AÇLIQ, FUQARELİK, ÖKSÜZLİK AQQINDA

Aç qadrini toq bilmez.
Aç ayuv oynamaz.
Açnıñ közüne yuqu kirmez.
Açqa qazan astırma,
Toñğanğa ot yaqtırma.
Bir açlıqnıñ bir toqluğı da bar.
Baynıñ parası çoq,
Fuqareniñ – balası.
Fuqareniñ baylığı – sağlığıdır.
Öksüz ölmez – örselenir, kün körer.
Öksüzge aqıl ögretken çoq, ötmek bergen yoq.
Fuqareniñ torbası bir vaqıt tolmaz.
Fuqarelik öldürmey, lâkin küldürmey de.
*****
Aç tilkiniñ tüşüne tavuq kelir.
Aç köp aşar, açuvlı köp söyler.
Ayaqqa tartsañ başqa yoq,
Qaşqa tartsañ – ayaqqa.
Asra qarğanı – közüñni çoqur.
Analı bala özü toq,
Anasız bala közü toq.
Anasız bala – bahtsız bala.
Açqa kim berse aş – o qardaş.
Yırtıqnı yamasañ da bilinir, qaplasañ da körünir.
Toqluq yaraştırır,
Açlıq talaştırır.
Fuqareleşseñ – ne tuvğanıñ tapılır, ne dostuñ.
Öksüzniñ öpkesi qattı olur.
Öksüz bala aşqa toymaz.
Öksüzniñ tili accı olur.
Öksüzni ağlatma.
Yip ince yerinden üzülir.
Eni kelse – boyu kelmez,
Boyu kelse – eni kelmez.
Fuqarelik – ottan kölmek.
Fuqareniñ sığırı er vaqıt qısır.
Ştansıznıñ aqlından künde altı arşın bez keçer.
Babasız qalğan öksüz degil,
Anasız qalğan – öksüzdir.
Bugünge bar, yarınğa yoq.
Bir yamavda qırq teşik.
Damğa çıqsa, yerde qalacaq papuçı yoq.
Barlıq sevdire, yoqluq küydüre.
*****
Aç tavuq tüşünde tarı körer.
Altın – kümüş taş eken,
Arpa-kürpe aş eken.
Baynıñ keyfi kelgence,
Carlınıñ canı çıqar.
Fuqareniñ malı başı ucunda.
Özü toysa da, közü toymaz.
Ögey ana öleyatsañ suv bermez.
Öksüzni acığan çoq olur.
Başını sıypağan yoq olur.
Açnıñ közü aşta.
Aç qarın aş saylamaz.
Boş çuval tik turmaz.
Qaranlıqta aşalğan aş –
Ğariplikte yaşalğan yaş.
Canı yanğan tañrısını qarğar.
Yamamağa yamavlıq tapsam, fuqare de olmaz edim.
El qolunen quş toymaz.
O da vaqıtında bulunmaz.
Fuqarelik ayıp degil, tenbellik ayıptır.