18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü

Kırım Hanlığının bakiyesi ve Türk olan Kırım Tatarlarının Sovyetler Birliği tarafından sürüldüğü ve nüfusunun yarıya yakınının yok edildiği bu acı günün yıl dönümünde, sürgünde hayatını kaybedenleri rahmetle anıyorum.
1944 yılının 17 Mayıs’ı 18 Mayıs’a bağlayan gecesinde Kırım’da yaşayan Kırım Tatarlarının kapıları çalan Stalin Rusyasının askerleri; onbeş dakika içinde hazırlanarak meydanlara toplanmalarını emrederek sürgün kararını tebliğ ettiler.
50 bin Kırım Tatar erkeğinin Hitler Almanyasına karşı Sovyetler Birliği adına savaştıkları bir sırada “Sovyetler Birliği’ne ihanet” suçlamasıyla; kadınlar, bebekler, çocuklar, yaşlılar, hastalar ile savaşamayacak durumdaki erkeklerden oluşan 423 bin Kırım Tatarı o gece tren istasyonlarından hayvan vagonlarına istif edilerek Özbekistan, Kazakistan ve Sibirya gibi bir çok bölgeye sürülerek vatanlarından koparıldılar.
Kırım Tatarlarının 20 günden fazla süren bu çileli yolculuğunda doğru-düzgün yiyecek ve su verilmedi. Yaşlılar, bebekler, çocuklar… Kadınlar ve genç kızlar, utanç ve hicaplarından vagonlarda tuvalet ihtiyaçlarını gideremedikleri için kan zehirlenmesinden, açlık ve susuzluktan binlercesi istif edildiği hayvan vagonlarında hayatlarını kaybetti…Hayatlarını kaybedenlerin cenazeleri birkaç günde bir duran trenlerden çıkartılarak defnedilmeksizin yol kenarlarına bırakıldı.
Bu çileli yolculuk bittiğinde o hayvan vagonlarının neredeyse yarısı boşalmıştı. Sürgündeki Kırım Tatarlarından bir çok insan yetersiz beslenme ve bulaşıcı hastalık gibi sebeplerden dolayı 195 bin kişi hayatını kaybetti…
Sürgünden bir kaç gün sonra Rus NKVD (İçişleri Halk Komiserliği) yetkilileri Kırım’daki Arabat köyünün unutulmuş olduğunu fark etti. Köy halkı bir gemiye doldurularak Karadeniz açıklarında batırıldı ve insanlar katledildi.
1965’te Kırım Tatarlarının, vatanları Kırım’ı “turist” olarak gezmesine müsaade edilmeye başlandı.
1986’da Sovyetler Birliği, sürgüne ve çeşitli baskılara maruz kalan bütün toplulukların haklarını kısıtlayan bütün hükümleri ortadan kaldırarak, haklarının ve itibarlarının iade edildiğini ve bütün bunların devlet garantisi altına alındığını açıklayan bir deklarasyon yayınlamış olsa da Kırım Tatarlarının toplu dönüş çabaları hala bürokratik engellere takılmaktadır.
1989’dan itibaren bütün engellemelere rağmen 250 binin üzerinde Kırım Tatarı vatanına dönebilmeyi başarmıştır.
Kırım, 2014 yılının Şubat ayında Rusya tarafından tekrar işgal edildi. Kırım Tatar liderlerinin Kırım’a girişleri yasaklandı. Milli kuruluşlar kapatıldı. 18 Mayıs sürgün ve soykırımını anma toplantıları yasaklandı.
İsmail CİNGÖZ
Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Uzmanı
17 Mayıs 2021
Kaynak: https://onedio.com/…/12-maddede-kirim-tatar-surgun-ve-soyki…