Qırımtatar Tilinde Yılnıñ Ayları
Yılnıñ ayları
•Yanvar (qara qış ayı) : Yanvar ya da qara qış ayı – seneniñ ilk ayıdır. 31 künden ibarettir.
Yanvar adını Roma qapı tañrısı Yanustan ala. Original Roma taqviminde 10 ay (304 kün) bar edi. Romalılar qış mevsimini aysız bir zaman olaraq bile ediler. M.E. tahminen 700-lerde Romulustan soñra kelgen qıral Numa Pompilius, taqvimniñ standart qameriy sene (364 kün) ile izalanması içün Yanvar ve Fevral aylarını qoşqan. Çift sayılarğa qarşı batıl itiqatı olğan Romalılar senege bir kün daa qoşıp kün sayısını 365-ge çıqardılar.
• Fevral (kiçik ay) : Fevral ya da kiçik ay – Grigorian taqvimge köre seneniñ ekinci ayı. Dört senede bir 29, diger senelerde 28 künden ibaret.
•Mart (saban ayı) : Mart ya da saban ayı – seneniñ üçünci ayı olıp 31 künden ibaret.
• Aprel (çiçek ayı) : Aprel ya da çiçek ayı – seneniñ dördünci ayı olıp 30 künden ibaret. Aprel adınıñ latince “Aprilis”ten kelgeni rivayet olunır. Latince aperire (açmaq); tereklerniñ çiçek açmağa başlağan mevsimni ifade ete.
• Mayıs (quralay) : Mayıs ya da quralay – seneniñ beşinci ayı olıp 31 künden ibaret. Mayıs adı Roma bereket tañrıçası Bona Deaman beraber, Yunan tañrıçası “Mayanıñ ayı” añlamında Latince “maius mensis”ten kelir.
• İyün (kiraz ayı, ilk yaz ayı) : İyün, kiraz ayı ya da ilk yaz ayı – seneniñ altıncı ayı olıp 30 künden ibaret. İyün adı Yupiterniñ apaqayı Roma tañrıçası Yunodan kelir.
•İyül (oraq ayı): İyül ya da oraq ayı – yılnıñ yedinci ayı olıp 31 künden ibarettir. İyül adı Roma Cumhuriyetiniñ lideri olğan Gay Yuliy Tsezar isminden kele.
• Avgust (arman ayı): Avgust ya da arman ayı – seneniñ sekizinci ayı olıp 31 künden ibaret. Avgust adı Roma İmperiyasınıñ lideri olğan Avgustustan kelir.
• Sentâbr (ceviz ayı, ilk küz ayı) : Sentâbr, ceviz ayı ya da ilk küz ayı – seneniñ doquzıncı ayı olıp 30 künden ibaret. Sentâbr adı Latince septimus (yedinci) sözünden kelir.
• Oktâbr (ekin ayı, orta küz ayı) :Oktâbr, ekin ayı ya da orta küz ayı — seneniñ onuncı ayı olıp 31 künden ibaret. Oktâbr adı Latince octavus (sekizinci) sözünden kelir.
• Noyabr (boş ay): Noyabr ya da boş ay — seneniñ on birinci ayı olıp 30 künden ibaret. Noyabr adı Latince nonus (doquzıncı) sözünden kelir.
• Dekabr (aralıq ayı, ilk qış ayı): Dekabr, aralıq ayı ya da ilk qış ayı — seneniñ on ekinci ayı olıp 31 künden ibaret. Dekabr adı Latince decimus (onuncı) sözünden kelir.
