Tuzlu Qave Adisesi
Bir yigit bayram tedbirinde bir qıznı kördi. Qız güzel olğanından etrafında çoq yaş oğlan bar edi. Tedbirniñ soñunda qıznı qave içmege davet etti. Qız tedbir boyunca iç diqqatını çekmegen oğlannıñ davetine şaşırğan, ve ayıp olmasın dep, qabul etti. Yaqında yerleşken qavehanege kirip oturdılar. Yaş oğlan eyecanından laf etip olamay edi, qız ise buña raatsız olğan. “Men endi keteyim” aytacaq olğanda, oğlan birden qave sımarladı. “Maña biraz tuz ketiriñiz, qavege qoyacam”, – dedi oğlan.
Böyle etip, yanındaki er kesni şaşırttı. Yigit utanğanından qıp-qırmızı oldı, lâkin tuznı qavege qoyğan soñ içmege başladı. – Acayıp bir ağız dadınız bar, – dedi qız meraqnen. Yaş oğlan böyle añlattı: “Balalıqtan berli deñiz kenarında yaşay edim. Ep deñiz yanında oynay edim. Deñizniñ tuzlu dadı ağzımdan iç eksilmedi. Bu dadnı pek sevdim. Qavege de tuznı bunıñ içün qoyam. Ne vaqıt tilimde o tuzlu dadnı is etsem, balalığımnı, deñiz kenarındaki evimizni, bahtlı qorantamnı aqlıma ketirem. Anamnen babam alâ daa o deñiz kenarında aşaylar”. Bunı añlatqanda oğlannıñ közleri yaşlandı.
Qız da tesirlendi. İçini açıp, evini, qorantasını añlatqan adam evni ve qorantanı sevgen biri olmalı. Bu subet güzel bir beraberliginiñ başlanğıçı oldı. Körüşmege devam ettiler. Masalda olğanı kibi, oğlan şahzade ile qız şahzade evlendi. Ayatnıñ soñuna qadar bahtlı yaşadılar. Qız er vaqıt qave yapqanda içine bir qaşıq tuz qoya edi. Çünki ömür arqadaşınıñ böyle sevgenini bile edi.
Qırq yıldan soñ adam dünyağa közüni yumdi. “Men ölgen soñ bunı aç” dep, apayına yazıp qaldırğan bir mektüp bar edi. Mektüpte böyle dey edi: “Sevgilim, bir danem. Bütün ayatımıznı bir yalan üzerinde qurğanım içün afu et. Saña tek bir kere yalan ayttım. O da tuzlu qavenen bağlı. İlk kere körüşken künümizni hatırlaysıñmı? O qadar eyecanlı edim ki, ağzımdan şeker yerine tuz çıqtı. Sen ve er kes maña baqqanda lafnı deñiştirmege utandım ve o yalanğa devam etim. Bu yalannıñ bizim ayatımıznıñ temeli olacağı iç aqlıma kelmegen edi. Saña çoq kere kerçekni añlatmağa istedim, amma er sefer qorqumdan vazgeçe edim. Artıq ölem ve qorqmağa sebep qalmadı. İşte doğrusı bu. Men iç tuzlu qave sevmem. Pek lezetsiz bir şeydir. Amma seni tanığanımdan berli ep o lezetsiz qaveni içtim, em de zerre qadar peşmanlıq is etmeden. Sennen beraber olmaq ayatımnıñ eñ büyük bahtı oldı, onı da tuzlu qavege borclım. Dünyağa bir kere daa kelsem, er şeyni yañıdan yaşamaq ve ayatımnı sennen beraber keçirmek ve ekinci bir ayat boyu tuzlu qave içmege razım”. Qart qadın köz yaşlarınen mektüpni tomarladı. Laf açılğanda, bir kün birisi qadından “Tuzlu qave nasıl bir şey” sorağanda, qadınnıñ közleri yaşlandı ve: “Çoq tatlı” dedi.
“Hidayet” gazetası, iyül 2015 s.
