Borçalı Türklerinin ünlü düşünürü Cemal Mustafayev TÜRKSOY’da anıldı
Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY tarafından düzenlenen “Türk Dünyası Öncüleri” konferans dizisinin 8’incisi Gürcistan’daki Borçalı Türklerinin temsilcisi Prof. Dr. Cemal Mustafayev’e ithaf edildi.
TÜRKSOY Genel Sekreteri Büyükelçi Düsen Kaseinov’un evsahipliğinde düzenlenen konferansa, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yalçın Topçu, AK Parti İstanbul Milletvekili ve Türkiye-Azerbaycan Parlamentolararası Dostluk Grubu Başkanı Şamil Ayrım, Borçalı Dernekleri Başkanı Zelimhan Mehmetli, Borçalılı şair Osman Ahmetli, Y. Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Oğuzhan Aydın, Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan’dan çok sayıda sanatçı ve davetli katıldı.
Konferansta açılış konuşmasını yapan Düsen Kaseinov, Türk halklarının köklü bir tarihe sahip olduğunu ve geniş bir alana yayıldığını vurgulayarak, Türk halklarının sadece Türk cumhuriyetlerinde değil Gürcistan, Rusya, İran, Irak, Bulgaristan, Yunanistan gibi komşu ülkelerde yoğun bir şekilde bulunduğunu kaydetti.
– “ Borçalı, Türkiye ile Gürcistan, Azerbaycan ile Gürcistan arasındaki gönül köprüsüdür”-
Gürcistanın Borçalı bölgesinde de zengin Türk mirasını kendisnde yaşatan geniş bir türk topluluğunun yaşadığını vurgulayan Kaseinov, “ Borçalı, Türk kültür mirasının zengin olduğu bir bölgedir. Burada Azerbaycan ağzı ile Anadolu Türkçesinin en safı, en temizi konuşulmaktadır. Burada gelenekler bin yılı aşkındır bozulmadan devam ettiriliyor. Aşıkları ile, şairleri ile meşhur olan Borçalı, Türkiye ile Gürcistan, Azerbaycan ile Gürcistan arasında adeta bir gönül köprüsü işlevi görüyor.” diye konuştu.
Borçalının Türkiye’de yeterince tanınmadığına da dikkati çeken Kaseinov, konferansın amacının Gürcistan’da yaşayan Türk topluluğunu yakından tanımak, kültürel mirasımıza dikkat çekmek ve Borçalı’nın büyük evladı Cemal Mustafayev’in emekleri ve bıraktığı eserleri üzerinden Borçalı Türklerini tanıtmak olduğunu belirtti. Bu yıl 25. yılını kutlayan TÜRKSOY’un faaliyet yılları süresince yüzü aşkın isme dair bu tür toplantı düzenlendiğini, ancak yine de bu çabalar yeterli olmadığını dile getiren Kaseinov, “Geleceğimizi birlikte inşaa etmek, yarınlara birlikte yürümek için türk kültürüne hizmet etmiş ve önemli eserler bırakmış büyüklerimizi daha iyi tanımamız gerekmektedir.” dedi.
-“Cemal Mustafayev Türk Dünyası irfan hocalarının felsefi dünyasını gençlere aktarmıştır”-
Kaseinov, “Cemal Mustafayev hayatı boyunca Türk Dünyası’nın başta dünyaca ünlü şair ve filosofu Nizami Gencevi olmakla, bir çok irfan hocalarının felsefi dünyasını araştırmış, bu fikirleri en güzel ilmi dilde topluma ulaştırmıştır, özellikle dahilerin yüksek ahlaki düşüncelerinin gençler arasında tebliğine çalışmıştır. Aşık sanatının beşiği sayılan Borçalı Türkleri için Prof. Dr. Cemal Mustafayev’in ne kadar yüce bir şahsiyet olduğunu anlamak için, her bir Borçalı Türkünün dilinde ona “Dede Cemal” ismiyle müracaat etmesini görmek yeterlidir. “ şeklinde konuştu.
“Borçalı her türlü etkiye karşı saf Türk kültürünü korumayı başarmıştır”
Konuşmasında, Türk Dünyası ile ilgili birbirinden başarılı çalışmalara imza atan ve Türk Dünyası’nın UNESCO’su gibi faaliyetini sürdüren TÜRKSOY’a teşekkürlerini sunan Yalçın Topçu, “Büyük Türk Dünyası’nın adeta hafızası ve hazinesi gibi çalışan TÜRKSOY, bugün bizleri ömrünü Türk Dünyası’na hizmete adamış merhum Prof. Dr. Cemal Mustafa Bey’i anmak ve anlatmak üzere siz değerli katılımcılarla bir araya getirdi. TÜRKSOY var olsun, hizmetleri daim olsun inşallah” dedi. Kendisinin de bir Ahıska Türkü ailenin çocuğu olduğunu hatırlatan Topçu, “Borçalı bölgesi ve dolayısıyla bugünkü komşumuz Gürcistan’ın Mesketya olarak ifade ettiği Ahıska bölgesi benim ata ocağımdır. Borçalı’da yaşayan Karapapak Türkleri de benim öz kardeşlerimdir. Cemal Hoca gibi nice kahraman ve münevver vatan evlatlarını yetiştiren bu güzide bölgemizin değerli evlatları, her türlü etkiye karşı saf Türk kültürünü korumayı başarmıştır. Borçalı, halen her şeyiyle Türk, her muhitinden Türklük akan bir kadim medeniyet otağıdır. Baskılar, kozmopolit kültürel ortam ve maddi imkânsızlıklara rağmen asla değişime uğramadan yaşadığı ülkeye ve millete asla ihanet etmeden, Türklüğün bayrağını dalgalandıran Karapapak kardeşlerimizle gurur duyuyorum” şeklinde konuştu.
-“Kültürümüzü yeni nesillere aktarmak durumundayız”-
TÜRKSOY’un üstlendiği görevin önemine vurgu yapan ve Türk Dünyası’na destekleri için Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Topçu’ya da teşekkürlerini ileten AK Parti İstanbul Milletvekili Şamil Ayrım, “TÜRKSOY tarafından düzenlenen bu toplantıları çok önemsiyoruz. Yıllarca Türk Dünyası’na emek vermiş, eserler bırakmış ama maalesef unutulmuş olan değerlerimiz var. Bu toplantıların önemli yanı bu unutulmuş değerlerimizi genç kuşaklarımıza hatırlatmasıdır. Bu yıl 25. yaşını kutladığımız TÜRKSOY çok önemli çalışmalara imza atmış ve bugün de “Türk Dünyası’nın Öncüleri” konferansıyla bizleri bir araya getirmiştir. Baktıkça gururlanıyoruz; çünkü biz geçmişimizi, kültürümüzü yeni nesillere aktarmak durumundayız. Eğer bunları başaramazsak yaptığımız çalışmalar, emekler boşa gider” dedi.
-“ Borçalı Türkleri, Dede Korkut ruhunu yaşatan, kaynak suyu gibi berrak, katıksız bir Türk topluluğudur”-
“Borçalı Cemiyeti ve kadim Türk yurdu Borçalı halkı adına” konferans katılımcılarını selamlayan Zelimhan Mehmetli, TÜRKSOY’ un kuruluşundan bu yana ortak tarih, kültür ve sanatın gelişimi için yaptığı çalışmaların memnuniyet verici olduğunu belirtti.
Borçalı Türklerinin bulundukları bölgede binyıllardır Türk kültürünü koruyup yaşattıklarını dile getiren Mehmetli, “ Borçalı tarihçilerin verilerine göre 3000 yıldır Türklerin meskunlaştığı coğrafyadır. Gürcü, Azerbaycan, Arap tarihçilerin kaynaklarına göre Türklerin burada yerleşimi 3000 yılı geçmektedir. Türkler bu coğrafyada uzun yıllar yerleşmeseydi derin kültür ve geleneklerini bu denli yaşata bilmez, aşıklık geleneklerini bu denli geliştiremezlerdi. Kendi dillerinde olan incelikleri, kendi müzik aletlerindeki inceliklerini koruyamazlardı. Borçalı Türkleri kendilerinde Dede Korkut ruhunu yaşatan kaynak suyu gibi berrak katıksız bir Türk topluluğudur. “ diye konuştu.
-”Mustafayev sevgisinin kökeninde göründüğü gibi olmak yatıyor.”-
Bugün 90. doğum yıldönümünde andıkları Cemal Mustafayev hakkında bilgi veren ve Borçalı’nın yetiştirdiği en önemli değerlerden biri olduğunu vurgulayan Zelimhan Mehmetli, “ Cemal Mustafayev, Borçalıda dünyaya gelen, yediden yetmişe herkesin sevgisini kazanan birisiydi. Mustafayev sevgisinin kökeninde göründüğü gibi olmak yatıyor. Kaleme aldığı değerlere uygun yaşamak yatıyor. Gerçeğin ve saygının yanında duruşu yatıyor. Mustafayev gerçekle adaletin eşit dağıtıldığı toplumların geliştiğini vurgulamıştır. Cemal Mustafayev, gönlü toprak sevgisi, halk sevgisiyle zengin biriydi. Felsefe Bilimleri doktoru olarak Yunan, Doğu, Batı felsefelerine hakim olmuş ve kendi eserlerinde doğu felsefesini yüceltmiş birisiydi. Eserlerinde doğu ahlakı, Türk ahlakını her zaman örnek göstermiştir.” şeklinde konuştu.
-“Aşıklarımız Ahmet Yesevi’nin Anadolu’daki mirasçılarıdır”-
Borçalı’nın en önemli kültürel zenginliklerinden biri olan aşıklık geleneği hakkında ildiri sunan Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Oğuzhan Aydın, Hoca Ahmet Yesevi’nin Türk Dünyası’ndaki yerine vurgu yaparak, Türkistan’da Buhara’da ve bütün Türk Dünyası’nda 99 000 Alperen yetiştiridiğini ve aynı zamanda birer ozan bu alperenlerin Anadolu’nun Sultan Alparslan tarafından maddi fethinden önce manevi fethini tamamlıdıklarını dile getirdi.
Yesevi’nin alparenlerinin Anadolu’daki aşıklık geleneğinin öncüleri oolduğuna dikkati çeken Aydın, “Aşıklarımız, ozanlarımız Ahmet Yesevi’den el aldılar. Yesevi’nin Anadolu daki mirasçıları; Yunus Emre, Hacı Bektaş,Hacı Bayram, Balkanlardaki mirasçıları Sarı Saltuk ve onların mirasçıları Karsda Şemlik, Erzurum da Sümmani. Bunlar Anadolu’nun manevi direkleri. Bundan dolayı bizde üç B kuralı vardır. Türkler medeniyetlerini Buhara’da doğurdular, Buhara’dan Bursa’ya aktardılar ve Bursa’dan Bosna’ya taşıdılar. Bu ilmi, kültürü, irfanı taşıdılar.Türk milleti geleneği ile, karakteri ile, kültürü ile güçlü bir millettir. “ şeklinde konuştu.
-” Kadim, ulu, öksüz Borçalı’nın sahipleri TÜRKSOY çatısı altında”-
Konferansta yapılan konuşmalar nedeniyle duygulu anlar yaşadığını vurgulayan Borçalı Aşıklar Derneği Başkanı, şair Osman Ahmetoğlu, “Ebeveynlerini kaybettikten sonra tekrar bulan bir çocuğun duyguları ile aynı duyguları yaşadığını” dile getirdi.
“Kadim, ulu, öksüz Borçalı’nın sahiplerini burada, TÜRKSOY çatısı altında buldum” diyen Ahmetoğlu, “Şu an, annesini bulmuş çocuğun duyguları gibi sizleri bağrıma basıyorum. Bugün benim en mutlu günümdür. Bana bu duyguları yaşattığınız için başta TÜRKSOY olmak üzere tüm Türk Dünyası’nı bağrıma basıyor, teşekkür ediyorum. Bir saz, bir söz olmak istiyorum, şu anda mutluluktan uçuyorum.” ifadelerinde bulundu.
Borçalıda, Cemal Mustafayev’in öğrencilerinden biri olarak büyüdüğünü ve Türk Dünyası sevdalısı olduğunu belirten Ahmetoğlu, konuşmasında Borçalı ve Cemal Mustafayev’e yazdığı şiirlerini okudu.
Konuşmaların ardından aşıklık geleneğini temsilen Gürcistan’dan Nargile Mehtiyeva, Türkiye’den Selahattin Dündar ve Azerbaycan’dan Termeyhan Kurbanov tarafından aşıklık sanatının farklı örneklerinin sergilendiği mini konser gösterisi düzenlendi. Borçalıdan gelen Sarvan folklor dans grubu da sergiledikleri geleneksel danslarıyla konferansa renk kattı.
Etkinliğin sonunda TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov, şair Osman Ahmetoğlu’na TÜRKSOY tarafından yaptırılan Molla Penah Vagif madalyası takdim etti.
