ABD’nin, 18. yüzyılın sonlarında Osmanlı Devleti’ne haraç ödediğini biliyor muydunuz?
Resmi tarih bahsetmese de ABD’nin, 18. yüzyılın sonlarında Osmanlı Devleti’ne haraç ödediğini biliyor muydunuz?
18. yüzyılın sonlarına gelindiğinde Osmanlı İmparatorluğu, eski gücünü kaybetse de dünyanın en önemli devletlerinden biriydi. Aynı dönemlerde yeni bir devlet tarih sahnesine çıkıyordu.
İngiltere ile bağımsızlık savaşı yürüten 13 İngiliz kolonisinin zaferiyle 1776 yılında bağımsızlığını kazanan Amerika Birleşik Devletleri, ticaret ve deniz yollarına çok uzak bir coğrafyada yeni bir devlet olarak kurulmuştu ve dünyaya açılmak için deniz yollarını kullanması gerekiyordu. Bunun için bağımsızlığını ilan ettikten sonra dünya sularında faaliyete geçen, Avrupa standartlarına göre mütevazı da olsa, yeni bir denizci devlet olan ABD, kıtalar arası sularda yelken açarak herhangi bir antlaşma olmamasına rağmen Akdeniz’de faaliyet göstermeye başladı.
Cezayirli deniz gazileri ise 1785’ten itibaren rastladıkları Amerikan gemilerine nefes aldırmıyordu. 25 Temmuz 1785’te, Atlas Okyanusu’nda Cadiz açıklarında, bu yeni bayrağı taşıyan ilk gemi Cezayir açıklarında Osmanlı gemileri tarafından ele geçirildi. Bu gemi, Boston limanına bağlı, Kaptan Isaak Stevens’in idaresindeki Maria idi. Arkasından, Philadelphia limanına bağlı, Kaptan O’Brien’in Dauphin’i de aynı akıbete uğradı. 1793 Ekim ve Kasım aylarında 11 ABD gemisi daha Beylerbeyi Cezayirli Gazi Hasan Paşa sayesinde Osmanlıların eline geçti.
Bunun üzerine ABD Kongresi 27 Mart 1794’te Cezayir’le mücadele için 700 bin altın bütçe ayırarak, Osmanlı donanmasına karşı koyacak güçte gemiler üretilmesi, kuvvetli gemiler yapılması için Başkan George Washington’a 700.000 altına yakın harcama yetkisi verdi.
Amerikan tarafı, bu hazırlıkların yanı sıra ağır yenilgiden gemilerini kurtarmak için 1795’te Joseph Donaldson başkanlığındaki bir heyeti Cezayir’e gönderdi.
III. Selim’in hükümdarlığı döneminde meydana gelen bu hadise neticesinde Amerika Birleşik Devletleri adına Joseph Donaldson ve Osmanlı İmparatorluğu adına Cezayir Beylerbeyi Hasan Paşa arasında Akdeniz’de ticaret yapabilmek için 4 Kasım 1796’da imzalanan ve bir yardımlaşma ve ticaret antlaşması hüviyetini taşıyan 22 maddelik Trablus Antlaşması’nın imzalanma işinde Osmanlı Türkçesi kullanılırken, bu antlaşma tarihe ABD’nin yabancı bir devlete vergi ödemeyi kabul ettiği tek antlaşma olarak geçerken ayrıca ABD’nin kendi kullandığı dili dışında başka bir dil kullanma yoluyla imzaladığı bir antlaşma olması yönünden de tarihe geçen bir antlaşma olmuştur.
