahipti. Güçlü bir vucut yapısı olan Şamil, aynı zamanda güreş ve atıcılıkta da kendini geliştirdi.
30’lu yaşlarına kadar tefsir, hadis, fıkıh, edebiyat, tarih, fen gibi birçok alanda öğrenim gördü. O dönemde Rus esareti altında Kafkasya’yı kurtarmak için Dağıstan’da başlattığı özgürlük mücadelesi kısa zamanda birçok bölgeye yayıldı. Diğer esaret altında yaşayan milletleri de bir araya getirerek Rusya İmparatorluğu’na büyük darbeler vurdu. Kafkasya’da yaşayan Türkler Şeyh Şamil’i başlarına lider olarak seçtiler. Döneminde baruthaneler, tophaneler, silahhaneler yaptırarak dağınık halde bulunan ordusunu güçlendirdi ve düzenli bir hale getirdi. Ayrıca ülkesinde adaleti ve refahı artırmak için çalışmalar yaptı.
Şamil Ruslara karşı her zaman en önde çarpışmış gerçek bir liderdi. 25 yıl boyunca Ruslara ağır kayıplar verdirmiştir. Fakat bu mücadelede kısıtlı olan askeri gücü ve imkanları tükenmiştir. Ahulgo tepesinde sayıları 10.000’i aşkın Rus ordusuna 3.000 adamıyla 80 günden fazla dayanarak tarihe geçmiştir. Bu direnişte Şeyh Şamil hanımı Cevheret hatunu, oğlu Said’i, kız kardeşi Mesedo’yu şehit verdi. Savaşı kaybedeceğini anlayan Şamil, Ruslar’la ateşkes anlaşması yaparak teslim olur. Esir olarak Rusya çarına götürülür. Burada cesaretiyle imparatorun dahi hayranlığını kazanır. Bunun yanında Rus Çarı ile yaşamış olduğu şu diyalog oldukça meşhurdur:
Bir gün Rus Çarı esaret altındayken Şeyh Şamil’i yemek yemek için karşısına alır Şeyh Şamil’in iştahlı bir şekilde yemek yediğini görünce yanındakilere: Korkarım bu adam bizi de birazdan yer diye söylenir. Şeyh Şamil bunu duyunca, Korkmayın dinimizde domuz eti yemek haramdır cevabını verir.
1 ay boyunca Rus sarayında esir olarak kalan Şamil önemli esirlerin tutulduğu Kaluga’ya gönderilir. Esaretin 10. yılında hac vazifesini yerine getirme isteği kabul edilir. Çar tedbir olarak oğlu Muhammed Şefi’yi rehin alır ve hac sonrası tekrar gelip teslim olmasını ister. Buradan ilk olarak İstanbul’a gelen Şeyh Şamil o dönemin Osmanlı padişahı olan sultan Abdulaziz tarafından sarayda ağırlanır. Halk bu kahramanı görebilmek için saray önlerine koşar. Daha sonra hac görevini yerine getirmek için Mekke’ye gelir. 74 yaşlarına gelen ve yorgun düşen Şamil 4 Şubat 1871 yılında vefat etti.
