Güldeste

Rüstem Muyedin.”Güldeste”
Ahmet Serveroviç işten keçikip qayttı. O evge kirgende,doğğan künü munasebetinen çağırılğan musafirler toplanğan ediler. Ahmet musafirlernen selamlaşıp,hal-hatır soraşqan arada,yolqapı qaqıldı. Ahmetniñ qarısı Mayre yolqapığa aşıqtı.Biraz vaqıt keçken soñ elinde muqaytlıqnen tutqan halda büyük bir güldeste ketirdi. Ahmet Serveroviç meseleni añlasa da:
-Kim keldi?-dep soradı.
-İlyas kelgen.Ne qadar yalvarsam da, evge kirmedi. Güldesteni berip,tebrigini ayttı da,aman ketti.
-Taacipli insan…-dedi Ahmet tüşünceli halda,musafirler bir-birilerine baqışıp,güldesteni maqtamağa başladılar.
-Ya özü ne kirmedi ya?-dep soradı olardan biri.
Ahmet Serveroviç güldesteni alıp qoqladı da:”Bu güldestede insaniyetlik qoqusu bar”,-dedi.Soñ güldesteni taqdim etken İlyas haqqında hikaye etmege başladı.
-Altı ay evelsi men mında meditsina(tıp) institütündan yollanma alıp kelgen edim. Yañı devlet hocalığı,tanış-biliş yoq…Boş vaqıtlarıñnı qayda ötkermege bilmeysiñ.Klubunu da qurup bitirmegen ediler.Bütün yaşlıq şu klub olacaq binanıñ ögündeki meydanğa toplanıp,garmon(akordeon) ezgileri altında oynay yırlay, eglene edi.
…Bir kün maña mürekkep ameliyat yapmağa sıra tüştü.Ameliyat hayırlı keçse de,meni nasıldır tarsıquv sardı.Yüregim kökregime sığmağanday oldu.Yerge qaranlıq enip başlağanda,bir temiz hava almaq içün,soqaqqa çıqtım.Çeşit oylarnen keze-keze,klub yanına barğanımnı duymay qaldım.Yigitler ve qızlar garmon(akordeon) çaldırıp oynamaqta ediler.Birazdan soñ avlaqtan sarhoşlarnıñ sesleri eşitildi.Oynağanlar o tarafqa telaşnen baqıştılar.Üç sarhoş añlaşılmağan bir türkünü bağırıqlap,hep yaqınlaşmaqta ediler.Tezden olardan biri,oynağanlarnıñ ortasına tüştü,ekisi ise kenarda qaldı.Oynağanlar yavaş-yavaş kenarğa çekildiler,soñ garmon sustu.
Meydannıñ ortasında bir özü qalğan yigirmi beş yaşlarındaki,saçları dağınıq,üstü-başı üryan-püryan kesmentik yaş,İlyas edi.Men onu birinci kere şu yerde körgen edim.O çıbalıq başını zornen köterip garmoncığa:
-Çal!Vals… “Amur tolqunları”…-dep bağırdı.
Yaş garmoncı onuñ emirine tabi olup çalmağa başladı.İlyas cebinden körünüp turğan raqı şişesini çıqarıp açtı ve başını köterip,ağzına tökmege başladı.Lakin raqı onuñ yanaqlarına ve kökregine töküldü.O tınıq közlerinen etrafının süzdü de:
-Oynañız!Hepiñiz oynañız!-dep bağırdı.
Oynamağa kimse cesaret etmedi.İlyas etraftakilerni adlarınen çağırdı. Yigitler ve qızlar meydanğa muqaytlıqnen çıqmağa başladılar.
Bu hadiseni seyir etip,qızışıp kettim. Mahsus,yanaşada turğan qıznı davet ettim ve oynamağa başladıq. Biraz vaqıt keçken soñ,başıma urulğan şişeden közlerime qığılçım peydah oldu. Men artıma baqıp yetiştiralmadım,İlyas yanağıma öyle şamar tüşürdü ki,ayaq üstünde zornen turdum. Sarhoş olsa da,ellerinde küç bar eken.Böyle içkici heriften kötek aşamaqnı şanıma sığdıramadım.Men de oña atılmağa istedim.Baqsam, İlyasnıñ elinde pıçaq yalqıldap aldı. Dostları ise,ellerindeki taşlarınen hücümge hazır ediler.Menim her bir hareketim havf(tehlike) astında edi.Müdafaa tutmaq içün qıbırdamay turdum.
Şu vaqıt qızlarnıñ zıy-çuv köterip qaçuvları sarhoşlarnı biraz ayındırdı.Olar keri çekile-çekile tenha soqaqqa burulup kettiler.
Yaşlar dağılışmağa başladlar.Añlağanıma köre İlyas bu devlet hocalığında şoför olup işley eken.Belli zıpqın olup,yaşlarnıñ közlerini korquzğan.Bu sebepten maña yardımğa hiç kimse kelmegen.
-Lafnen qazan qaynamaz. Musafirlerni unutma.Sofranı donattım.Musafirhanege buyurunuz,-dedi Mayre,Ahmetniñ sözünü bölüp.
-Ebet,ebet.Sofrağa buyurunuz,dostlar,-dep Ahmet ayaqqa turdu.
-Yetiştirirmiz.Hikayeñni devam etse,-dep yalvardılar musafirler.
-Yahşı.Hikayem sizni meraqlandırğan olsa,sofra başında devam eterim,-dep Ahmet musafirlerni musafir odasına davet etti.
-Dağ-dağnen rastkelişmez,adam-adamnen rastkelişir.degenleri ne qadar doğru eken,-dep sofra başında Ahmet hikayesini devam etti.-Şu hayırsız aqşamdan bir ay qadar keçken soñ,gece,keç maalde,İlyasnı hastahanege ağır vaziyette ketirgenler. Nevbetçı hemşire birinci yardımnı berip,meni çağırttı.Men barıp oña kör içek hastalığı diagnozu qoydum ve özüne kör içegini mutlaqakesip almaq kerek olğanını ayttım.O maña közlerini kerip baqtı ve tirseklerine tayanıp köterilecek oldu.Lakin küçü yetmedi.Başını yastıqqa qoyup,közlerini yumdu. Bir qaç tamçı közyaşı yanaqlarından tığırıp yastıqqa tüştüler.Soñ maña baqıp:
-Menim taqdirim siziñ eliñizde.Başqa çarem yoq.Kesiñiz!Lakin…Sizge bir ricam bar,cenazeme mutlaq keliñiz,-dedi yavaş sesnen.
Onuñ sözleri maña o qadar tesir ettiler ki,közlerim torlandı.İlyasnıñ ne qadar pişmanğa kelgenini añlap,onu oplamağa başladım.
-Aziz dostum,İlyas!Sen hiç bir türlü hıyanetlik haqqında tüşünme.Ameliyatnı doğmuş ağama yapqan kibi keçiririm,-dedim oña.Ameliyat hayırlı keçmesi içün,onuñ tınçlanması mühim edi.Añlağanıma köre,menim sözlerim zaya ketmediler.
Qısqası,ameliyat hayırlı keçti.Tedavi müddetinde çoq kereler suhbetleştik.Onuñ tabiatında büyük deñişmeler olacağını seze edim.Hastahaneden çıqqan künü:
-Siziñ insaniyetligiñizni ve merhametligiñizni nasıl qaytaracağımnı bilmeyim.Mumkun olsa,bugün aqşam bizge kelseñiz,sizni eñ qıymetli musafirim eter edim,-dedi.
-Sağ ol!Bunuñ keregi yoq.Men yalñız öz borcumnu ödedim.Ondan da başqa,bugün aqşam menim doğğan künüm munasebetinen,evime bir qaç dostlarım toplanacaqlar,-dedim oña.İlyas öz teşekkürini bildirdi de,sağlıqlaşıp ketti.
işte bu künü aqşam,bugünkü kibi,yolqapı qaqılğan edi.Çıqsam,İlyas balaban bir güldeste tutup,beklep tura.
-Doğğan künüñüz hayırlı olsun!-dedi o,biraz qızarıp,-Sizge sağlıq ve uzun,bahtlı ömür tileyim,-dep güldesteni maña berdi.
-Men bellesem,bu qadar hürmetiñni qazanmadım.Meni qolaysız halda qaldırasıñ.Kir,hiç olmağanda,birer çay içeyik desem:
-Çoq sağ oluñuz.Qolaysızlanmañız.Siziñ ögüñüzde yapqan qabahatımnı hiç bir vaqıt ödep olamam.Öz vaziyetimni yengilletmek içün,sizniñ doğğan künüñüznü her yıl,eñ yahşı güllerden toplağan güldestenen hayırlamaqnı özüme söz berdim,-dedi.
-Qapı ögünden qaytıp ketmek qolaysız da.
-Şübhesiz,böyle tantanalı aqşamıñız içkisiz keçmez.Bu ise maña kelişmey.Menim kör içegimni kesmeknen,tabiatımnıñ ahlaqıy noqsanlıqlarını da ğayıp ettiñiz.Men ağzıma içkilik almamağa ant ettim.Degil içmege,hatta içkicilik olğan yerde bulunmamağa tırışam.
İlyas sözünüñ sahibi eken.Bu künge qadar men onuñ içkenini ne kördüm,ne eşittim.Böylelikle,doğğan künümnü her yıl dost-eşinmenen birlikte qayd etmek nasip olsa da,ondan berli Ilyasnıñ güldestesiz daha hiç bir doğğan künüm keçmedi.Onuñ diqqatınen pek memnunum.İlyas yahşı insan oldu.Şimdi devlet hocalığı garajınıñ müdiri olup işley.Hürmeti büyük,eki balanıñ babası.Qarısı onuñnen pek memnun.
-Menimce,Ahmet hikayesini bitirdi,-dedi Mayre ve sofra üstündeki qadehni köterdi de,-endi “işke” başlayıq,dep ayaq üstüne turdu.
-Ebet,ebet.Lütfen buyuruñuz,-dedi Ahmet ve şarap tolu qadehini köterdi.
Musafirlerden biri:
-Men birinci qadehimizni bugünkü tantanamıznıñ sebepçisi Ahmet Serveroviçniñ sağlığı içün teklif etem,-dedi.
-Bu teklifke qarşılığım yoq,-dep Ahmet Serveroviç ayaqqa turdu.-Lakin,haydıñız,dostlar,birinci qadehimizni özünüñ insaniyetliginen,merhametliginen cemiyetimizni yaraştırğan İlyas kibi insan içün içeyik,-dedi.
Musafirler bu teklifni can-göñülden qabul etip,birinci qadehlerni eñ eyi insanlarnıñ sağlığı ve bahtı içün köterdiler.