Qırımtatar Halq Bayramları ‘Cıyın’
Qırımtatar halq bayramları ‘Cıyın’
Cıyın – qırımtatar halqınıñ adetlerinden bir adettir. Cıyınlar qış vaqıtı, köylülerniñ azbarda, çayırlarda ve bağ-bağçalarda, qızğın işleri bitken soñ, keçirile turğan. Yaşlar ve qızlar birde bir dostlarınıñ evinde qonuşmaq ve eglenmek içün nevbetnen toplaşa ediler.
Siz milliy tertipte donatılğan odanı kördiñizmi? Mına, şimdi öyle odanı köz ögüne ketiriñiz. Keñ ve ruşen oda, qarşı divar boylap, bir köşeden diger köşege qadar set qurulğan. Set üstünde sıranen dülber örnekli divar yastıqları tizilgen. Olarnıñ üstüne ise beyaz örme peşkir çekilgen. Köşede çeşit renkli yiplernen nağışlanğan yüzbez asılğan. Pencerede bürmeli perde sarqıp tura. Sıcaq soba yanında ise minder töşelgen. Böyle bir odada cıyın keçirile…
Cıyınğa kelgen yaşlar, qızlar setlerge yerleşip oturalar. Olarnıñ artında, qarılğaç çipçeleri kibi, balalar tizile, minder üstüne ise esli-başlılar otura. Setlerde yer yetmegen yaşlar qapı tarafta skemlelerge ve kürsülerge oturalar. Er kes öz yerine yerleşken soñ cıyın başlay.
Toplaşqanlar qoşulıp, halq yırlarını yırlaylar. Yaşlar şaqalaşa, lâtifeler aytıp külüşeler.
Cıyında çeşit zevqlı oyunlar oynap eglenmek te adet oğlan. Yaşlarnıñ sevimli oyunlarından: “Yüzük”, “Telefon”, “Quşaq” oyunları pek şen keçe edi.
İstidatlı yaşlar ve qızlar özleri uydurğan çıñ, mane, şaqalarnı köydeşlerine taqdim ete ediler. Cıyınlarda bulunmaq, hususan balalar içün, zevqlı ve faydalı edi. Olar halq ağız yaratıcılığınen canlı surette tanış ola ediler.
Böyleliknen, qıymetli medeniy asabalığımız nesilden nesilge avuşıp saqlana ve zenginleşe edi.
Menba : Crh Wikipedia
Къырымтатар халкъ байрамлары ‘Джыйын’
Джыйын – къырымтатар халкъынынъ адетлеринден бир адеттир. Джыйынлар къыш вакъыты, койлюлернинъ азбарда, чайырларда ве багъ-багъчаларда, къызгъын ишлери биткен сонъ, кечириле тургъан. Яшлар ве къызлар бирде бир достларынынъ эвинде къонушмакъ ве эгленмек ичюн невбетнен топлаша эдилер.
Сиз миллий тертипте донатылгъан оданы корьдинъизми? Мына, шимди ойле оданы козь огюне кетиринъиз. Кенъ ве рушен ода, къаршы дивар бойлап, бир кошеден дигер кошеге къадар сет къурулгъан. Сет устюнде сыранен дюльбер орьнекли дивар ястыкълары тизильген. Оларнынъ устюне исе беяз орьме пешкир чекильген. Кошеде чешит ренкли йиплернен нагъышлангъан юзьбез асылгъан. Пенджереде бурьмели перде саркъып тура. Сыджакъ соба янында исе миндер тёшельген. Бойле бир одада джыйын кечириле…
Джыйынгъа кельген яшлар, къызлар сетлерге ерлешип отуралар. Оларнынъ артында, къарылгъач чипчелери киби, балалар тизиле, миндер устюне исе эсли-башлылар отура. Сетлерде ер етмеген яшлар къапы тарафта скемлелерге ве курьсюлерге отуралар. Эр кес озь ерине ерлешкен сонъ джыйын башлай.
Топлашкъанлар къошулып, халкъ йырларыны йырлайлар. Яшлар шакъалаша, лятифелер айтып кулюшелер.
Джыйында чешит зевкълы оюнлар ойнап эгленмек те адет огълан. Яшларнынъ севимли оюнларындан: “Юзюк”, “Телефон”, “Къушакъ” оюнлары пек шен кече эди.
Истидатлы яшлар ве къызлар озьлери уйдургъан чынъ, мане, шакъаларны койдешлерине такъдим эте эдилер. Джыйынларда булунмакъ, хусусан балалар ичюн, зевкълы ве файдалы эди. Олар халкъ агъыз яратыджылыгъынен джанлы суретте таныш ола эдилер.
Бойлеликнен, къыйметли медений асабалыгъымыз несильден несильге авушып сакълана ве зенгинлеше эди.
Менба : Джрх Wикипедиа
