15 Ekim 1552 Kazan’ın İşgali- Türk Halklarının Esaretinin Başlangıç Günü
Kazan’ın İşgali, Rus-Kazan Savaşları’nın sonuncusu ve Kazan Hanlığı’nın yıkılmasıyla sonuçlanan savaş. Rusların, Kazan Hanlığı’nın tamamını ele geçirmeleri kitlesel ayaklanmaların bastırılmasıyla 16. yüzyılın sonunda gerçekleşmiştir.
Ruslar 1480 yılından itibaren Tatarlara vergi vermeyi kesmiş ve hanların seçiminde söz sahibi olmuşlardı. 1519’da Rusların tahta çıkarttığı Şah Ali’ye karşı Kırım Hanlığı’ndan yardım isteyen muhaliflerin sayesinde tahta 1521 yılında Sahib Giray Han çıktı. 1523’te Kırım-Kazan Hanlıklarının işbirliği bozulunca Kazan hanı Osmanlı İmparatorluğu’ndan yardım istedi ancak bir sonuç elde edemedi.
1524’te Ruslar Kazan’ı kuşattı ancak bir netice elde edemediler. 1530’da tekrar kuşattılar ve bu sefer antlaşma yapılarak Ruslara her yıl vergi verilmesi kabul edildi. 1552’de Yadigar Muhammed’in Kazan tahtına çıkmasıyla Kazan’ın dağ tarafı Ruslara karşı ayaklanarak Kazan Hanlığı ile birleşti. Bu sırada Kırım Moskova’ya karşı savaş açtı ve Tula’ya kadar ilerlediler. Bu durum karşısında Korkunç İvan Kazan’a sefer açmaya karar verdi.
Rus ordusu 23 Ağustos 1552’de Kazan’ı kuşattı. İki ay devam eden çatışmaların ardından 15 Ekim 1552’de Kazan şehri ele geçirildi ve böylece 4. yüzyıldan beri devam eden Türk egemenliği son buldu. Ruslara karşı yapılan askeri seferlerde yakalanan ve esir tutulan bir dizi Rus serbest bırakıldı ve Kazan Tatarlarına uygulanan büyük bir katliamın yanı sıra camiler dahil olmak üzere hemen hemen bütün Tatar binaları tahrip edildi şehir yağmalandı.
Şehrin düşüşünde Rus birliklerinin yanı sıra, Moskova ve Kasım Hanlığı’nın düzensiz feodal süvarileri ve Muskovit topçuları ve istihkam erleri ile birlikte hem Rus hem de yabancılar hayati bir rol oynadılar. Kuşatmadan önce IV. İvan, ordusuna Gürcü Kraliçe Tamar’ın savaşlarından örnekler vererek,“İberya’nın en bilge kraliçesi, bir insanın zekası ve cesareti ile donatılmış” olarak nitelendirmiştir.
15 Ekim, İdil-Ural Türklüğü için kara bir gündür ve tabiiki Dünya Türklüğü içinde…
15 Ekim 1552’de zalim çar korkunç ivan komutasındaki işgalci moskof sürüleri, Kazan Hanlığı’nın başkenti olan Kazan’ı uzun bir kuşatmadan sonra ele geçirdi. Şehire girebilmelerine rağmen çarpışmalar ve direniş günlerce sürdü. Bu direniş, Moskoflara epey pahalıya mal oldu. Kazan Hanı’nın eşi Süyümbike Hatun, moskof çarına eş olmaktansa canına kıydı.
Kazan’ın düşmesi ve daha sonra Nogay Orda’sının dağılması ile işgalci Moskof sürülerinin önlerinde onları durdurabilecek Kırım Hanlığı haricinde teşkilatlı bir devlet kalmamıştı. Bunun rahatlığıyla ilerleyen zaman dilimlerinde Sibirya’yı, Türkistan’ı, Kırım ve Kafkasya ile bu kadim Türk İllerinin tamamını işgal etmişlerdir.
Kazan’ın işgalinin sebebi; sadece moskof’un ordusu ile gelip bu beldemizi almasıyla açıklanamaz. İşgalci moskof’a o cesareti veren Kazan Hanlığı içindeki ve hakimiyetindeki Türk boylarının lüzumsuz iç çekişmeleri, kavgalarıdır.
Türk Tarihini doğru okumak ve ondan kendi hissemize dersler çıkarmamız dileğiyle…
İşgalciyle mücadele eden İdil-Ural Türklerinin(Tatar-Başkurt-Çuvaş) aziz soydaşlarımızın her daim yanındayız.
GÖKBÖRÜ TÜRKÇÜLER DERNEĞİ
Fotoğraf : Kazan’ın düşüşü 1552 Ressam Firinat Halikov
