Beserek ,Yerköy’e bağlı tek Kırım Tatar köyüdür.
Yozgat’ın Yerköy ve Çorum’un Sungurlu ilçeleri arasında kalan ve nüfusu Yerköy’e bağlı tek Kırım Tatar köyüdür.
Çelebi ÇEVİK – Mustafa ALTUN
Beserek Köyü bölgedeki Aygar dağının eteklerinde çevreye hakim yüksek bir tepeye kurulmuştur. Kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Köy halkının kökeni 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi’nden sonra Anadolu’ya göç eden Kırım Tatarlarıdır. Köyün ilk kurucuları devlet tarafından civarda bulunan köylere birer ikişer hane olarak yerleştirilmişlerdir. Kısa bir dönem çevredeki bu köylerde yaşayan Kırım Tatarları köylülerle uyum sağlayamamışlar, bunun üzerine bütün Kırım Tatar aileleri bir köyde toplanmaya ve birbirlerinden kopmamaya karar vermişlerdir. Yapılan araştırmalardan sonra o zaman Beserek Yaylası olarak bilinen ve daha sonra da Beserek Köyü olarak anılacak yerde yerleşmişlerdir. Yapılan teşebbüsler neticesinde bu bölgeye yerleştirilen Kırım Tatarlarının burada toplanmasına izin verilmiştir. Beserek Köyü ilk kurulduğunda 18 haneli idi. Köye ilk gelenlerin Emrullah aqay, Necip aqay, Resul aqay, Kel İsmail, İbrahim aqay, Mustafa aqay, Abdi aqay, Habib aqay, Zedil aqay, İsmail aqay (Deli İsmail), Devletçe aqay, Mehmet aqay, Ali aqay, Murat aqay, Yahya aqay, Kalil aqay, Uzun aqay ve Zeynel aqay oldukları söylenir. O zamanlar Beserek köyü etrafında ormanlık alanın çok olması ve ekilebilecek arazinin yeterli olmaması sebebiyle buraya yerleşen Kırım Tatarları yiyecek hububat sıkıntısı çekmişlerdir. Daha sonra orman içindeki bos arazileri tarla olarak kullanmaya başlamaları ile bu sıkıntı sona ermiştir. Beserek köyünün civar köylerden epeyce yüksek bir yerde kurulmasının sebebi çevreye hakim olması ve ovadaki köylerde sıtma hastalığının çok yaygın olmasıdır.
Beserek köyü, Sungurlu’ya 48 km., Yerköy’e 46 km. mesafededir. idarî olarak Yerköy’e bağlı olmasına rağmen ticarî faaliyetlerinin % 90’i Sungurlu ile olmaktadır. Bunda Beserek köyünden şehire ilk göçlerin Sungurlu’ya olması etkili olmuştur. 18 hane olarak kurulan köyün nüfusu civar köylere yerleşen Kırım Tatarlarının da bu köye gelmeleri ile 60 haneye çıkmıştır. Bugün 50 hane olan köyde ekilen arazilerin daha çok yamaçlarda olması ve yağan yağmurlarla toprağın erozyona maruz kalması sebebiyle verim çok düşmüştür. Arazilerin verimsizliği yeni yetişen genç neslin şehirlere göç etmesine neden olmuştur. Beserek köyünden göç eden Kırım Tatarları basta Sungurlu olmak üzere Ankara, Yozgat, Kırıkkale ve Bursa’ya yerleşmişlerdir. En fazla göçün olduğu Sungurlu’da, Sungurlulu halk arasında “Tatar mahallesi” olarak bilinen Hacettepe mahallesinde yoğun olarak toplanmışlardır. Sungurlu’nun İsmetpaşa mahallesi de yine halk arasında Tatar mahallesi olarak bilinmektedir. Bu mahalleye de Çorum’un Alaca ilçesine bağlı Kalecikkaya köyünden Kırım Tatarları yerleşmişlerdir. İşin en ilginç yani da Sungurlu’ya bağlı Kırım Tatar köyü olmamasına rağmen, ilçe merkezinde bu şekilde iki Kırım Tatar mahallesinin olmasıdır.
Sungurlu’ya yerleşen ilk Kırım Tatarları çeşitli devlet kademelerinde âmir-memur olarak görev almışlardır. Bunun yanisira ticarî faaliyetlerde de bulunan Kırım Tatarları bugün ilçe ekonomisine yön vermektedir. Bu cümleden olarak, Plastik Boru ve Poşet Fabrikası, sebze ve meyva komisyonculuğu, kasaplık, manifaturacılık, yedek parçacılık ve oto tamirciliği, marangozluk, fırıncılık, bakkaliye, manavlık ve nakliyecilik gibi sektörlerde söz sahibidirler.
Beserek köyünden Sungurlu’ya göç edenler Kırım örf-âdetlerinden fazla bir şey kaybetmemişler ve ellerinden geldiğince devam ettirmeye gayret etmişlerdir. Bunlardan en önemlisi Ramazan ve Kurban bayramlarında camiden Bayram Namazı kılıp dağıldıktan sonra yaşlı-genç herkesin ileri gelen bir büyüğün evinde toplanarak, herkesin evinden getirdiği yiyeceklerle topluca bayram yemeği yenilmesi ve bayramlaşılmasıdır. Burada sohbetler edildikten sonra gruplar halinde evler gezilerek bayramlaşılır. Kırım Tatarlarının bu âdeti komşuları tarafından da takdirle karşılanmaktadır. Yine Kırım Tatarlarının tepreç âdetlerini yerli halk da öğrenmiştir.
Kırım Tatarlarının temizliği, misafirperverliği ve çalışkanlığı da takdirle karşılanmaktadır. Bu sebeple çeşitli altyapı hizmetleri Beserek köyüne çevredeki diğer köylerden daha önce gelmiştir. Köyün ilk kurulduğu zamanlarda dışardan kız alıp verme olmamaktaydı. Ancak daha sonraları çevre köylerden evlenmeler olmuştur.
Camii, ilkokulu ve Kur’an Kursu bulunan Beserek köyünde küçük çocuklar dahi ana dilleri olan Kırım Tatarcasını konuşabilmektedir.
Kaynak: Emel Dergisi 216, Eylül-Ekim 1996
