MUSTECEP ULKUSAL ( Müstecip -Fazıl – Ülküsal) Güner Akmolla

Dobruca tatarlarının cetken Balabanlarından bırıncı aytılğan ad bo, çünkü Kültürümıznı canlandırdı, diyasporağa koyın collarını aştı, cemiyetler ve dergıler qurdı, milli duyğunu cüreklerge taqtı, “EMEL MECMUASINI” yarattı, Berlin’ge ketıp Qırım’nı tatarlar uşın ıstedı, dünya balabanlarına barlığımıznı tanıttı ve yorılmadan, son nefesıne qadar Vatan Davamıznı ve Haqqımıznı qonuştırdı. Anası, Şerife hanım, menım qartanamman, Munire hanımman abla-kardaşlar ve butun ayle bılgılerım anamdan, Munire’nın qızı Mahcübe’den tartıla.Bolay başladıq qıymetlı tercümelerımızge: 2006 da “ Qırım Türk Tatarları” (Dünü – Bugünü – Yarını) romence tanıtıldı; 2015 te on -line, 2018 de basım boldı “Hatıralar -Kırım Yolunda bir ömür” kitabı; kunımızdekı şalışmam “Dobruca’dakı Kırım Türklerınde Atasözler ve deyimler”, çünkü bu kitap Romanye de bırtane, o da qaderden mende saqlanğan. “Hatıralar’ında Qırım kokenını ve Azaplar,doğım koyını bolay tarif ete: “ Babamın babası Abdurrahman’dır. Abdurrahman’ın babası Hasan ve Hasan’ın babası Hayalî’dır. Hayalî ve Hasan Kırım’ın Canköy’üne bağlı bir köyde doğup yaşamışlardır.Köyün adını bilmiyo rum. Bunların Kazak soyundan (kabilesinden) olduklarını sanıyorum.Hasan’ın oğlu, yani babam Fazıl’ın babası Abdurrahman Kırım’ın aynı köyünde 1840 yılında doğmuş olsa gerektir. Canköy’ de ve civarı köylerinde yaşayan Türkler (Tatarlar), Kırım’ın Ruslara geçme sinden sonra “Hak Toprak” dedikleri
Osmanlı memleketlerine göç etmeye başlamışlardır.Dedem Abdurrahman da 1862 yılında Kırım’ın Orqapı ‘sından araba ile çıkıp Bucak (Besarabya ) topraklarını geçip ve Tuna’yı atlayıp Dobruca’ya çıkmıştır.O zaman oldukça işlek bir iskele olan Mangalya kasabasına yakın Sarıgöl köyüne
yerleşmiştir.Burada medrese açarak talebe okutmuş ve bir taraftan köyde imamlık yapmıştır.(…)
Doğduğum köy Azaplar’dır. Romen hükümeti adını 1935 ‘de “Tatar) olarak değiştirmiştir ( not: kanun 1918 den). O tarihte bütün köy, su, dağ, vs. adlarını romenleştirirken, Dobruca’nın en kalabalık,
zengin ve münevveri çok bu Kırım Türk köyünün adını halkına göre “Tatarul” şekline değiştirmiştir.Azaplar köyünün hangi tarihte kimler tarafından kurulmuş olduğunu tesbit etmek imkanını bu lamadım.Vaktiyle Yeniçeri ordu teşkilatında Azaplar bölüğü bulunduğu söylendiğine göre, Osmanlıların XIV. yy. itibaren Dobruca’yı işgal ve istila etmeleri sırasında Azepler tarafından kurulmuş olması ihtimalı vardır.”(s.13; s.31) Şanlı
Azaplar’ın şanlı evladından üyrendım 1900 lerde tarla ışlerını, tatar mektebının karakterlerını, hayatımızın Vatan asretımen keşkenını, ve, sonra yazdım “Tatarlar / Tatarii” tarihi romanımı, Şayp
romanımı da, ekişer cılt olarak. Sonsuz hürmetler!