Hıdırlez – Kıdyrlez – Qıdırlez ; Kırım Tatar ve Türk halklarının ana bahar bayramıdır
Hıdırlez ,Kırım, Hıdrellez, Kıdyrlez, Qidirlez ; Türk halklarının ana bahar bayramıdır . Bahar bayramı, ekim bayramı. Kırım Tatarları her yıl Mayıs ayının ilk Cuma günü, Gagavuzlar ise 23 Nisan’da (6 Mayıs) kutlama yapmaktadır . Şarkılar, danslar, yarışmalar, ziyafetlerle kutlanır.
Kökeni ve adı
Bu bayram , İslam peygamberleri İlyas (a.s.) ve Hızır (a.s.)’ ın yeryüzünde buluşmasıyla özdeşleşmiştir . Efsaneye göre İlyas, Batı’dan gelen suyun ve hayvanların koruyucusu, Hızır ise Doğu’dan gelen insanların koruyucusudur. “Hızırlez” ismi bu iki peygamberin isminin birleşmesinden oluşmuştur. Hıdırlez kutlamalarının ilk günü, efsaneye göre mayıs ayının ilk haftasına denk gelen buluşma gününe denk gelir.
Töre
Bu gün birçok gelenek ve ritüelle ilişkilendirilir. Ev temizliği, yöresel yemekler. Milli şarkılar, danslar, spor müsabakaları, ateş üzerinden atlama, fal bakma.
Kutlama
Kureş
Bu sabah her aile kendi evini temizliyor. Ayrıca çeşitli yemekler de pişirilir: kalakay , kobete , sari-burma . Akşam namazından sonra köyün en saygıdeğer kişisi bir ateş yakar, önce kendisi ateşin üzerinden atlar, ardından bütün erkekler, gençler ve oğlanlar atlar . Ateş biraz sönünce kadınlar ve kızlar atlıyorlar
Hıdırelez’de önemli bir gelenek, geleneğe göre yaşlı erkekler tarafından önceden pişirilen geleneksel kalakai ekmekleriyle ( Kırım: Һәлакай ) fal bakmaktır. Efsaneye göre kalakay, gelecekteki hasadı tahmin eder. Kalakay ön tarafı yukarı bakacak şekilde düşerse hasat olur, ancak arka tarafı yukarı bakacak şekilde düşerse bu yıl zayıf bir hasat beklemeliyiz .
Büyük katılımlarla, ulusal şarkılar ve danslarla kutlanır. Spor müsabakaları ve güreşler düzenlenmektedir . Komşular birbirlerine ev yapımı pasta ikram ediyor. Güvercinleri mavi gökyüzüne salıyorlar. En büyük toplantılar halkın tarihi başkenti Bahçesaray’da gerçekleşiyor
Erkekler arasında kızlara mendil verme geleneği vardı; Eğer bağışçı kendi elleriyle işlediği mendilleri bağışlayana geri verirse bu bir sempati göstergesi olarak değerlendirilirdi.
