18 MAYIS 1944 KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ – İsmail CİNGÖZ
18 MAYIS 1944 KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ
İsmail CİNGÖZ
1944 yılının 17 Mayıs’ı 18 Mayıs’a bağlayan gecesinde Kırım’da yaşayan Kırım Tatarlarının kapılarını çalan Stalin Rusya’sının askerleri; on beş dakika içinde hazırlanarak meydanlara toplanmalarını emrederek sürgün kararını tebliğ ettiler.
50.000 Kırım Tatar erkeğinin Hitler Almanyası’na karşı Sovyetler Birliği adına savaştıkları bir sırada “Sovyetler Birliği’ne ihanet” suçlamasıyla; kadınlar, bebekler, çocuklar, yaşlılar, hastalar ve savaşamayacak durumdaki erkeklerden oluşan 423.000 Kırım Tatarı o gece tren istasyonlarından hayvan vagonlarına istif edilerek Özbekistan, Kazakistan ve Sibirya gibi birçok bölgeye sürülerek vatanlarından koparıldılar.
Kırım Tatarları’nın 20 günden fazla süren bu çileli yolculuğunda doğru-düzgün yiyecek ve su verilmedi. Kadınlar ve genç kızlar, utanç ve hicaplarından vagonlarda tuvalet ihtiyaçlarını gideremedikleri için kan zehirlenmesinden, yaşlılar, bebekler ve çocuklar açlık ve susuzluktan hayatlarını kaybetti. İstif edildiği hayvan vagonlarında hayatlarını kaybeden binlerce cenaze birkaç günde bir duran trenlerden çıkartılarak defnedilmeksizin yol kenarlarına bırakıldı.
Bu çileli yolculuk bittiğinde o hayvan vagonlarının neredeyse yarısı boşalmıştı. Sürgündeki Kırım Tatarlarından birçok insan yetersiz beslenme ve bulaşıcı hastalık gibi sebeplerden dolayı 195.000 kişi hayatını kaybettiği bilinmektedir.
Sürgünden birkaç gün sonra Rus İçişleri Halk Komiserliği (NKVD) yetkilileri Kırım’daki Arabat köyünün unutulmuş olduğunu fark ettiler. Köy halkı bir gemiye doldurularak Karadeniz açıklarında batırıldı ve insanlar katledildi.
Geri dönmeleri yasaklanan Kırım Tatarları’nın 1965’te vatanları Kırım’ı “turist” olarak gezmesine müsaade edilmeye başlandı.
1986’da Sovyetler Birliği, sürgüne ve çeşitli baskılara maruz kalan bütün toplulukların haklarını kısıtlayan bütün hükümleri ortadan kaldırarak, haklarının ve itibarlarının iade edildiğini, bütün bunların devlet garantisi altına alındığını açıklayan bir deklarasyon yayınlamış olsa da Kırım Tatarları’nın toplu dönüş çabaları hala bürokratik engellere takılmaktadır.
1989’dan itibaren bütün engellemelere rağmen 250.000’den fazla Kırım Tatarı vatanına dönebilmeyi başarmıştır.
Kırım, 2014 yılının Şubat ayında Rusya tarafından tekrar işgal edildi. Kırım Tatar liderlerinin Kırım’a girişleri yasaklandı ve Milli kuruluşlar kapatıldı. 18 Mayıs sürgün ve soykırımını anma toplantıları yasaklandı.
Kırım Hanlığının bakiyesi ve Türk olan Kırım Tatarları’nın Sovyetler Birliği tarafından 18 Mayıs 1944 sürgününde hayatını kaybedenleri rahmetle anıyorum.
Hazırlayan :
İsmail Cingöz; Uluslararası Siyaset Uzmanı/M.A. BULTÜRK Ankara Temsilcisi. TDPB Basın Kulübü Başkanı. [email protected]
Kaynak :
Kerim Öztürk; “12 Maddede Kırım Tatar Sürgün ve Soykırımı”, www.haber.com. 19.05.2022. https://www.haberalp.com/12-maddede-kirim-tatar-surgun-ve-soykirimi
