YAÑI KELİNLERGE QULLANILĞAN ADETLER
Ananeler er halqnıñ eñ büyük zenginligidir. Urf-adetler ise onların keçmişini al-azırda akis köstergen küzgüsidir. Bu zenginlikler ise kelecek nesillerimizge berilecek eñ müim miraslarımızdır. Episi türk milletlerde olğanını kibi qadın tatar türklerde de qorantanıñ baş tacıdır. Bu sebeple de qadınların alışqanlıqlarına ve zekâsına çoq itibar kösterilir. Tatar urf-adetlerine köre kelin evlengenden soñra ertesi künü, evine eñ yaqın quyudan su ketirmek mecburiyetindedir. Suyu tökmeyip ketirmek bir marifettir. O kün maalleliler yañı kelinni közeterler: yürüşine, vucudına ve qabiliyetine baqarlar.
Kelinge öz istidatıni ve güzelliğini o kün er keske isbatlamaq kerek. Bir diger anane ise yañı kelinge laqşa kestirmek. Laqşalar dane-dane ve ince kesilecekler. Keskende pıçaq hamurdan ayırılmacaq. Bu da kelinniñ aşhane marifetiniñ isbatıdır. Ayrıca tatar türklerde qız balalar kiçik yaşından itibaren tikme ve nağış işlerini ögrenmek kerekler. Kelin kelgen evde bu qabiliyetini de sergilemek kerek. Ciyez sandığı açılğan zaman içinden eñ az 20 dane nağışlı silecek çıqmasa “tenbel kelin” derler.
Genç evlilerni ufaq balaları doğğan zaman, doğar doğmaz ufaq balanı ağzına bal ve sarı yağ sürterler. Bu ise kelecek ayatında barlık ve toqkluq içinde yaşacaqnı añlama kele. Tatarlar ufaq balanı qırqını çıqqana qadar kimsege köstermezler. Nazarnı ve kem közlerni teserine inanırlar. Bulardan qorumaq içün de yastıqnıñ altına demirden kesici aletler (pıçaq, maqas) yerleştirler. Bebeyni adını da qırqı çıqsa qoyulur. Ad saylağanda bebeyni şahsiyetine ve daa soñraki ayat akımına akis olacaqnı tüşüngenler içün baştan ufaq balanı qulağına ismini bağırıp söylerler. Bebey eşitken zaman külümsirese begengenini ve kelişkenini, ağlasa da begenmeyip, kelişmegenini tüşünürler ve başqa isim qıdırmağa başlarlar. İsim qararı berilse yaqın soylarnı ve qomşularnı çağırırlar ve imamnen beraber ezan çağırıp bebeyni qulağına üç kere ismi söylep ad qoyarlar. Aynı zamanda qorantanıñ kiçikleri tahta bir tasla kelgenlerden para toplarlar.
Tatarlar musafirseverlik çoq müim bir unsurdır. Yañı kelgen kelinlerni musafir qarşılama sanatlarına da diqqat eterler. Musafirge başta sofra donatırlar, aşatıp-içirirler daa soñra subet eterler. Tatarlarda ayaqta turıp subet etilmez ve ayıplanır. Atta “musafir sevmegen insan degildir” kibi atalar sözü bile bardır.
Bunıñ kibi ananelerni vaqtınen küçlenip devam etmesi tatarlarnıñ urf-adetlerge olğan vefadarlıqnı ve sadaqatnı köstergiçidir.
