BALAÑIZĞA ÖGRETİÑİZ!

Tilimizde folklor janrı ğayet keniş darqalğandır. Folklor vastasınen bizler nesilden-nesilge bizim edebiy, kimerde em diniy asabalığımıznı saqlap, yaşatamız. İşte yuoyle folklor janrından biri, künümizge qadar saqlanıp qalınğan “duvalardır”. Bu duvalarnı maña katam Taraqtaş qoyünden Çalaş Asiye Abdulla qızı (1932 s. doğğan) ögretti. Men ise, oquyıcılarnen can-yürekten paylaşam:

Taraqtaş şivesinde:
“Ay gördim Alla, Amentu Billâ, Ne güzel aydır, Elhamdulillâ. Ay gördim, Nur gördim, Qalil, İbramnı gördim, Qayrıma şukur, Günama tobe, İsmike, Qaddemtu, Qatalardan-belâlardan, Ya Suleyman – defide, Elif – Quran başıdır, Cümlemiziñ işidir, Bu duvayı bilip, oquyan, Yarın cennet quşudır”.
Edebiy tilde:
“Ay kördim Allah, Amentu Billâh, Ne güzel aydır, Elhamdulillâh, Ay kördim, Nur kördim, Halil, İbramnı kördim, Hayrıma şükür, Günahıma tövbe, İsmike, Qaddemtu, Qatalardan-belâlardan, Ya Suleyman – defide, Elif – Quran başıdır, Cümlemizniñ işidir, Bu duvanı bilip, oquğan, Yarın cennet quşıdır”.
Taraqtaş şivesinde:
“Biñ bir adlı, bir Alla, Biñ bir belâdan qutara, Qullarıñ saña emanet, Salli Alâ Muhammet”.
Edebiy tilde:
“Biñ bir adlı, bir Allah, Biñ bir belâdan qutara, Qullarıñ saña emanet, Salli Alâ Muhammed”.
Taraqtaş şivesinde:
“Yattım sağıma, döndim soluma, sığındım Subyanıma, eki melek şaat olsun goksumdeki imanıma, taşıma, toprağıma, salavat yaprağıma, varacaq, duracaq mekânıma”.
Edebiy tilde:
“Yattım sağıma, döndim solıma, sığındım Subyanıma, eki melek şaat olsun köksümdeki imanıma, taşıma, toprağıma, salavat yaprağıma, baracaq, turacaq mekânıma”.
Taraqtaş şivesinde:
“Alla ümme nazırzañ, er bir yerde azırsıñ, qarşı gelen belâları qaytarmaya Qadırsıñ, Kerımsıñ, Keramet, saña verdim emanet, sen saqla sağ selâmet, Salli Alâ Muhammet”.
Edebiy tilde:
“Allah ümme nazırsıñ, er bir yerde azırsıñ, qarşı kelgen belâlarnı qaytarmağa Qadırsıñ, Kerımsıñ, Keramet, saña berdim emanet, sen saqla sağ-selâmet, Salli Alâ Muhammed”.
Taraqtaş şivesinde:
“Ya Rabbi, Ya Rabbena, gece-gunduz yalvarayım men saña, cemalıñı-dizarıñı göster maña, er sahar vaqıtınde isterim senden, dünya aret muradıñı sen ver maña”.
Edebiy tilde:
“Ya Rabbi, Ya Rabbena, gece-kündüz yalvaram men saña, cemalıñnı-dizarıñnı köster maña, er sahar vaqıtında isterim senden, dünya ahiret muradıñnı sen ber maña”.
Taraqtaş şivesinde:
“Rabbi yesir, velâttu asır, Rabbım temım bir qayır, Sen yarattıñ, sen qayır”.
Edebiy tilde:
“Rabbi yesir, velâttu asır, Rabbım temim bir hayır, Sen yarattıñ, sen hayır”.
Taraqtaş şivesinde:
“Lâ ilâhe illâllah, sen bilirsiñ alımı, Sen şaşırma saña giden yolumı”.
Edebiy tilde:
“Lâ ilâhe illâllah, sen bilirsiñ alımnı, Sen şaşırma saña ketken yolumnı”.
Taraqtaş şivesinde:
“Lâ ilâhe illâllâ, nurdan direk, Muhammeden Resulülla er dem gerek”.
Edebiy tilde:
“Lâ ilâhe illâllâh, nurdan terek, Muhammeden Resulüllah er dem kerek”.
Taraqtaş şivesinde:
“Lâ ilâhe illâllah Qayrulqalâs, Muhammeden Resulüllah Qıdır-İlyas”.
Edebiy tilde:
“Lâ ilâhe illâllah Hayrulhalâs, Muhammeden Resulüllah Hıdır-İlyas”.
Taraqtaş şivesinde / Edebiy tilde:
Eñ kiçik balalarğa böyle duva kibi şiirçik ögretile:
“Dağda tavşan yuvası, Budır onıñ şifası”.
Taraqtaş şivesinde:
“Bismillâ ferman, Dertlere derman, Aqrette iman”.
Edebiy tilde:
“Bismillâh ferman, Dertlerge derman, Ahirette iman”.

Urie Ortalan Kadirova