ESKİ QIRIM – ESKİ KIRIM
Evel zamanlarda Solhat adı ile belli olğan. Endi peyda olğanınen Solhat – çoq cemiyetli ve tilleri çoq olğan şeher edi. Zaman ile Solhat şeheri inkişaf etip, büyük iqtisadî merkezge çevirilgen. Mında zenginler ve esnafçılar içün evler qurulğan, bazirgânlarğa satmaq içün yer ayırılğan. 1253 s. Batu hannıñ emiri ile Solhat’ta büyük saray köterilgen. Ondan soñ Solhat adı ile beraberlikte Qırım adı qullanılğan. Solhat-Qırım haqqındaki şan-şühret, asılı qıpçaqlardan olğan Mısır memlük sultanı Al-Melik Beybars’qa da yetip bardı. O, öz tarihiy vatanında özüniñ adını ebediyleştirmek içün ve Solhat-Qırım şeheriniñ ehalisini müslümanlıqqa döndürmek içün bu yerde büyük cami qurdura. Mermerden ve çeşit qıymetli madenlerden yasalğan caminiñ duvarları bu vaqıtqa qadar böyle güzellikni körmiyegen ve suvğa, ösümliklerge inanğan insanlarnı teren hayrette qaldırğan. Eski Qırım şeherindeki zemanevi Lenin ve Daçnaya soqaqlarında Qurşun Cami adlı caminiñ qalımtıları halâ daha saqlanıp qalğan. Böyle ad berüvniñ sebebi – bu cami qurulğanda taşlar arasındaki deliklerge qurşun tökip qapatqan ekenler. Eski Qırım’nıñ diqqatqa layıq daha bir yeri – kervansaraydır. XIV asırda peyda olğan bu qurulğan merkez – iqtisadiyatnı inkişaf ettirgen ve alış-veriş münasebetlerni pekitken qocaman bazar edi. Bu yerde çeşit memleketlerden ketirilgen basmalar, kilimler, maqatlar, savut-saba, ilvanlar ve diger, insannıñ ömürinde zarur şeylerni satqanlar. Qırım Hanlığı mustaqillikni qazanğan soñra, 1428 s. birinci Qırım hanı I Hacı Geray tahtqa oturğanınen hanlığınıñ merkez şeheri başta Qırq Yer ve soñ Bağçasaray ola, Solhat-Qırım şeeriniñ ehemiyeti hala daha evelkisi kibi büyük olsa da, faqat endi bütün mühim siyasî ve tarihî vaqialar Bağçasaray’daki Hansaray’ğa keçeler.
Şeher ise Eski Qırım dep adlandırıla.
