Tonguç Dergisi
Kırım tatarı İsmayıl bəy Qaspıralının – İsmayıl ibn Mustafa Ğ. həzrətlərinin ilkini,birincisi və pioneri -“Tonğuc”dərgisi
“Tonğuc” -İsmayll bəy Qaspıralının 1881-ci il
mayın 8-də,islam təqvimi ilə 1298=ci il cəmadüiaxir ayının
20-də Tiflisdə Şamaxılı Səid Ünsizadənin “Ziya” qəzetinin “Ziya” adlı mətbəəsində nəşr etdirdiyi birinci jurnalıdır. .
Jurnalın birinci səhifəsində Ünsizadə qardaşlarının mətbuat sahəsindəki xidmətləri yüksək qiymətləndirilmişdir
Bəzi tədqiqatçılar “Tonğuc”un ilk dəfə Bağçasarayda nəşr edilməsini yazsalar da,bu,doğru deyil.Jurnalın birinci səhufəsində başlığın sağ tərəfindəki “Şəhri-Baüçasaray” (Bağçasaray şəhəri”) söz birləşməsi-izafəti jurnaldakı materialların yazıldığı yer kimi başa düşülməlidir.
İsmayıl bəy Qaspıralı bu jurnalını çoxlarına məlim olmayan
” Sahibi-qələm İsmayıl ibn Mustafa Ğ.” imzasl ilə nəşr etdirmişdir
“Tonğuc” sözü – Kırım tatarlarının dilində ilkin,birinci,pioner mənalarına uyğun gəlir.
İsmayıl bəy Qaspıralının “Ziya” mətbəəsində basılan-nəşr edilən ikinci jurnalı “Şəfəq”dir.
“Şəfəq”in “Ziya” mətbəəsində yığılması “Ziya”qəzetinin oxucularının gözünü bir həftə intizada qoymuşdur.Bir həftədən sonra Səid Ünsizadə “Ziya” oxucularına abunə olduqları “Ziya” ilə yanaşı,onlara bir nüsxə məccani,havayı,pulsuz-parasız “Şəfəq” də göndərmişdir.
