Kırım Tatar Erkek Millî Kıyafeti
Eskiden Kırım Tatar erkekleri başlarına siyah kalpak giyerlerdi, onun üzerini bazen ay yıldızlı nakış süslüyordu. Yazın takıye veya kırmızı fes giyerlerdi. Eğri yakalı gömlek geniş çuha şelvara sokulurdu (sokma ştan) ve uzun geniş kırmızı veya yeşil bir kemer (kuşak) bağlanırdı. Gömlek üzeri kadifeli (bazen altınla işlenmiş) kısa yelek giyilirdi. Yelek üzeri de uzun veya kısa yenli caket (kamzol), onun üzerine de uzun kaftan (çekmen) giyilirdi. Gömlekler ketenden dikilirdi. Tüm diğer elbiseler ev işi kaba çuhadan dikilirdi, çöldeki halk deve çuhasından dikerdi.
Kışın kaftan yerine koyun yününden gocuk (ton) veya kürk giyilirdi. Yapınca, başlık ve çarıklar çok yaygındı. Topuklu çizmeler, topuklu deri potikler ayakkabı türlerindendi. Koyun derisinden dikilen kemerli caket (kürk, kısa ton) çobanların giyimiydi. Kemere bıçakla çanta bağlanırdı. Hacca gidenler sarık giyerdi .
Ünlü Kırım araştırıcısı Y.Markov, seyyahların çoğu gibi, her Kırım Tatar çocuğunun kendi elbisesi olduğunu söylüyor. “Sokakta tozlar içinde oynayan iki yaşındaki küçük kızcağız bile kendi boyutlarındaki elbiseye giyinmiştir. Rusların çocukları hiç böyle giyinmezlerdi. Buysa küçük çocuğa bile itibar gösterildiğinin ispatıydı. Bu gelenek ayrıca dikkatimi çekiyordu, çünkü bizim rus adetlerimizde böyle bir şey yoktu. Babasının elbisesini giymiş, burnuna inen dedesinin şapkasını takmış, yalın ayak veya sırf gömlek giymiş çocuğa Kırımda rastlayamazsınız” diyor Markov “Kırım makaleleri” kitabında.
Kırım mirzalarının elbisesini anlatan seyyahlar, onların görkemli bir tarzda ve gayet lüks giyindiklerini vurguluyorlardı. “Onların elbisesi ince çuhadan dikilirdi ve kuşakları mutlaka ipektendi. Polonya elbisesine benzeyen bu giyim çok güzel duruyordu” diyor Kleyeman “Seyahatler” kitabında.
Erkek ve kadın iç gömleklerinin kesimi çok ilginçti. İnce ve hafif çizgili desenli kumaşın kalitesi seyyahların ifadesiyle mükemmel ve kusursuzdu. Maalesef, XIX yüzyılına ait eşyalarda bu kusursuzluğun belirtilerine artık rastlanmıyordu.
Milli folklor ekibinin oyuncuları hariç, zamanımızda bu geleneksel giyim hiç kullanılmaz. Sadece bazen düğünlerde gelinin fes ve milli kuşak taktığını ve de damadı başında kalpakla görebilirsiniz.
