1945 baharında tutanaklara geçer: Mavi Alay infaz edildi
Tarihte 1944 sürgünü olarak bilinen Kırım Tatarlarının sürgüne gönderilmesinin acı anılarından biri ‘Mavi Alay katliamı.’
18 Mayıs 1944 gecesi Kırım Türkleri’ne iletilen bir emre göre Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği (SSCB) Devlet Başkanı Stalin, Kırım Türkleri’nin savaş sırasında Almanlarla işbirliği yaptığını iddia ediyor ve onları topraklarından sürüyordu.
Saatler içerisinde hiçbir eşya dahi alamadan vagonlara doldurularak sürgüne gönderilen Kırım Türkleri’nin bu sürgün yolculuğundaki en acı anılarından biri ‘Mavi Alay katliamı’, dünya üzerinde bir avuç Müslüman tarafından hatırlansa da Avusturya’da bir anıt ile yaşatılıyor.
Türkiye’nin halen kamuoyuyla paylaşmadığı ve arşivlerinde bulunan katliam belgeleri, katliamın yıl dönümünde tekrar hatırlanıyor…
Yeni Akit Yazarı Osman Atalay da konuyu gündeme getirdiği 13 Mayıs 2014 tarihli yazısında bu belgelerden söz ediyor ve kamuoyu ile paylaşılmasını, katliamın sembol şehirlerinden olan Kars’ta da bir anıt yapılmasını teklif ediyordu.
İşte o yazı:
TEK GECEDE, YÜZBİNLERCE KİŞİ SÜRGÜN EDİLDİ
Sovyet lider Stalin, 2. Dünya Savaşı sona ermek üzereyken, Kırım Tatarlarının Almanlarla işbirliği yaptığını iddia edip, Kırım Tatarlarının sürgün emrini verdi. 18 Mayıs 1944 gecesi sadece iki saat içinde evlerinden eşyalarını dahi alamadan apar topar meydanlarda toplanan insanlar, sürgün ve göçe zorlandı. Hayvanların taşındığı tren vagonlarına doldurulan çocuk, kadın ve erkeklerden oluşan 423 bin kişi, haftalarca süren aç, susuz, hastalıkla süren yolculuk yaptı. Yolculuğun sonunda 423 bin kişiden, 195 bin 371 kişi hayatını kaybetti, geri kalanlar ise Rusya topraklarına dağıtıldı.
CUMHURİYET, ‘ALMANLARIN YANINDA SAVAŞA GİRELİM’ PROPAGANDASI YAPIYORDU
2. Dünya Savaşı’nda; Almanlar, Doğu Avrupa’dan çekilen Rusların peşinden ilerlerken, savaşa girmeyen Türkiye’de İsmet İnönü ve tek parti dönemi yıllarıdır. Dönemin meşhur Cumhuriyet gazetesi ve başyazarı Nadir Nadi’nin, Nazizme övgüler yağdırarak Almanların yanında savaşa girilmesini savunduğu yıllarıdır.
MAVİ ALAY KURULDU
Dönemin Hükümeti, Kırım’da yaşayan Tatarların Alman ordusuna destek vermesini ve Nazi ordusuna kılavuzluk etmesi için bir askeri birlik kurulmasına yardımcı olur. Bu birliğe Mavi Alay adı verilir. Kırım Tatarlarının acı kaderi bu noktadan sonra başlar. 1942 yılı sonlarına doğru Almanlar bütün cephelerden yenilgiyi kabul ederek çekilmeye başlar. Bu geri çekilmede 10 binlerce Müslüman meşakkatli yolculuktan sonra Avrupa’ya gelir ve nefes aldıkları ilk yer İtalya’nın Pazulla bölgesidir.
mavi alay
Burada fazla barınamadan Avusturya’ya göç etmek zorunda kalırlar. Avusturya’nın Karnten bölgesinde Ober Drauburg çevresinde Drau nehri kıyısında oluşturdukları çadırlarda yaşamaya başlarlar. Talihsizlik peşlerinden kovalar ve Avusturya işgalinde görevli 8. İngiliz ordusuna esir düşerler.
İNGİLİZLERE ESİR DÜŞTÜLER, MOSKOVA’YA TESLİM EDİLECEKLERDİ…
İngilizler, 28 Mayıs 1945 yılında esir Tatarları, Sovyetler Birliği’ne teslim etmek zorunda olduklarını fakat, Moskova’dan öldürülmeyeceklerine ait güvence aldıklarını açıkladılar.
Rus konvoyları esirleri almak için kamplara gelmeye başladığında, Kırım Tatarlarının ya Ruslara teslim olmak ya da intihar seçeneği kalmıştı.
1945 yılının baharında tarih çok acı bir gerçeğe şahitlik ediyordu. Drau Nehri’nin azgın sularına kadınlar kocalarıyla, çocuklarıyla el ele dua ve çığlık sesleri karışımıyla atlayarak intihar etti.
Bir haftada, 3 bin insan intihar etti. 4 bin kişi ise tren vagonlarına bindirilerek, Türkiye üzerinden Rusya’ya yola çıkarıldı.
Trendeki Kırım Tatarları, Türkiye topraklarına girdiklerinde çok büyük bir umut içerisine girmişti. Edirne’den itibaren tek umutları vagonların havalandırma pencerelerinin açılması ve bu sırada vagonlardan atlamaları sonucunda Türk yetkililerinin kendilerine yardım edeceğiydi. Edirne’den Kars’a doğru tren yol almaya başladığında maalesef ne kapılar ne de pencereler açıldı.
Ankara bir yandan Rus baskısı, diğer yandan son anda müttefikler yanında yer alabilme, saf tutma siyasetini Londra üzerinden kabul ettirme telaşındadır. Esir Tatarların durumu ise ikinci plandadır.
Tren Kars’a doğru yaklaşırken, vagonlarda bulunan muhafız askerlere, “Ne olur bizi vurun Ruslara teslim etmeyin” çığlıkları yükseldi. Ankara’dan subaylara verilen kesin emir bellidir.
1945 BAHARINDA TUTANAKLARA GEÇER: MAVİ ALAY İNFAZ EDİLDİ
Tren Kars’ın Serder Abad Kızıl Çakçak baraj gölüne yaklaştığında kırılan vagon kapılarından 2 bin Kırımlı bu kez göle atlayarak intihar etti.
Rus sınırına gelindiğinde 2 bin kişi Rus askerlerine teslim edilir ve Türk muhafızların gözü önünde teslim alındıkları yerde hemen infaz edildi.
Mavi Alay’ın infazı rapor edilir ve tutanaklara geçer.
O gün bugündür Türkiye’de Mavi Alay hadisesi tutanakla, belgeyle açıklanmamıştır.
AVUSTURYA’DA BİR ANIT DİKİLDİ
Avusturya şahitlik ettiği katliamın anısına Oberdrauburg bölgesi İrschen köyünde bir anıt inşa ettirmiştir.
1960 yılında Avrupa İslam Cemiyeti tarafından dikilen anıtta, Almanca olarak; “Burada 1945 yılının 28 Mayıs’ında 7 bin Kuzey Kafkasyalı, kadınları ve çocuklarıyla Sovyet otoritelerine teslim edildiler ve İslamiyet’e olan sadakatleri ile Kafkasya’nın idealine kurban gittiler. Bu dikilen taş, binlerce isimsiz Kafkasyalı kurbanın dünyadaki 7 bin kişilik tek mezar taşıdır.”
Türkiye; Mavi Alay tutanakları ve belgesini kamuoyu ile paylaşmalı, Kars’ta da sembol anıt oluşturmalıdır.
Bu vesileyle bir kez daha 1944 sürgününde hayatını kaybedenleri rahmetle anıyorum…
KAYNAK: TIMETURK | HABER MEKREZİ
mavi alay flaması
