Qızıl Alma

Sənan Qılıncarslan Qacar / Azerbaycan

Türklər özəlliklə Oğuz Türkləri üçün Qızılalma, üzərində düşünüldükcə uzaqlaşan ancaq uzaqlaşdığı dərəcədə cazibəsi artan ülkülər(uğruna çalışılan) vəyadüşlərdir(gerçəkləşməsi istənən şey, ümid) Kəlimənin tam olaraq nə zaman, Harda və necə keçtiyi bilinməməklə birlikdə tarixi axış içərisində həmişə qərb yönündə irəliləmənin bir simvolu olmuşdur. İstanbul’un fəthi’ndən sonra, Qızılalma’nın, Roma da tapılan Saint-Pierre Kilisəsinin mehrabındakı altın top olduğu irəli sürülmüştür. Alma, türk və altay xalq inancında və mifologiyasında müqəddəs bir meyvədir. Alma, Olma, Ulma, Ulmo olaraq da deyilər. Monqolca Alıman (Alımah)dır. Meyvələrin anası və atası olaraq qəbul edilir. Ağacının çiçəkləri çəhrayı və ya ağ açar. Nüvəli müxtəlif rəngli meyvəsi olan bir ağacdır. Qadınla kişinin bir-birinə duyduğu sevginin simvoludur. Aqsaqqallının əlindən aldığı almanın qabığını yeyən sonsuz qadın əkiz doğurur. Qızılalma üçün ordulara qitələr aşmışdır. Nağıllarda həmişə cadulu almalar vardır. Sirrli bağlardan həmişə o oğurlanmış, üzərinə türkülər yandırılmış, qızların yanağı ona bənzədilmişdir. Dünyada ən çox növü olan ağac almadır. Ən çox yetişdirilən və ən çox yeyilən meyvə də odur. Yetkinləşməni təmsil edir. Növün hamısı, yer üzünə orta asiyadan yayılmış olub altay və qafqaz mənşəlidir. Qazaxıstanın paytaxtı Almatının köhnə adı Alma Atadır və almanın dünyaya buradan yayıldığına inanılar.Adəm ilə Həvvanın cənnətdə yedikləri qadağan meyvənin alma olduğu, qadağanın isə əslində cinsəlliyi ehtiva etdiyi, bu səbəblə də almanın cinsəlliyi simvolizə etdiyi iddia edilir.Yer üzündə az qala hər coğrafiyada yetişməsi onu bir simvola çevirmişdir və bir çox sivilizasiyada alma ilə əlaqədar əfsanə və nağıllara rast gəlinir. Alma sözü (Al) kökündən törəmişdir. Orta Asiya türkcəsindən dərhal bütün türk dillərinə eyni kökdən keçərək istifadə edilən ad Anadolu türkcəsində, Alma -> Əlma çevrilməsinə uğramışdır. Sözün kökündə; “almaq” felinin və meyvənin rəngini simvolik olaraq ifadə edən ”