Kelecekni tüşünmegen, onıñ oğrunda küreşmegen millet ğayıp ola
· Kelecekni tüşünmegen, onıñ oğrunda küreşmegen millet ğayıp ola
Bizim kelecegimiz ne olacaq? Bizni ne bekley? Alımız ne olacaq: ölecekmizmi, qalacaqmızmı? Bunıñ kibi sualler dünyada olğan er milletniñ ögünde tura ve olar er Allanıñ künü kelecegi içün areket ete, kerekli çareler köre.
Milletimizniñ ögünde bu sualler daa bir baş yüksek olıp tura, çünki biz sürgünlikke oğrağan ve büyük küçlüklernen vatanımızğa qaytıp ve yigirmi yıldan berli daa keregi kibi yerleşamağan, aq-uquqlarımızğa daa irişamağan halqmız, onıñ içün yuqarıdaki sualler bizni daa pek raatsızlay.
Epimizniñ evlâtları bar ve olarnıñ boğazını baqmaqnen boyun borcumız bitmey. Balalarımıznıñ ileride kim olacağını, nasıl cemaat içinde yaşaycağını tüşünmek kerekmiz, bu bizni raatsızlamaq kerek, eyecanlandırmaq kerek, yuqumıznı bölmek kerek.
Yaşlarımız ve qızlarımıznı assimilâtsiya degen ajdağadan qurtarmaq içün ne yapmaq kerek degen sual bizge asıl raatlıq bermemek kerek, çünki o canavar balalarımıznı birer-birer qolumızdan çekip alıp yutıp yibere. Assimilâtsiyanıñ pancasından halqımıhnı qurtarmaq bizim birinci vazifemiz olmalı, dostlar.
Eger biraz daa közümizni açmasaq, soñ keç olacaq, soñ ağlasaq da, sızlasaq da faydası olmaycaq, biz millet olaraq ğayıp olacaqmız.
Bugün assimilâtsiyadan qurtulmaq içün daa keç degil, onıñ başına yetecek kibi çareler bar, olarnı yapmaq kerek:
Birincide, napıp-yapıp tilimizni coymamağa tırışmaq kerekmiz, evimizde qoranta azalarınen, hususan balalarımıznen, mümkün olğanı qadar, başqa milletler kibi, öz tilimizde laf etmek kerekmiz. Aqşamlarımız tek televizor baqmaqnen keçmesin, toplaşıp, öz tilimizde yazılğan bir kitap oqumaq da adet olsun. Gazetalarımıznı, jurnalımıznı alayıq, oquyıq. Evimizde tilimizniñ luğatları olsun, söz baylığımıznı arttırıp turayıq. Balalarımız şiirler, yırlar ezberlesin ve ezberden bizge aytsın.
Ekincide, bizge dedelerimizden asabalıq qalğan adetlerimizni balalarımızğa ögreteyik, bilsinler, güzel adetlerimizni kütsünler.
Üçüncide, halqımıznıñ aq-uquqlarını, aqiqiy tarihımıznı, yadikârlıqlarımıznı, camilerimizni, toponimikamıznı qaytartmaq içün qalemlerimizni oynatmaq kerekmiz. Bu işni biri yapar dep beklep oturmaq olmaz, er adam qolundan kelgenini yapmaq kerek, devlet organlarına yazmaq kerek, olarğa istegimizni, arzu-niyetimizni bildirip turmaq kerekmiz. Bizde: “Bir atnıñ tozu çıqmaz” – deyler, bu pek doğru laf, bir adam, eki adam, on adamnıñ bu işte can küydürgeninden fayda az. Birlik olıp, er birimiz, epimiz areket etsek, mektüpler yazsaq, daa başqa çareler körsek – bu bir sel kibi “olarnıñ” başına tökülir, soñ “olar” bizim meselemizni baqmağa mecbur olur.
İndemeyip otursaq, bularğa bir şey kerekmey eken dep, olar da indemeyip oturır, çünki vaqıt olarnıñ faydasına işley.
Fotoğraf : Edem Kishveev
Menba : Seyran ocanıñ dersleri medeniye.org
· Келеджекни тюшюнмеген, онынъ огърунда курешмеген миллет гъайып ола
Бизим келеджегимиз не оладжакъ? Бизни не беклей? Алымыз не оладжакъ: оледжекмизми, къаладжакъмызмы? Бунынъ киби суаллер дюньяда олгъан эр миллетнинъ огюнде тура ве олар эр Алланынъ куню келеджеги ичюн арекет эте, керекли чарелер коре.
Миллетимизнинъ огюнде бу суаллер даа бир баш юксек олып тура, чюнки биз сюргюнликке огърагъан ве буюк кучьлюклернен ватанымызгъа къайтып ве йигирми йылдан берли даа кереги киби ерлешамагъан, акъ-укъукъларымызгъа даа иришамагъан халкъмыз, онынъ ичюн юкъарыдаки суаллер бизни даа пек раатсызлай.
Эпимизнинъ эвлятлары бар ве оларнынъ богъазыны бакъмакънен боюн борджумыз битмей. Балаларымызнынъ илериде ким оладжагъыны, насыл джемаат ичинде яшайджагъыны тюшюнмек керекмиз, бу бизни раатсызламакъ керек, эеджанландырмакъ керек, юкъумызны больмек керек.
Яшларымыз ве къызларымызны ассимиляция деген аждагъадан къуртармакъ ичюн не япмакъ керек деген суаль бизге асыл раатлыкъ бермемек керек, чюнки о джанавар балаларымызны бирер-бирер къолумыздан чекип алып ютып йибере. Ассимиляциянынъ панджасындан халкъымыхны къуртармакъ бизим биринджи вазифемиз олмалы, достлар.
Эгер бираз даа козюмизни ачмасакъ, сонъ кеч оладжакъ, сонъ агъласакъ да, сызласакъ да файдасы олмайджакъ, биз миллет оларакъ гъайып оладжакъмыз.
Бугунь ассимиляциядан къуртулмакъ ичюн даа кеч дегиль, онынъ башына етеджек киби чарелер бар, оларны япмакъ керек:
Биринджиде, напып-япып тилимизни джоймамагъа тырышмакъ керекмиз, эвимизде къоранта азаларынен, хусусан балаларымызнен, мумкюн олгъаны къадар, башкъа миллетлер киби, озь тилимизде лаф этмек керекмиз. Акъшамларымыз тек телевизор бакъмакънен кечмесин, топлашып, озь тилимизде язылгъан бир китап окъумакъ да адет олсун. Газеталарымызны, журналымызны алайыкъ, окъуйыкъ. Эвимизде тилимизнинъ лугъатлары олсун, сёз байлыгъымызны арттырып турайыкъ. Балаларымыз шиирлер, йырлар эзберлесин ве эзберден бизге айтсын.
Экинджиде, бизге деделеримизден асабалыкъ къалгъан адетлеримизни балаларымызгъа огретейик, бильсинлер, гузель адетлеримизни кутьсюнлер.
Учюнджиде, халкъымызнынъ акъ-укъукъларыны, акъикъий тарихымызны, ядикярлыкъларымызны, джамилеримизни, топонимикамызны къайтартмакъ ичюн къалемлеримизни ойнатмакъ керекмиз. Бу ишни бири япар деп беклеп отурмакъ олмаз, эр адам къолундан кельгенини япмакъ керек, девлет органларына язмакъ керек, оларгъа истегимизни, арзу-ниетимизни бильдирип турмакъ керекмиз. Бизде: “Бир атнынъ тозу чыкъмаз” – дейлер, бу пек догъру лаф, бир адам, эки адам, он адамнынъ бу иште джан куйдюргенинден файда аз. Бирлик олып, эр биримиз, эпимиз арекет этсек, мектюплер язсакъ, даа башкъа чарелер корьсек – бу бир сель киби “оларнынъ” башына тёкюлир, сонъ “олар” бизим меселемизни бакъмагъа меджбур олур.
Индемейип отурсакъ, буларгъа бир шей керекмей экен деп, олар да индемейип отурыр, чюнки вакъыт оларнынъ файдасына ишлей.
Фотогъраф : Эдем Кисхвеэв
Менба : Сейран оджанынъ дерслери медение.орг
