Şimali Kiprdə “Beynəlxalq Multidisiplinar Araşdırmalar və Qlobal Tətbiqlər”konfransı keçirildi
Şimali Kiprdə “Beynəlxalq Multidisiplinar Araşdırmalar və Qlobal Tətbiqlər” konfransı keçirildi
Şimali Kipr Türk Cumhuriyyətinin Girne şəhərində keçirilən “Beynəlxalq Multidisiplinar Araşdırmalar və Qlobal Tətbiqlər” konfransına Azərbaycan-ŞKTC Parlamentlərarası Dostluq Qrupunun Başqanı
Dr. Cavanşir Feyziyev “Şimali Kipr türk mədəniyyətinə Azərbaycan məfkurəsinin ədəbi yansıması” adlı elmi araşdırması ilə qatılıb. Türk dünyasının dəyərli alimi Cavanşir bəyə elmi işlərində uğurlar arzulayır, töhfələrinə görə təşəkkürümüzü bildiririk. C.Feyziyevin elmi təhlillərini özündə əks etdirən araşdırma məqaləsini təqdim edirik:
Dr. Cavanşir Feyziyev
Azərbaycan – ŞKTC Parlamentlərarası Dostluq Qrupunun Başqanı
Şimali Kipr türk mədəniyyətinə Azərbaycan
məfkurəsinin ədəbi yansıması
İki fərqli coğrafiyada – Qafqaz və Kiprdə yaşayan Oğuz türklərinin iki tayfasına mənsub olan Azərbaycan və Kipr türkləri arasında siyasi, sosial və mədəni əlaqələr uzun müddətdir ki, mövcuddur. Lakin bu iki qardaş xalqın eyni məfkurə və amal uğrunda yaxınlaşması 1990-cı illərdən sonra baş vermişdir. Azərbaycan Sovet Rusiyasından ayrılaraq müstəqillik əldə etdikdən sonra iki dövlət arasında siyasi və mədəni əlaqələr xeyli inkişaf etmişdir.
Kipr və Azərbaycan türkləri biri Aralıq dənizində, digəri isə Qafqazda olan Qərb türklüyünün iki qardaş qoludur. Danışdıqları dil türkcənin qərb qoluna aid olan oğuz türkcəsi-qərb türkcəsidir.
Səlcuqlardan günümüzə qədər davam edən bu yazı dili, şübhəsiz ki, türklüyün ən məhsuldar yazı dilidir. Oğuz dilinə əsaslanan Qərb ləhcəsi dörd türkcəyə bölünür:
a) Türkiyə türkcəsi
b) Azərbaycan türkcəsi
c) türkmən türkcəsi
d) Qaqauz türkcəsi
Azərbaycan türkləri İranı, Şərqi Anadolunu fəth edib bu yerlərdə məskunlaşan oğuzların nəvələridir. Bu gün Avropa və Balkanlardakı türk ləhcələrinə nəzər saldıqda müşahidə edirik ki, Türkiyə türkcəsinə ən yaxın dil Azərbaycan türkcəsidir.
Kipr dialekti Türkiyə türkcəsinə, Anadolu ləhcəsi ilə bağlıdır. Kipr ləhcəsində Türkiyə türkcəsinin xüsusiyyətləri görünür. Bu vəziyyət 1571-ci ildə Osmanlının Kipri fəth etməsi ilə başlamış və Anadolunun müxtəlif bölgələrindən gələn əcdadlarımızın Kiprdə dialekt xüsusiyyətlərini yaşatması nəticəsində davam etmişdir.
Biz bilirik ki, Kipr türkləri Azərbaycanın coğrafi bölgəsi və Azərbaycan türkləri haqqında müstəqillik əldə etdiyimiz 1990-cı illərdən sonra deyil, çox-çox əvvəllər xəbərdar idilər. Kiprin ilk türk jurnalisti hesab edilən Əhməd Tevfik Əfəndi XX əsrdə Kipr türk jurnalistikasına və ədəbiyyatına əhəmiyyətli təsir göstərməklə yanaşı, Azərbaycanla körpülər qurmağa böyük cəhdlər göstərmişdir. XX əsrin əvvəllərində olan Əhməd Raik Əfəndinin 1900-cü illərdə Tiflisdə və Qafqaz bölgəsində çıxan jurnallara məqalələr göndərməsi, Kipr türkləri ilə bu bölgə türklərinin o dövrdə təmasda olduqlarının sübutudur.
Kiprdə İngilis ağalığı, I və II Dünya Müharibəsində adanın İngiltərə tərəfindən birtərəfli ilhaqı, İkinci Dünya Müharibəsi illərində Kiprdə yaşanan iqtisadi şərait, 1955-ci ildə başlayan EOKA hücumları, 1963-cü il Qanlı Milad hadisəsi, 1967-68 hadisələri və 1974-cü il Xoşbəxt Sülh Əməliyyatı və digər hadisələri müşahidə etdikcə, Kiprlə Azərbaycanın tarixi-siyasi konyukturasında müəyyən oxşarlıqların olduğunu söyləmək olar. Hər iki ölkənin eyni irqdən olması, eyni dinə mənsub olması, fərqli ləhcələrə malik olmasına baxmayaraq, istifadə etdikləri dilin türkcə olması şübhəsiz ki, ən mühüm oxşarlıqları ehtiva edir. Kipr türkləri 1878-1960-cı illərdə İngiltərənin, Azərbaycan türkləri isə 1801-1991-ci illərdə Çar Rusiyası və Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının (SSRİ) hegemonluğu altında yaşayıblar. Bu tarixlərdə Kıbrıs türkləri qismən də olsa ingilislər, lakin əsasən yunanlar, Azərbaycan türkləri isə ruslar və ermənilər tərəfindən sıxışdırılıb, qırğınlara məruz qalıb, minlərlə şəhid verib, torpaqlardan köçmək məcburiyyətində qalıblar. İstər müstəqillik illərindən əvvəl məruz qaldıqları məhrumiyyətlər, istərsə də müstəqillik əldə etdikdən sonra Türkiyədən aldıqları dəstək baxımından hər iki ölkə tamamilə bir-birinə bənzər taleyi yaşamışdır. Həm azərbaycanlıların, həm də Kipr türklərinin yaşadığı bu ortaq aqibət Türkiyə Cümhuriyyətinin müdaxiləsi ilə sona çatdı. Osmanlı İmperiyası 1918-ci ildə Qafqaz İslam Ordusu vasitəsilə Azərbaycan türklərinin mənəvi əziyyətlərinə son qoyduğu kimi, 1974-cü ildə həyata keçirdiyi Xoşbəxt Sülh Əməliyyatı ilə Kipr Türklərinin də əsarətinə son qoydu. Türkiyənin tarixdə hər iki ölkənin – həm Azərbaycanın, həm də Kiprin müstəqilliyini tanıyan ilk ölkə olması iki qardaş ölkənin oxşar cəhətlərini bir daha ortaya qoyur.
1983-cü ildə ŞKTC-nin, 1991-ci ildə isə Azərbaycanın müstəqilliklərini elan etmələri ilə iki ölkə arasında mədəni münasibətlər yenidən canlandı.
Bu ikitərəfli əlaqələr xüsusilə sosial-mədəni istiqamət baxımdan olduqca yüksək inkişaf etmişdir. Hər iki ölkənin universitetlərində qarşılıqlı olaraq keçirilən müxtəlif elmi görüşlər (konfranslar, simpoziumlar və s.), qeyri-rəsmi idman yarışları, müxtəlif folklor şənliklərinin təşkili, şeir-ədəbiyyat şənlikləri, ŞKTC universitetlərində təhsil alan azərbaycanlı tələbələr, kiçik miqyaslı turizm və sənaye sərgiləri iki qardaş ölkə arasındakı əlaqələri və bağları gücləndirən məqamlardandır.
Ölkələrimiz arasında siyasi əlaqə yaranmazdan əvvəl ədəbiyyat və mədəniyyət üzərində mənəvi bağ yaranmış, Azərbaycanın istiqlal hərəkatı milliyyətçi Kipr türk şairlərinin yazılarında öz ifadəsini tapmış, onların ədəbiyyatında bayraqlarımız, qardaşlığmız, etnik mənsubiyyətimiz və Xocalı soyqırımı haqqında şeirlər yazılmışdır. Bu mövzuda ağlımıza ilk gələn ad I Kıbrısname, II Kıbrısname və III Kıbrısname adlı şeir kitablarını nəşr etdirən şair Fikrət Kürşaddır.
F.Kürşad “Can Azərbaycan” adlı şeirində Xocalı qətliamını təsvir edir. Azərbaycana millətçi prizmadan baxan digər Kipr türk şairi Kubilay Beliqdir. Beliq “Yalın çiçəklər” kitabında “Bakı küçələri” şeirində Azərbaycanı milliyyətçi şair kimi tərənnüm edir. Azərbaycan obrazının yer aldığı digər bir şeir kitabı Altay Burağanın “Həsrətlərə yelkən açdım” adlı əsəridir. Başqa bir Kipr türk şairi Mustafa Əhməd Dolmacının “28 Yanvarda coşub püskürdü vulkan, kölətək yaşamaqdansa yanıb kül olsun Vatan!…” adlı əsərində Azərbaycan obrazına rast gəlirik. Dolmacı “Azərbaycanda baş verənlər” adlı şeirində Xocalı soyqırımını xatırlayarkən oxucuda qardaşlıq, türklük, millətçilik hisslərini dərindən oyadır.
Azərbaycan obrazı Kipr türk mətbuatında xüsusilə səyahət yazıları ilə diqqət çəkir. Filiz Besim, Emete İmge və Bülent Dizdarlı kimi müəlliflərin Azərbaycanla bağlı yazdığı səyahət yazılarında Azərbaycan coğrafiyası, insanı və sosial-ictimai həyatı, mədəni-tarixi quruluşu, iqtisadiyyatı, Kipr türkləri ilə oxşarlıqlar kimi məsələlər haqqında məlumat verilir. Kipr türk ədəbiyyatında da Azərbaycan mövzusunda müxtəlif elmi məqalələr yazılmışdır. Kipr Türk Ədəbiyyatının duayenlərindən olan Harid Fədainin Kipr-Azərbaycan münasibətlərini möhkəmləndirən iki məqaləsi diqqət çəkir. Bunlar: “Nəsrəddin hoca zarafatlarının Kipr və Azərbaycanda oxşarlığı” (2008), “Kiprdə operetta əsərləri və Azərbaycandan iki əsər” (2004).
Kipr Türk mədəniyyəti və ədəbiyyatının Azərbaycanda əks olunması:
Kipr türk mədəniyyətində Azərbaycan obrazı işləndiyi kimi, Azərbaycanda da Kipr türklərinin ideoloji izlərinə rast gəlinir və buna görə də mədəniyyət mübadiləsi aparılır. Azərbaycanın məşhur mühacir yazıçılarından Abay Dağlının qələmə aldığı “Polkovnik” (1975) pyesi ilk ağla gələn əsərlər sırasındadır. Tamaşa Şimali Kiprdə şəhid olan polkovnik İbrahim Karaoğlanoğlunun və bütün türk şəhidlərinin əziz ruhlarına həsr olunub. Əsər 3 pərdə və 7 səhnədən ibarətdir. “Polkovnik” pyesi Şimali Kipr hadisələrinin tarixini yaşadan əsərdir və gənclərin vətənsevərlik və hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsi üçün faydalı mənbədir.
Əhməd Şahidovun “Sıfır nöqtəsi” (2013) romanında türk dünyasının, xüsusilə Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin adı çəkilir. Şahidovun romanında baş qəhrəman Azad adlı gəncdir. Azad romanın ana xəttini təşkil edir. Romanda Azadın təhsil üçün Şimali Kiprə göndərildiyi, təhsilini tamamladığı, ictimai fəaliyyətini Şimali Kiprdə davam etdirdiyi və Kipr siyasi dünyasına qədəm qoyduğu bildirilir. Yaxın keçmişin tarixini gələcəyə çatdıraraq romanın məzmununu nəql edərək ssenari yaradan müəllif əsər boyu Azərbaycanın işğal altında olan torpaqlarını geri almasını, Güney Azərbaycanın müstəqilliyini əldə etməsini, eyni zamanda Quzey və Güney Kiprin birləşməsini arzulayır. Müəllif arzu edir ki, bu birləşmədə Kipr türkləri üstünlük təşkil etsin. Əsərdə diqqəti çəkən məqam isə əsərin baş qəhrəmanı Azadın Kıbrıs sevgisi, Rauf Denktaşa olan heyranlığıdır. Azad DAÜ rektoru ilə görüşündə Kiprə olan sevgisini və Denktaşla görüşünü belə izah edir:
“-Görəsən Kiprə, Yavru Vətənə olan sevginiz haradan qaynaqlanır?
– Üç il əvvəl İstanbulda beynəlxalq konfrans keçirildi, rəhmətlik Rauf Denktaş da orda iştirak edirdi. Rauf Denktaşın qarşısında çıxış etmək şərəfinə nail oldum və çıxışımı bitirən kimi Denktaş məni qucaqlayıb öpdü və haradan olduğumu soruşdu. Dedim ki, Azərbaycandan, Bakıdan gəlmişəm. Dedi ki, sən Quzeylisən, Quzey Azərbaycandan, mən isə Şimali Kiprdənəm. Soyadımın Babayev olduğunu görəndə dedi ki, Kuzey soyadını götür. O vaxtdan özümü Azad Kuzey kimi təqdim etməyə çalışıram.
-Yaxşı, çox təsirləndim, Azad bəy. Azad Kuzey sizə də çox yaraşır. DAÜ olaraq Azad Kuzey olaraq sizi sıralarımıza salamlayırıq”. (Ahmet Şahidov. Sıfır Noktası, Bakü: “OL” MMC, 2013)
Azərbaycanda Kipr mövzusunda nəşr olunan əsərlər arasında; Əli Şamilin “Tanıdığım insanlar” (2000), “Şimali Kipr” (Belə gördüm) (2001), Rzayeva Məlahətin “Türkün sonsuz savaşı” (2003) və s. qeyd etmək olar.
Azərbaycanda Kiprlə bağlı yazılan elmi məqalələr bunlardır: İsmayıl Vəliyevin “Kıbrıs yazıçısı İsmail Bozkurtun romanlarında insan mövzusu” (2002), Rizan Qəmbərovun “Azərbaycan mətbuatında KKTC” (2010).
Bəzi Kipr türk ədəbiyyatı nümunələri də azəri türkcəsinə tərcümə edilərək Azərbaycanda nəşr edilmişdir. Kıbrıs Türk ədəbiyyatının ustad yazarlarından olan tədqiqatçı alim və yazıçı İsmail Bozkurtun “Bəlkə bir gün” (2004), “Mandarinlər böyüdümü?” (2005) romanları Azərbaycan dilinə tərcümə edilmiş, Şevkət Öznurun “Bir Lefkoşa Gecəsi” (2005), Orkun Bozkurtun “Eşq döyüşçüsü” (2005), Altay Burağanın “Eşq yağışları” (2005) 2005), Bülent Fevzioğlunun Bir Suyun Aynası (2005), Beste Sakallının “EşqUğrunda” (2006), Mustafa Çelikin “Eşq Susqunluğu” (2006) Azərbaycan türkcəsinə çevrilərək nəşr olunan əsərlər arasındadır.
Kipr türk mədəniyyətində Azərbaycan məfkurəsinin ədəbi yansıması xüsusilə 90-cı illərdən sonra özünü göstərir.
Kipr türk mətbuatında Azərbaycanın ədəbi obrazı:
Azərbaycan obrazı Kipr türk mətbuatında olduğu kimi, Kipr türk poeziyasında da öz yerini tutur. Filiz Besimin “Yeni Nizam” qəzetində silsilələşdirdiyi “Kül şəhəri” və “Qafqazda sehr” başlıqlı yazılarda Azərbaycan və Azərbaycan türklərinin Kiprdəki obrazını görürük. Filiz Besim bu yazılarda Azərbaycana səfərindən bəhs edir. Onun Azərbaycana səfəri həm Azərbaycan, həm də Azərbaycan türkləri haqqında müəyyən izlər qoyub.
Filiz Besim “Yeni Nizam” qəzetindəki “Kül şəhəri…” sərlövhəli məqaləsinin əvvəlində Azərbaycanın paytaxtı Bakının mühüm mədəniyyət və tarix şəhəri olduğunu bildirir:
“Biz Qafqazın ən böyük şəhəri, Azərbaycan torpağı olan Bakıdayıq. “Biz Xəzər dənizinin qərbində mühüm mədəni və tarixi paytaxtdayıq”. (Besim F. “Külekler Şehri.” Yeni Düzen, 16 noyabr 2010, s.17).
Filiz Besim səfərdə onu müşayiət edən azərbaycanlı dostunu öz vətənində mühacir kimi təsvir edir və Kiprlilərin də onun kimi mühacir olduğunu deyir. Filiz Besim əslində Kiprdə və Azərbaycanda keçmişdə baş verən siyasi hadisələri əlaqələndirir və onların eyni taleyi paylaşdıqlarını vurğulayır:
“Azərbaycana bu səfərdə bizi bir azərbaycanlı dostumuz müşayiət edir… Gürcüstan-Ermənistan sərhədində yaşamış, lakin 1989-cu ildə Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi zamanı Ermənistandan mühacirət etməli olmuş bizim kimi başqa bir mühacir… Belə bir zəngin mədəniyyət… Və o qədər dərd var ki… Və o qədər hekayələr var ki…” (Besim F. “Külekler Şehri.” Yeni Düzen, 16 Kasım 2010 s.17).
Həmin məqalədə Besim Kiprlə Azərbaycan arasında dini oxşarlıqlara da diqqət çəkir:
“Azərbaycan xalqı arasında bayram qeyd olunsa da, əslində bayramdan xəbərləri yoxdur… Onların dinlə münasibəti biz Kipr türkləri ilə eynidir… İnsanlarla Allah arasındakı mənəvi bağlılıq var”. (Besim F. “Külekler Şehri.” Yeni Düzen, 16 Kasım 2010, s.17).
Filiz Besim “Yeni Nizam” qəzetində dərc olunan “Qafqazda sehr” adlı ikinci səyahət məqaləsində Azərbaycan türklərinin türklərə və kipr türklərinə olan sevgisini vurğulayır:
“Orada türk görən azərbaycanlıların çox məşhur bir sözü var. Bir vaxtlar Heydər Əliyevin işlətdiyi bir cümlə… “İki bayraq, bir millət…” Türklərə heyran olan bir xalqın bunu çox səmimi şəkildə söylədiyini hiss edirsən. Azərbaycanlılar isə Kipr türklərini çox sevirlər…
“Üç bayraq, bir millət…” – kimi sevirlər Azərbaycanı… Bu söz Azərbaycandan olan qardaşlarımın ürəyindən xəbər verir və çox bəyənirlər”. (Besim F. “Külekler Şehri.” Yeni Düzen, 23 noyabr 2010, s.8).
Filiz Besim bu yazıda Azərbaycanın qədim şəhərləri olan Şəki və Gəncəni belə dəyərləndirir:
“Əsrlər boyu köçlərin şahidi olan bu şəhərlər arasında məni ən çox heyran edənlərdən biri də Şəkidir… Şəkiyə daxil olduğum andan əsrlərin sirlərini özündə cəmləşdirən orijinal tikili məni valeh edir. Şəhər mehmanxanalar və karvansaraylarla doludur.
Və Gəncə… Azərbaycanın Bakıdan sonra ikinci böyük şəhəri… 2000 illik şəhər… Nizami Gəncəvinin 1140-1209-cu illərdə yaşadığı şəhər… “Leyli və Məcnun”, “Sirlər xəzinəsi”, Xosrov və Şirin, “Yeddi gözəl” ” və İsgəndərnamə kimi çoxəsrlik klassiklərin müəllifi… Nizaminin bir çox aforizmləri hələ də dillərdə əzbərdir.
Digər Kipr türk yazarı Emete İmgenin “Halkın səsi” qəzetində yazdığı səyahət qeydlərində də Azərbaycan obrazına rast gəlirik. Emete İmge “Küləklər şəhəri: Bakı” və “Bu dəfə fərqli idi… (Bakı Səyahət Qeydləri)” başlıqlı məqalələrində Azərbaycanla bağlı təəssüratlarını bizə çatdırır. Emete İmge “Küləklər şəhəri: Bakı” başlıqlı məqaləsində Azərbaycan xalqı haqqında bunları söyləyir:
“Azərbaycan türkləri Kipri ürəkdən sevən dost xalqdır. Bakıda özünü tənha hiss etməyəcəksən, hara getsən, türk olduğun başa düşüləndə sevgi göstərirlər. İranlılar kimi İslamın şiə qoluna mənsub olsalar da, azərilər kipr türkləri kimidirlər. Sovet dövrünün təsiri ilə bağlanan bir çox məscidlər Cümhuriyyət dövründə yenidən fəaliyyətə başladı. Mən başa düşdüyüm qədər Azərbaycanda məscidlər daha çox dəfn üçün istifadə olunur. Bakıda qadınlarla bağlı nazirlik yoxdur, amma Azərbaycan qadınlarının səlahiyyətlərini gücləndirən idarə var. Müasir Bakı qadınlarının azad və gözəl olduğunu qeyd etməliyəm.
Azəri türkcəsi özü də qanımızı qaynadan, bizimlə bakılılar arasında isti bağ yaratmağa kömək edən bir ünsürdür.
(http://www.medyamerkezi.org/detay.asp?a=23214).
Emete İmge “Xalqın səsi” qəzetində “Bu dəfə fərqli idi… (Bakı Səyahət Qeydləri 2)” başlıqlı məqaləsinin sonunda dörd günlük Azərbaycana səfəri ilə bağlı təəssüratlarını belə ümumiləşdirir:
“Bakıya dörd günlük səfərim dolu keçdi. Küçələrdəki ayaq izlərim, gənclərlə bölüşdüyüm bilik və təcrübəm, pasport yoxlamasında kamera qarşısına qoyduğum təbəssümlərim Bakıda qaldı. Orada gördüklərimi, eşitdiklərimi, yaşadıqlarımı “sərnişin” kimi ölkəmə qaytardım. Həm də süfrəmdə Novruzun simvolu olan “cücərmiş buğda” qabı və qulağımda azəri cazı…” (Emete İmge. “Bu kez farklıydı (Bakü Gezi Notları 2).” (Halkın Sesi, 17 Mart 2011, s.20-21.)
Kipr Türk mətbuatında Azərbaycan imicinin yer aldığı digər səyahət yazısı Bülent Dizdarlının “Xalqın səsi” qəzetində yazdığı “Azərbaycan Respublikası və Paytaxt Bakı” başlıqlı məqalədir. Bülent Dizdarlı Azərbaycana səfərindən yazarkən Azərbaycanın tarixi, dünyadakı mövqeyi, sosial-mədəni vəziyyəti, iqtisadi quruluşu, siyasi mövqeyi, daxili həyatı ilə bağlı təəssüratlarını dəyərləndirir.
Dizdarlı Azərbaycanda geyim tərzi məsələsini və qadınların vəziyyətini dəyərləndirir. O, onların zövqlərinin kipr türklərinə çox bənzədiyini vurğulayır:
“Geyimləri son dərəcə müasirdir. Bütün Bakıda başı örtülü yalnız bir qadın gördüm. Qadınlar dəbli və gözəl zinət əşyaları taxmağa adət ediblər. Kişilər də zəmanəyə çox uyğun ən son dəbli geyimlərə üstünlük verirlər. Qadınlar çadradan çıxıblar, ona görə də “Azad qadın” heykəlindən böyük qürurla danışırlar. Onlar 1920-ci ildə Azərbaycan qadınının çadradan azad edilməsini simvolizə edən bu heykəli mühüm meydanda hər kəsə fəxrlə nümayiş etdirirlər.
Yeməkləri başqa aləmdir. Dünyada belə ləzzətli dad yoxdur. Yeməklərinin dadları bizimkilərə çox bənzəyir. Burada da yuvarlaq bükülmüş ətli yarpaq dolması, hətta sucuk deyilən qoz halvası da tapa bilərsiniz. Azərbaycandasınızsa, “Kətə”, “Qutab” yemədən getməyin, Xəzər dənizindən gələn, qara kürü mənbəyi olan “Asetrin balığı”nın dadına baxmadan yola düşməyin”. (Dizdarlı B. “Azerbaycan Republikası ve Payidahtı Bakü.” Halkın Sesi, 22 Nisan 2009: 11.)
Dizdarlı bu yazısında Azərbaycandakı Kipr türklərinin vəziyyətinə də toxunur və KKTC Xarici İşlər Nazirliyinə xəbərdarlıq edir:
“İş həyatında məşhur iş adamı Əfruz bəy tikdirdiyi gözəl binalarla Bakının inkişafında öz yerini tutur. Hətta nümayəndəliyimizin köçdüyü yeni bina da ona məxsusdur. Nümayəndəliyimizdən söz düşmüşkən, Xarici İşlər Nazirliyimizə bir xəbərdarlıq etmək istəyirəm. Sağa və sola nümayəndəlik açmaqdansa, Bakıdakı nümayəndəliyi nəqliyyat vasitələri və işçi heyəti ilə təchiz etmək lazımdır. Əmin olun, Ankaradan sonra bizə ən yaxın yer Bakıdır və bizim orada prestijli görünməyimiz çox vacibdir”. (Dizdarlı B. “Azerbaycan Republikası ve Payidahtı Bakü.” Halkın Sesi, 22 Nisan 2009, s.11).
Azərbaycan ilə Kipr türkləri arasında siyasi, sosial və mədəni əlaqələr uzun müddətdir mövcuddur. Bu ikitərəfli münasibətlər özünün əsas inkişafını Azərbaycanın 1991-ci ildə müstəqillik qazanması ilə göstərdi. Kipr türk mədəniyyətində və ədəbiyyatında Azərbaycan obrazından istifadə edildiyi kimi, Kipr obrazı da Azərbaycan mədəniyyəti və ədəbiyyatında geniş yer tutmuşdur. Siyasi əlaqədən daha çox, hər iki ölkədə qarşılıqlı mədəni öhdəlik var.
Azərbaycanın istiqlal hərəkatı milliyyətçi Kipr türk şairlərinin yazılarının mənəvi hərəkətverici qüvvəsinə çevrildi. Bu kontekstdə Azərbaycan obrazı xüsusilə 1991-ci ildən sonra Kipr türk poeziyasında öz yerini tutdu; Bayraq, qardaşlıq, etnik mənsubiyyət və Xocalı qətliamı kimi mövzulara geniş müraciət olundu. Kipr Türk mətbuatında Azərbaycan obrazı xüsusilə səyahət yazıları ilə diqqəti çəkdi. Bundan başqa, müxtəlif elmi toplantılarda, beynəlxalq jurnallarda Azərbaycan mövzulu məqalələr özünü göstərdi ki, bütün bunlar Azərbaycan obrazınının ifadəsi, Azərbaycan məfkurəsinin ədəbi əksi kimi Kipr türk mədəniyyətində və ədəbiyyatında özünü göstərməkdədir.
